Ngân hàng thế giới cảnh báo về “khủng hoảng giáo dục” toàn cầu

English: World Bank warns of ‘learning crisis’ in global education

Báo cáo Phát triển Thế giới năm 2018 kêu gọi những giải pháp hữu hiệu, hành động rõ ràng.

Hàng triệu học sinh, sinh viên ở những nước có thu nhập thấp và trung bình phải đối mặt với nguy cơ bị tước đoạt các cơ hội hoặc chỉ nhận được mức lương thấp bởi ngay từ bậc tiểu học và trung học, trường lớp đã không dạy chúng thành công trong cuộc sống. Trong cảnh báo về khủng hoảng giáo dục toàn cầu, báo cáo cho rằng trường học mà không đi đôi với học tập và giáo dục thì không chỉ làm lãng phí cơ hội phát triển con người, mà còn là thiệt thòi lớn cho trẻ em và người trẻ nói chung toàn cầu.

Theo Báo cáo Phát triển Thế giới năm 2018: “Hiện thực hóa lời hứa Giáo dục” nhận định, nếu không có học tập và giáo dục, giáo dục sẽ không thể thực hiện mục tiêu xóa nghèo, tạo ra cơ hội và sự phồn vinh cho tất cả mọi người. Ngay cả khi đã được đào tạo ở trường nhiều năm, hàng triệu đứa trẻ vẫn không thể đọc, viết hay làm những con toán đơn giản. Khủng hoảng giáo dục đang nới rộng khoảng cách xã hội thay vì thu hẹp lại.  Những trẻ em vốn chịu thiệt thòi vì nghèo đói, xung đột vũ trang, phân biệt giới tính hay khuyết tật cơ thể nay trở thành những người trưởng thành trẻ tuổi không có cả những kỹ năng sống cơ bản nhất.

“Cuộc khủng hoảng giáo dục này đồng thời cũng là cuộc khủng hoảng đạo đức và kinh tế” Chủ tịch Ngân hàng Thế giới Jim Yong Kim nhấn mạnh. “Nếu đi đúng hướng, giáo dục tốt sẽ cho người trẻ một công việc tốt, thu nhập tốt hơn, sức khỏe tốt và một cuộc sống không còn nghèo khó.”
Với cộng đồng, giáo dục thúc đẩy sự đổi mới, củng cố tổ chức, và tăng liên kết xã hội. Nhưng tất cả lợi ích này có được nhờ việc học tập và giáo dục, và và trường học mà không có giáo dục chỉ làm ta bỏ lỡ những cơ hội. Hơn thế, đây là điều bất công tại các xã hội có khủng hoảng, trẻ em càng cần được hưởng nền giáo dục tốt để thành công trong cuộc sống sau này.

Báo cáo cũng đề xuất những bước chính sách cụ thể giúp các nước đang phát triển giải quyết cuộc khủng hoảng giáo dục tuyệt vọng này trong những mảnh đánh giá giáo dục tốt hơn, dựa vào hiệu quả thực tế của giáo dục để đưa ra quyết định; và huy động mọi người trong xã hội để thúc đẩy thay đổi giáo dục với mục đích “giáo dục cho tất cả”.

Theo báo cáo, gần đây trong một cuộc khảo sát những học sinh ở Kenya, Tanzania, và Uganda thì ba phần tư không hiểu ý nghĩa câu “Tên của con chó là Puppy – The name of the dog is Puppy” khi được yêu cầu đọc bằng tiếng anh hoặc tiếng Kiswahili. Tại vùng nông thôn Ấn Độ, gần ba phần tư số học sinh lớp 3 không thể tính được phép trừ hai chữ số ví dụ như “46 – 17” – và ½ trong số học sinh lớp 5 được khảo sát cũng không thực hiện được. Mặc dù những kĩ năng của trẻ em độ tuổi 15 ở Brazil đã được cải thiện, nhưng với tỉ lệ hiện tại, điểm số môn toán của những học sinh này còn thấp hơn mức trung bình của các nước phát triển lên tới 75 năm, trong khi phải mất 263 năm để theo kịp kĩ năng đọc.

Những con số thống kê này còn chưa kể đến 260 triệu trẻ em, vì những nguyên nhân xung đột vũ trang, phân biệt sắc tộc, khuyết tật, và vì các khó khăn khác mà không được (đăng kí) học bậc tiểu học hay trung học.

Tuy không phải ở tất cả các nước đang phát triển đều có khoảng cách lớn giáo dục, song rất nhiều quốc gia đang ở rất xa so với những gì họ khao khát hướng tới. Các đánh giá quốc tế bằng văn bản cũng như con số đã cho thấy, trung bình, sinh viên ở những nước nghèo có thành tích tệ hơn 95% sinh viên ở những nước có thu nhập cao – điều này có nghĩa là học sinh đó được chọn đặc biệt để chăm sóc trong một lớp, ở những nước giàu. Rất nhiều học sinh, sinh viên biểu hiện tốt ở nước có thu nhập trung bình – nằm trong top ¼ sinh viên giỏi nhất – được xếp vào ¼ sinh viên hạng chót tại các nước giàu có hơn.

Theo báo cáo bởi một nhóm các thành viên do các nhà kinh tế của ngân hang thế giới đứng đầu, Deon Filmer và Halsey Rogers, đã chỉ ra nguyên nhân của tình trạng suy thoái giáo dục – không chỉ bởi việc dạy và học tập (gíao dục) đang bị tách rời, mà còn những thế lực chính trị sâu hơn cũng có thể là nguyên nhân của tình trạng dai dẳng này.

Tiến bộ vượt bậc là khả thi

Báo cáo cũng chỉ ra rằng khi các quốc gia, các nhà lãnh đạo đặt ưu tiên “giáo dục cho tất cả” lên hàng đầu, thì các tiêu chuẩn giáo dục mới có thể cải thiện một cách sâu sắc. Ví dụ, từ một quốc gia với tỉ lệ người biết chữ từ rất thấp những năm 1950, giáo dục Hàn Quốc đã đạt chất lượng giáo dục bậc phổ thông trung học đạt mức cao chỉ 15 năm sau đó – chính những người trẻ này đã thể hiện ở mức cao nhất theo những đánh giá về giáo dục toàn cầu. Kết quả từ bài kiểm tra của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD của Việt Nam năm 2012 dành cho học sinh bậc phổ thông trung học các môn toán, khoa học, và đọc – gọi là PISA – đã cho thấy học sinh ở Việt Nam độ tuổi 15 có kết quả tốt cùng mức với học sinh của Đức – mặc dù Việt nam là nước nghèo hơn Đức rất nhiều.

Từ năm 2009 đến 2015, Peru đều đạt tỉ lệ phát triển giáo dục thuộc hàng cao nhất – bởi những bước đi chính trị đồng bộ. Tại một số nước (như Libia, Papua New Guinea, và Tonga) những lớp học đọc sớm đã cải thiện đáng kể trong thời gian ngắn, nhờ những nỗ lực tập trung dựa vào thực nghiệm.
“Cách duy nhất để cải thiện là ‘tìm sự thật từ thực tế’. Nếu làm được điều đó, thực tế về giáo dục sẽ cho chúng ta thấy một sự thật đau lòng. Với rất nhiều trẻ em, việc trường không đồng nghĩa với học tập và giáo dục,’ Giám đốc Kinh tế Ngân hàng thế giới, Paul Romer cho biết.
Dựa vào những bằng chứng, tư vấn thu được trong các phiên thảo luận tại 20 quốc gia, từ các chính phủ, các tổ chức nghiên cứu và phát triển, nhà chiến lược (CSOs), và tổ chức tư nhân, báo cáo đưa ra 3 chính sách được đề xuất sau đây:

Đầu tiên, đánh giá giáo dục, để đó trở thành một mục tiêu có thể đo lượng được.

Đại diện cho tất cả các quốc gia đang phát triển có những số liệu đánh giá chất lượng giáo dục cuối mỗi bậc tiểu học và tiền trung học. Những đánh giá học sinh khi được thiết kế tốt có thể giúp giáo viên dẫn dắt học viên tốt hơn, cải tiến hệ thống quản lý và kêu gọi toàn xã hội cùng hướng tới giáo dục. Những giải pháp này có thể cung cấp thêm thông tin trong việc chọn lựa các chính sách quốc gia, và mở đường cho những học sinh đang bị bỏ lại phía sau.

Thứ hai, để trường học phát huy tác dụng với tất cả trẻ em

Tạo nhiều sân chơi bằng việc thúc đẩy sự phát triển của não bộ, giảm còi cọc bằng chế độ chăm sóc dinh dưỡng sớm, khuyến khích để trẻ sẵn sàng với việc học ở trường. Thu hút nhiều người tốt để dạy học và giúp họ giữ động lực qua các khóa đào tạo tập huấn . Trang bị các thiết bị công nghệ giúp giáo viên dạy cho từng cấp độ học sinh, và làm mạnh quản lý trường học, bao gồm việc đưa ra các nguyên tắc.

Thứ ba, huy động tất cả mọi người tham gia giáo dục

Sử dụng thông tin và các số liệu để huy động người dân, nâng cao niềm tin, và đề ra động lực chính sách cho việc cải cách giáo dục. Liên quan đến các bên liên quan, bao gồm cộng đồng doanh nghiệp, trong tất cả mọi bước đi của cuộc cải cách giáo dục, từ thiết kế đến thực hiện.
“Về giáo dục, những nước đang phát triển đang ở còn xa so với nơi họ cần đến. Rất nhiều nước không đầu tư đủ nguồn lực tài chính và phần lớn các nước cần phải đầu tư hiệu quả hơn. Không chỉ dừng lại ở vấn đề tài chính; các nước cũng cần phải đầu tư vào tiềm năng con người và các cơ sở giáo dục gắn với nhiệm vụ giáo dục thế hệ tương lai của chúng ta.” Ông Jaime Saavedra, nguyên là Bộ trưởng Bộ Giáo dục Peru, và hiện là Giám đốc cấp cao về Giáo dục của World Bank.

“Cải cách giáo dục là yêu cầu cấp bách và đòi hỏi sự kiên định cũng như ủng hộ chính sách của các chính phủ, giới truyền thông, doanh nghiệp, các giáo viên, phụ huynh và cả học sinh. Tất cả chúng ta cần phải tham gia vào quá trình đánh giá và yêu cầu một nền giáo dục tốt hơn.”

Tải báo cáo tại đây: World Development Report 2018: Learning to Realize Education’s Promise.