Sức mạnh thuế

Chiến dịch Sức mạnh Thuế – Thông tin cơ bản

Chiến dịch Sức mạnh Thuế: Các tiêu điểm nổi bật

***

Sức mạnh thuế

Thuế là Sức mạnh của các nước nghèo để chủ động phát triển

AA – Ưu đãi thuế là công cụ được nhiều quốc gia sử dụng để thu hút đầu tư, tuy nhiên, nghiên cứu mới đây của ActionAid đã chỉ ra rằng, ưu đãi thuế nếu không được giám sát chặt chẽ sẽ gây hại cho quốc gia thu hút đầu tư do các công ty đa quốc gia lợi dụng để lách thuế, né thuế, khiến các nước đang phát triển mất đi một nguồn lớn ngân sách, nhiều hơn cả số lượng mà họ nhận được hàng năm từ viện trợ. ActionAid Quốc tế đã phát động Chiến dịch “Sức mạnh Thuế” trên phạm vi toàn cầu từ ngày 1/7/2013 để góp phần ngăn chặn tình trạng này.

Mục tiêu của chiến dịch bao gồm ba trọng tâm: (i) khuyến nghị các Chính phủ xây dựng và thực thi các điều luật công bằng và minh bạch về thuế công ty; (ii) đẩy mạnh truyền thông trong xã hội, thu hút người dân phản đối các công ty lách thuế và (iii) xây dựng phong trào toàn cầu về công bằng thuế. Chiến dịch được thực hiện ban đầu ở 17 quốc gia với mục tiêu đến năm 2015 thu hút ít nhất 2 triệu người tham gia phong trào trên 30 nước.

Hãy cùng tham gia vào Chiến dịch bằng cách tham gia hành động #taxpaysfor – Sức mạnh của những bức ảnh, cụ thể như sau:

1. Hãy dành thời gian để chụp một bức ảnh về điều mà bạn mong muốn tiền thuế sẽ được sử dụng tại cộng đồng của mình
2. Đăng tải bức ảnh lên Twitter hoặc Instagram với một thông điệp tích cực về dịch vụ công mà bạn chụp ảnh, viết thêm dòng chữ #taxpaysfor 
3. Đăng tải lên Facebook, viết thêm dòng chữ #taxpaysforvà “tag” chúng tôi bằng cách gõ @actionaid hoặc @activista
4. Hoặc email cho chúng tôi bức ảnh bạn chụp, kèm theo họ tên và gửi cho chúng tôi qua địa chỉ digital@actionaid.org và hung.nguyenbao@actionaid.org, chúng tôi sẽ giúp bạn chia sẻ trên Twitter

Have a look at the #taxpaysfor Tumblr site and browse through all of the photos that have been shared so far!

***

Thành viên Quốc hội Anh và người ủng hộ ActionAid cổ động cho chiến dịch Sức mạnh Thuế (Ảnh: Mark Chilvers/ActionAid)

AA – Chiến dịch “Sức mạnh Thuế” được ActionAid Quốc tế phát động trên phạm vi toàn cầu từ ngày 1/7/2013. Chiến dịch bao gồm ba trọng tâm: (i) khuyến nghị các Chính phủ xây dựng và thực thi các điều luật công bằng và minh bạch về thuế công ty; (ii) đẩy mạnh truyền thông trong xã hội, thu hút người dân phản đối các công ty lách thuế và (iii) xây dựng phong trào toàn cầu về công bằng thuế.

Thuế là một nguồn lực thiết yếu giúp các quốc gia giảm nghèo và phát triển bền vững. Tất cả chúng ta đều đóng thuế, tuy nhiên ngay lúc này nhiều công ty lớn tại các nước đang phát triển lại không đóng đủ thuế đúng như họ phải làm. Theo nghiên cứu mới đây của ActionAid, mỗi tuần các công ty đa quốc gia hoạt động tại các quốc gia đang phát triển đã lách được 2 tỷ đô la tiền thuế tại chính các quốc gia đó, số tiền đáng lẽ phải được dùng để xây dựng các dịch vụ công thiết yếu như trường học, bệnh viện, trạm y tế, cơ sở hạ tầng, điện, nước sạch… cho người dân tại các quốc gia trên.

ActionAid UK kêu gọi Chính phủ xóa bỏ những kẽ hở về thuế (Ảnh: Aubrey Wade/ActionAid)

Các công ty đa quốc gia tìm mọi cách để lách thuế và có được các ưu đãi về thuế. Họ thường xuyên gây áp lực cho các chính phủ phải đưa ra ưu đãi thuế khi muốn thu hút đầu tư. Các công ty này lấy đi nhiều hơn những gì họ đóng góp cho cộng đồng. Theo các tính toán của ActionAid, riêng trong năm 2005, các công ty đa quốc gia được hưởng lợi từ những chính sách ưu đãi thuế của Băng la đét đã được hưởng số tiền tương đương hơn 113 triệu USD, chiếm 0.19% GDP Băng la đét năm 2005. Tại Costa Rica, năm 2010, con số này là hơn 296 triệu USD, chiếm 0.82% GDP.

Các thành viên trẻ tham gia phong trào “Sức mạnh Thuế” phản đối SABMiller lách thuế bên ngoài văn phòng của công ty này tại London (Ảnh: Henry Nicholls/ActionAid)

Người dân nghèo phải chịu ảnh hưởng gì?

Việc các công ty đa quốc gia lách thuế gây ra tác động nặng nề đối với các nước đang phát triển. Mặc dù có nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, 2/3 người dân tại Zambia sống dưới mức nghèo đói, và số tiền Chính phủ này chi trả cho việc giáo dục trẻ em ít hơn bất cứ quốc gia nào khác ở Nam Phi. Nhiều trong số các công ty đa quốc gia lớn hoạt động tại Zambia đang phải đối mặt với câu hỏi lớn về việc đóng thuế – hoặc lách thuế, trong đó bao gồm cả SABMiller.

Theo nghiên cứu của ActionAid, chỉ cần một mình công ty Đường Zambia đã đủ trả số thuế mà họ đã lách được trong 1 năm thì Chính phủ Zambia đã có đủ tiền để trả cho 50% tổng số chi phí mà nước này cần có để giải quyết toàn bộ những hoạt động cần làm nhằm chấm dứt tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em của toàn Zambia.

Thiếu bàn ghế khiến các học sinh nữ tại trường THCS Ndeke, Zambia, phải ngồi học dưới nền đất (Ảnh: Jason Larkin/Panos pictures)

Hãy cùng nhau hành động

Mỗi chúng ta đều đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa công bằng thuế. Các công ty lách thuế hiện tại đều có nguồn lực rất mạnh, để hạn chế tình trạng này, ActionAid cho rằng, bức màn bí mật xung quanh những thiên đường thuế và tài khoản công ty cần phải được xóa bỏ. Trong đó, cách duy nhất giúp chúng ta có thể đạt được sự thay đổi chính là đem thông tin đến với người dân, với tư cách là người đóng thuế và người tiêu dùng, đến với các Chính phủ trên phạm toàn cầu nhằm gây áp lực đến các công ty phải minh bạch tài khoản tiền tại quốc gia mà họ đang hoạt động, đồng thời chịu trách nhiệm về việc đóng thuế của mình, giúp các Chính phủ hiểu rõ hơn và đóng cửa các thiên đường thuế.

Thuế chính là sức mạnh để các nước nghèo chủ động phát triển!

***

Chiến dịch Sức Mạnh Thuế: Các tiêu điểm nổi bật

Tuesday, July 23, 2013 – 17:25

Tuần hành ủng hộ Chiến dịch Sức mạnh Thuế tại Lusaka, Zambia (Ảnh: Owen Miyanza/Demotix/ActionAid)

AA – Từ năm 2008, ActionAid phát động chiến dịch nhằm kêu gọi các công ty lớn đóng thuế một cách công bằng ở các nước nghèo. Người ủng hộ ActionAid trên toàn thế giới đang đòi hỏi chính phủ của họ dừng việc ưu đãi thuế cho các công ty lớn và nhanh chóng phát hiện các thủ thuật lách thuế. Dưới đây là một số mốc nổi bật từ chiến dịch “Sức mạnh thuế” của ActionAid.

Chiến dịch “Calling time” phản đối SABMiller – Tháng 10/2010

ActionAid thực hiện chiến dịch “Calling time” phản đối SABMiller lách thuế tại Châu Phi (Ảnh: Mark Chilvers/ActionAid)

SABMiller là một trong những nhà sản xuất bia lớn nhất thế giới. Năm 2010, ActionAid công bố một báo cáo tiết lộ hoạt động của SABMiller tại sáu quốc gia châu Phi và Nam Á bao gồm Ghana, Zambia, Tanzania, Mozambique, Nam Phi và Ấn Độ: SABMiller đã chuyển hàng triệu đô la lợi nhuận ra khỏi những nước này đến những thiên đường thuế. ActionAid ước tính khoản tiền lách thuế này đủ để đưa 250.000 trẻ em tại những quốc gia này đến trường.

Tháng 6 năm 2011, cơ quan thuế của một số nước châu Phi đã sử dụng báo cáo của ActionAid trong các cuộc thảo luận về việc chuyển giá. Sau cuộc họp, những nỗ lực của Diễn đàn Nhà quản trị Thuế Châu Phi (African Tax Administration Forum) đã đem đến kết quả bằng việc ra đời Hiệp ước hợp tác thuế toàn Châu Phi lần đầu tiên, văn bản được đồng ý bởi 21 chính phủ châu Phi vào năm 2012. Hiệp ước này cho phép các nước châu Phi cùng hành động để điều tra các phi vụ trốn thuế của các công ty đa quốc gia trên khắp châu lục này – một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống lách thuế. Biên bản ký kết và phê chuẩn đầu tiên dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2013.

Tạp chí Thuế Quốc tế (The International Tax Review) miêu tả chiến dịch “Calling time” là một “cuộc cách mạng trong phương thức thu hút sự chú ý của công chúng”, và đặt ActionAid nằm trong số 50 tổ chức có ảnh hưởng hàng đầu trong lĩnh vực thuế quốc tế vào tháng 11/2011. Tháng 2/2013, Tạp chí Nhà kinh tế (The Economist) vinh danh chiến dịch phản đối SABMiller của ActionAid đã “thúc đẩy cơ quan thuế ở các thị trường mới nổi quan tâm giám sát nhiều hơn đến các công ty đa quốc gia”.

Chiến dịch thuế của ActionAid Thụy Điển phản đối H&M và Swedfund – Tháng 6/2010

Năm 2010, ActionAid Thụy Điển công bố một báo cáo về H&M trong đó chỉ ra rằng Băng la đét đã bị thất thu khoảng 100 triệu USD tiền thuế vì cách thức lách thuế của công ty này. Bất chấp việc Băng la đét là một trong những nhà sản xuất lớn nhất của H&M, năm 2010 công ty này chỉ trả 585 Krona Thụy Điển tiền thuế tại đây. Ngày 24/6/2010, ActionAid gửi một khuyến cáo từ người dân Băng la đét tới Johan Persson – Giám đốc điều hành H&M yêu cầu chi trả 100 triệu USD tiền thuế còn thiếu.

ActionAid Thụy Điển cũng tiết lộ rằng Swedfun – Quỹ phát triển quốc tế Thụy Điển, đã tài trợ cho công ty Panafrica Energy để chuyển lợi nhuận sang thiên đường thuế thay vì đóng thuế ở Tanzania. ActionAid Thụy Điển đã yêu cầu Swedfun ngừng ngay việc đầu tư vào các công ty lách thuế hoặc sử dụng thiên đường thuế, đồng thời Swedfun nên cải thiện sự minh bạch và báo cáo về tất cả các công ty mà Quỹ này đầu tư để ngăn chặn việc lách thuế.

Chiến dịch Thuế phản đối Mỏ đồng Glencore/Mopani – Tháng 2/2011

“Ước tính, số tiền thuế bị thất thu mà Glencore phải trả cho chính quyền Zambia lên tới 76 triệu bảng Anh”

Amelia Mwana, 32 tuổi, sở hữu một gian hàng nhỏ bán cá và rau cho người dân trong làng nơi cô sinh sống tại Kankoyo, Mufulira, Zambia (Ảnh: Jason Larkin/ActionAid)

Tháng 2 năm 2011, một dự thảo báo cáo kiểm toán đã rò rỉ thông tin với giới truyền thông Zambia, trong đó cáo buộc người khổng lồ ngành khai thác khoáng sản Glencore đã giảm thiểu số tiền đóng thuế của mình tại Zambia bằng cách bán kim loại đồng cho một công ty con của Thụy Sỹ dưới giá trị trường và thổi phồng chi phí hoạt động của công ty này.

ActionAid Zambia và ActionAid UK cùng với Trung tâm Phát triển và Chính sách thương mại (Centre for Trade Policy and Development – CTPD) phát động một chiến dịch kêu gọi Glencore và các công ty khai thác mỏ khác đóng thuế.

Kết quả của chiến dịch:

• Chính phủ Zambia xem xét lại toàn bộ hóa đơn thuế của Glencore kể từ tháng 6/2011, và tháng 10/2012 công bố một số thay đổi trong luật thuế của Zambia đối với các công ty khai thác khoáng sản, trong đó bao gồm các biện pháp giúp ngăn chặn các mánh khóe kinh doanh và tài chính giữa các công ty con của công ty khai thác khoáng sản.
• Tháng 3/2011, Ngân hàng đầu tư châu Âu tuyên bố sẽ đóng băng tài trợ cho Glencore cùng các công ty con của mình.

Chiến dịch Thuế phản đối công ty Zambia Sugar/Associated British Foods – Tháng 3/2013

Tuần hành ủng hộ Chiến dịch Sức mạnh Thuế tại Lusaka, Zambia (Ảnh: Owen Miyanza/Demotix/ActionAid)

Tháng 3 năm nay, ActionAid UK và ActionAid Zambia công bố một tài liệu điều tra chi tiết vấn đề thuế của Zambia Sugar, nhà máy sản xuất đường lớn nhất châu Phi, được quản lý bởi người khổng lồ trong thực phẩm Anh – Associated British Foods.

Báo cáo này đã trở thành tin tức gây chú ý toàn cầu trước thềm Hội nghị thượng đỉnh G8. Nó gây ra cuộc tranh luận lớn ở Zambia và được ActionAid Zambia sử dụng để khởi động một chiến dịch quốc gia với các cuộc họp cộng đồng và một chiến dịch nhắn tin SMS bởi những người ủng hộ từ khắp đất nước.

Kết quả của chiến dịch:

• George Orborne – Bộ trưởng Bộ Tài chính Anh cho biết: “Thông thường các quốc gia càng nghèo thì càng cần các khoản thu từ thuế, nhưng đồng thời năng lực để kiểm soát và ngăn chặn trốn thuế của họ cũng yếu hơn” và hứa hẹn rằng cuộc họp G8 năm 2013 sẽ bàn bạc tới vấn đề kiểm soát lách thuế ở các nước đang phát triển.
• Các quan chức chính phủ Zambia hứa hẹn cải cách và trong tháng 4/2013 đã đề xuất phương thức quản lý tỷ giá ngoại tệ mới nhằm ngăn chặn việc chuyển giá và chuyển khoản thanh toán cho các công ty con ở nước ngoài.

Các công ty đa quốc gia ở Zambia cũng hứa hẹn cải cách. Ví dụ, công ty khai thác khoáng sản Canada, First Quantum Minerals, trong tháng 2/2013 đã cam kết không tham gia vào việc lách thuế và dần dần tăng số tiền đóng thuế cho chính phủ Zambia.