Thứ Tư 29 Tháng 5, 2013
Monsanto đang phải đối mặt với sự chống đối toàn cầu, nhưng Việt Nam lại chào đón những nhà sản xuất chất độc da cam và công nghệ đáng hoài nghi này.
Chị Thủy cau mày và gần như ngay lập tức lắc đầu khi được hỏi nếu có loại thực phẩm nào được bán tại siêu thị của chị mà có mang nhãn biến đổi gen(GM).
“Dán nhãn không phải là chính sách công ty của chúng tôi,” các nhân viên của đại lý siêu thị Co.opmart tại Tp Hồ Chí Minh, quận 1 nói. “Nhưng tại sao anh phải bận tâm về việc dán nhãn? Có phải vì các loại thực phẩm biến đổi gen GM thì tốt hơn?”
Câu hỏi của chị Thủy không phải là câu hỏi tu từ cũng không phải mỉa mai. Chị Thủy là một trong số rất nhiều người ở Việt Nam thực chất là không có một chút thông tin gì và thờ ơ với cuộc tranh luận toàn cầu đang rất dữ dội về sinh vật biến đổi gen (GMOs).
Trong khi chính phủ Việt Nam đã ban hành vào tháng Sáu [2012] vừa rồi một đạo luật yêu cầu các công ty ghi nhãn tất cả các thực phẩm được làm với hơn 5 phần trăm nguyên liệu có nguồn gốc từ quá trình biến đổi gen, bao gồm cả phụ gia và hương liệu, đạo luật này đã chưa bao giờ được thực thi. Các cơ quan có liên quan đã nói họ không thể thực thi luật mà không có hướng dẫn chi tiết.
Không ghi nhãn thực phẩm biến đổi gen đã khiến cho các nhà hoạt động môi trường lo ngại về các nguy cơ rủi ro về sức khỏe cho dân chúng thiếu thông tin và bị tiếp xúc với các loại thực phẩm này, nhưng điều này rõ ràng đã giảm đi những quan ngại của chính phủ Mỹ, một chính phủ đã và đang cung cấp những vỏ bọc ngoại giao cho những gã khổng lồ công nghệ sinh học để đẩy lịch trình GMO trên toàn thế giới.
Một cáp ngoại giao đưa ra bởi WikiLeaks tiết lộ rằng khi Quốc hội, cơ quan lập pháp của Việt Nam, bắt đầu tranh luận cho việc bắt buộc ghi nhãn thực phẩm biến đổi gen năm 2009, Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội đã thể hiện “bày tỏ mạnh mẽ các quan ngại của Mỹ” về dự thảo của luật này. Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội đã bày tỏ những lo lắng của mình cho Bộ Ngoại giao Mỹ ở Washington.
Các nhà hoạt động nói rằng quan chức Mỹ e sợ rằng luật về nhãn như vậy sẽ nâng cao nhận thức của công chúng về sự phổ biến trên diện rộng của nguyên liệu đã biến đổi gen bằng kỹ thuật trong thực phẩm, và như vậy sẽ thúc đẩy một cuộc tranh luận công khai về sức khỏe, môi trường và hậu quả kinh tế của GMOs trong hệ thống thực phẩm và nông nghiệp . Họ nói rằng quan chức Mỹ lo sợ điều này cuối cùng sẽ dẫn đến công chúng chối bỏ các hạt giống biến đổi gen và giảm thị trường cho các sản phẩm biến đổi gen, hạn chế khả năng vươn xa của các công ty Mỹ hung hăng, cả các công ty công nghệ sinh học và các công ty chế biến thực phẩm.
Các nhà hoạt động đã chỉ trích chính phủ Mỹ đang đặt lợi ích của các công ty hạt giống trước lợi ích của người tiêu dùng. Một báo cáo công bố trong tháng này bởi Food & Water Watch, nhóm chống GMO trụ sở tại Washington, đã chứng thực những lời chỉ trích như vậy.
“Bản báo cáo khẳng định những gì chúng ta đã được biết đến trong nhiều năm qua,” Jeffrey Smith đã tuyên bố. Jeffrey Smith là tác giả của cuốn sách bán chạy nhất “Những hạt giống của lừa dối” – Seeds of Deception , và là người sáng lập Viện NGO Institute for Responsible Technology – Công nghệ có trách nhiệm – tại Iowa .
“Chính phủ Mỹ đã liên kết với các ngành công nghiệp và công nghệ sinh học đã và đang bắt nạt các quốc gia trên thế giới để chấp nhận các loại thực phẩm biến đổi gen, mặc dù những sản phẩm này đã chưa bao giờ thực hiện được một danh sách dài các lời hứa hẹn đã đưa ra. Smith nói với tuần Vietweek.
Vỏ bọc ngoại giao
Tổ chức Food & Water Watch xem xét báo cáo, tiêu đề “Biotech Ambassadors – Các Đại sứ công nghệ sinh học: Cách mà Bộ Ngoại giao Mỹ đã thúc đẩy lịch trình toàn cầu của công nghiệp hạt giống,” phân tích toàn diện đầu tiên về chiến lược, chiến thuật và mục tiêu chính sách đối ngoại của Mỹ để lén lút đẩy chính sách ủng hộ công nghệ sinh nông nghiệp trên toàn thế giới.”
Food & Water Watch đã nghiền ngẫm nghiên cứu trên 900 bản cáp được chọn lọc từ một phần tư triệu bản cáp của Wikileaks từ 113 quốc gia từ năm 2005 đến 2009 thảo luận về công nghệ sinh học nông nghiệp và các loại cây trồng biến đổi gen.
Food & Water Watch ghi lại nỗ lực ngoại giao rộng rãi trên toàn thế giới của Mỹ để thúc đẩy lợi ích của các công ty công nghệ sinh học hạt giống rất lớn như Monsanto, nhưng đặc biệt là ở các nước đang phát triển “thường là bỏ qua sự phản đối của công chúng và các chính phủ, đến mức việc gần loại trừ các chính sách knông nghiệp khác bền vững hơn và thích hợp hơn.
Một số các công ty hạt giống khổng lồ, đếm được trên đầu ngón tay, đang cố gắng để thiết lập một chỗ đứng trong các nước đang phát triển, buộc các nước hoài nghi phải chấp nhận nhập khẩu thực phẩm của công nghệ sinh học, và mở đường cho việc trồng các loại cây trồng biến đổi gen ở các nước này, báo cáo cho biết.
Theo báo cáo, chính phủ Mỹ đang cung cấp vỏ ngoại giao cho các công ty hạt giống. Đại sứ quán Mỹ trên khắp thế giới đã vận động hành lang các chính phủ nước ngoài để thông qua các chính sách và luật ủng hộ công nghệ sinh học, đạo diễn một “chiến dịch quan hệ công chúng mạnh mẽ để cải thiện hình ảnh của công nghệ sinh học và đã thách đố những biện pháp phòng vệ và những luật lệ hợp lý đối với công nghệ sinh học, thậm chí phản đối các đạo luật yêu cầu ghi nhãn của thực phẩm biến đổi gen.
Pooja Jhunjhunwala, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ đã từ chối bình luận về tính xác thực của báo cáo.
Nhưng “điều quan trọng cần phải lưu ý là Bộ Ngoại giao Mỹ làm việc để đảm bảo tiếp cận thị trường cho tất cả các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, bao gồm cả cây trồng hữu cơ, các cây trồng thông thường và cây trồng biến đổi gen,” phát ngôn viên này nói với Vietweek.
Monsanto đã nói trong một tuyên bố rằng công ty sẽ duy trì một “cuộc đối thoại cởi mở” với nhiều bên liên quan trong ngành nông nghiệp, bao gồm cả các hiệp hội thương mại của chính phủ và nhà chức trách.
“Chúng tôi vẫn cam kết chia sẻ thông tin để mọi người có thể hiểu tốt hơn việc kinh doanh của chúng tôi và cam kết của chúng tôi để hỗ trợ nông dân trên khắp thế giới khi họ làm việc để đáp ứng các nhu cầu nông nghiệp cho dân số ngày càng tăng của thế giới”, tuyên bố đã nói.
Obama hung hăng
Các chuyên gia độc lập, những người tán thành báo cáo, xác nhận những kết luận của có ý nghĩa đáng kể.
“Họ phơi bày, không còn nghi ngờ, vai trò tích cực [của Mỹ] rằng chính phủ trong việc thúc đẩy các mục tiêu chính sách đối ngoại có lợi cho một nhóm nhỏ các công ty xuyên quốc gia lớn về hạt giống và, mặc dù họ tuyên bố ngược lại, thực tế lầ họ làm suy yếu an ninh lương thực và chủ quyền thực phẩm của các nước đang phát triển” Marcia Ishii-Eiteman, một nhà khoa học cấp cao với Pesticide Action Network North America nói.
Dù đã có những hỗ trợ cho GMOs trong thời tất cả mọi tổng thống, kể từ thời chính quyền Reagan, chính quyền Obama đã “hung hăng hơn trong việc hỗ trợ Monsanto hơn người tiền nhiệm Bush,” Smith, nhà hoạt động tại Iowa đã nói.
Mặc dù 26 tiểu bang Mỹ đã giới thiệu dự luật yêu cầu dán nhãn GMO, nhưng không một dự luật nào đã được thông qua. The Food and Drug Administration – Cơ quan phụ trách thực phẩm và thuốc của Mỹ – cơ quan được giao nhiệm vụ đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân, được chỉ đạo bởi các cựu lãnh đạo của Monsanto, điều này đã làm các nhà hoạt động cáu tiết khủng khiếp về mâu thuẫn lợi ích rõ ràng.
Quốc hội Mỹ và Tổng thống Obama đã cùng thông qua cái gọi là “Đạo luật bảo vệ Monsanto” rằng, trong số những điều khác, cấm các tòa án ngăn chặn việc bán hạt giống biến đổi gen của công ty.
Thái độ bề trên
Các nhà khoa học trong phe ủng hộ GM đã bác bỏ những báo cáo như là “thiên vị, không khoa học và rất chủ quan.”
“Những kết luận này rất trịch thượng đối với dân chúng ở các nước đang phát triển” và cho rằng nông dân không có khả năng quyết định cho chính họ về chi phí và lợi ích của GMOs”, Mark Tester, một giáo sư nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Công nghệ ở Saudi Arabia, nói.
“Tôi thấy rằng kiểu thái độ trịch thượng đối với việc chống biến gổi gen là vô đạo đức, bởi vì nó không cho người nông dân ở các nước đang phát triển, ngay cả cơ hội để thử nghiệm các công nghệ mới cho chính họ,” Tester nói.
Tom Sanders, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu khoa học dinh dưỡng tại Đại học Hoàng gia London – King’s College London – nói cây trồng biến đổi gen cung cấp một số lợi thế và, cho đến nay, không có vấn đề liên quan đến an toàn của con người.
“Trung Quốc đã chấp nhận cây trồng biến đổi và do đó, nó không phải là đặc quyền của các nước tư bản phương Tây,” ông nói.
Cả Tester và Sanders đều cũng rất khắt khe về nghiên cứu của Pháp tháng 9 vừa rồi kết luận rằng chuột ăn ngô GM của Monsanto hoặc tiếp xúc với thuốc diệt cỏ bán chạy hàng đầu của công ty này bị các khối u và tổn thương nhiều cơ quan khác.
Việt Nam thân thiện với GMO
Năm 2006, chính phủ Việt Nam đã phê duyệt một kế hoạch sẽ bao gồm từ 30 đến 50 phần trăm diện tích đất canh tác của đất nước vào năm 2020 với các loại cây trồng biến đổi gen đang gây tranh cãi.
Nhưng sự chú ý cực kỳ hạn chế của giới truyền thông trong nước đối với vấn đề này và việc thiếu những tuyên bố công khai của các nhà chức trách về những khía cạnh gây tranh cãi của GMOs đã rơi vào tay các tập đoàn đa quốc gia như Monsanto, tập đoàn đang chào hàng “công nghệ” như một giải pháp cho các vấn đề nông nghiệp của Việt Nam.
Chỉ mới đây thôi, có các tranh luận về GMOs nổi lên ở Việt Nam, và cộng đồng khoa học của đất nước có vẻ được chia thành hai phe: ủng hộ GMO và phe chống GMO.
Phe ủng hộ GMO nhìn thấy sự đưa vào các loại cây trồng GM là một kết luận có logic trong nỗ lực để cải thiện năng suất và cung cấp thực phẩm cho dân số khoảng 90 triệu người với giá cả hợp lý. Họ thúc đẩy điều này như là một giải pháp đầy hứa hẹn để củng cố an ninh lương thực tại Việt Nam.
Các nhà khoa học chống biến đổi gen và các nhà hoạt động môi trường, mặt khác, bác bỏ hoàn toàn lập luận này, và cho rằng có thừa bằng chứng để thấy rằng cây trồng GM bằng chứng không phải là rẻ và cũng không có lợi gì cho sức khỏe.
Họ nói rằng kể từ vì GMOs được phân loại ở Việt Nam dưới chiếc ô hào nhoáng của công nghệ sinh học, có một niềm tin trong một số người rằng cây biến đổi gen là một sự sáng tạo nông nghiệp tuyệt vời.
Các nhà hoạt động chống sinh vật biến đổi gen cũng nói rằng có những quan ngại chính đáng về các cây trồng GM đã trải qua thử nghiệm và sắp được trồng rộng rãi trong cả nước vào năm 2020, đặc biệt vì Monsanto là một trong ba công ty được cấp phép để thực hiện các nghiên cứu và thử nghiệm ở Việt Nam.
Nhà sản xuất hạt giống GM hàng đầu thế giới, Monsanto cũng là nhà sản xuất chính của Agent Orange – Chất độc da cam — đã để lại một di sản hủy diệt ở Việt Nam mà nạn nhân được biết đến từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Một số chuyên gia thậm chí còn nói có thể chất độc da cam được lặp đi lặp lại với việc đưa vào GMOs đi kèm với chất độc diệt cỏ Roundup, cũng được sản xuất bởi Monsanto.
Nguyễn Hồng Chính, một phát ngôn viên của Monsanto tại Việt Nam, cho biết khi ông gia nhập công ty vài năm trước, mẹ anh đã hỏi ông tại sao ông đang làm như vậy sau những gì Monsanto đã làm cho đất nước.
“Không ai có thể phủ nhận rằng đó là một lịch sử đáng buồn,” Chinh nói, người được sinh ra một năm sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc vào năm 1975. “Nhưng nó đã là lịch sử.
“Bây giờ chúng ta nhìn vào cách Monsanto là góp phần vào sản xuất nông nghiệp của Việt Nam và giúp đỡ những người nông dân Việt Cải thiện thu nhập của họ.”
Vào 25 tháng 5, 2013, các nhà hoạt động trên toàn thế giới tham gia cuộc tuần hành năm để phản đối Monsanto. Ngày này được chọn vì nó là ngày cổ đông Monsanto triệu cuộc họp thường niên của họ ở Saint Louis, Missouri.
Phong trào diễn ra phản đối một công ty “hối lộ một quan chức Indonesia để ngăn chặn một cuộc nghiên cứu tác động môi trường từ loại bông biến đổi gen, kiện nông dân vì họ vô tình cho phép hạt giống Monsanto bị gió thổi vào các cánh đồng của họ để mọc, và đã giúp đánh bại dự thảo luật buộc ghi nhãn của California ,” mẩu tin trên New York Times tháng trước.
Tuy nhiên phản ứng dữ dội toàn cầu chống lại công ty chưa cản được những bước tiến của Monsanto tại Việt Nam.
Chính cho rằng vì các cuộc tranh luận về tác động sức khỏe của thực phẩm GM vẫn bức xúc, chính phủ và các nhà khoa học Việt Nam có vai trò quan trọng trong việc thông tin cho người dân về các sản phẩm như vậy để người dân có thể quyết định có mua hay không các sản phẩm đó.
Nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy các nhà chức trách Việt sẽ nghiêm túc ban hành việc bắt buộc ghi nhãn thực phẩm GM trong thời gian tới.
Smith, chuyên gia tại Iowa, nói rằng khi ông gặp gỡ với các thành viên của chính phủ và các chuyên gia Việt Nam trong một chuyến thăm hai năm trước đây, “rõ ràng là một số cơ quan chính phủ đã bị thuyết phục bởi Monsanto và chính phủ Mỹ rắng GMOs sẽ là nguồn gốc của tăng trưởng kinh tế cao hơn và là thành tựu khoa học. ”
Lê Đình Lương, giáo sư về di truyền học tại Đại học Khoa học Hà Nội đã nghiên cứu về gen và DNA trong 40 năm, nói ông sẽ luôn luôn giữ vững thái độ của ông rằng GMO là “đỉnh cao” của thành tựu khoa học.
Ông nói các nhà lãnh đạo của Việt Nam “hoàn toàn nhận thức được lợi ích của GMOs”, và đóng sầm các nhà khoa học trong nước và các báo cáo truyền thông về phản đối việc áp dụng quy GMOs trên mô lớn trong cả nước.
Những người đang ồn ào về các mối nguy hiểm của GMOs không đặt lợi ích quốc gia lên trên tất cả,” ông Lương, một nhà khoa học được đào tạo bởi Nga và Hà Lan nói với Vietweek.
Lương nói ông không có quyền lợi gì trong Monsanto và cũng ý thức rõ rằng công ty đã sản xuất chất độc da cam sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.
“Đó là tội phạm chiến tranh của họ.” Nhưng Monsanto giống như bất kỳ công ty nào khác bây giờ, và không nên bị phân biệt đối xử, ông nói.
Tuy nhiên, Vandana Shiva, một nhà khoa học Ấn Độ và nhà hoạt động đi đầu trong cuộc chiến chống biến đổi gen, viết trên trang Zspace của bà:. “Hạt giống không phải là một phát minh. Chúng bao gồm hàng triệu năm tiến hóa sinh học, và hàng ngàn năm của văn hóa tiến hóa và phép gây giống của nông dân. Khi các tập đoàn tuyên bố bằng sáng chế, họ cơ bản ” cướp các đặc tính mà thiên nhiên và nông dân đã tiến hóa.
“Đây không phải là sự sáng tạo và sáng chế, nó là sự cướp bóc sinh học”
Sau khi mô tả các tác động môi trường cực kỳ có hại về môi trường, sức khỏe và xã hội của cây trồng biến đổi gen đã có ở Ấn Độ, bà nói rằng khoa học lừa đảo đã được sử dụng để thúc đẩy công nghệ trong khi các nhà khoa học công độc lập làm “nghiên cứu chất lượng cao về an toàn sinh học và y tế và tác động môi trường của GMO đang bị tấn công bởi một mafia có tổ chức làm việc cho ngành công nghiệp mà diễu hành như là các nhà khoa học. ”
Bà nói Arpad Putzai của Vương quốc Anh đã “bị đuổi ra khỏi công việc của mình” sau khi kết quả của nghiên cứu được ủy quyền bởi chính phủ Anh cho thấy rằng não của những con chuột trong nghiên cứu của mình đã bị teo nhỏ, tuyến tụy đã được mở rộng, và khả năng miễn dịch đã bị sụp đổ.
Shiva trích dẫn Basudeb Acharia, người chủ trì một Ủy ban Nghị viện Thường vụ Ấn Độ thiết lập bởi Tòa án tối cao của quốc gia để nghiên cứu vấn đề an toàn của GMOs, nói: “Ủy ban đã đi đến kết luận rằng vì các lo ngại về tác động tiềm năng và thực tế của cây trồng biến đổi gen đến thực phẩm, trồng trọt, y tế và môi trường của chúng ta là có cơ sở chắc chắn, các loại cây trồng biến đổi gen là không phù hợp cho đất nước của chúng tôi. ”
CVD 