TT – Ở Việt Nam, tham nhũng trong giáo dục vẫn chưa được quan tâm đúng mức và thường bị lảng tránh bằng tên gọi một hiện tượng xã hội hơn là được nhận dạng thực sự là tham nhũng. Vì vậy, cần có những phân tích kỹ hơn nhằm nâng cao nhận thức về bản chất của tham nhũng trong lĩnh vực này.
Sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu giáo viên, phụ huynh học sinh cũng như các nhà quản lý trường học kết hợp với nghiên cứu các khảo sát và thông tin truyền thông hiện nay, Tổ chức Minh bạch Quốc tế, với sự hỗ trợ của tổ chức Hướng tới Minh bạch, đã tiến hành nghiên cứu Hình thức và Hậu quả của Tham nhũng trong Ngành Giáo dục Việt Nam.
Tải báo cáo đầy đủ Tiếng Anh, Tiếng Việt
Tải báo cáo tóm tắt Tiếng Anh, Tiếng Việt
Năm xuất bản 2011
***
[Trích Báo cáo tóm tắt]
Hơn năm thập kỷ qua, ngành giáo dục Việt Nam đã chứng
kiến nhiều thành tựu – ngay cả bạn bè quốc tế cũng ca ngợi
những thành tựu mà Việt Nam đạt được trong việc nâng cao
tỉ lệ biết chữ và tỉ lệ đến trường của học sinh. Tuy nhiên, tình
trạng tham nhũng ngày càng tăng trong lĩnh vực này đe dọa
những tiến bộ đã đạt được.
Những câu chuyện về tham nhũng trong giáo dục được đăng
tải thường xuyên trên báo chí Việt Nam, từ việc nhân viên
nhà trường gian lận tiền hỗ trợ học sinh nghèo đến việc nâng
điểm cho học sinh. Năm 2010, Khảo sát Phong Vũ Biểu Toàn
cầu về Tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế tiến
hành tại Việt Nam cho thấy giáo dục được coi là là ngành
đứng thứ hai trong số những ngành tham nhũng nhất được
khảo sát, với 67% số người được phỏng vấn ở khu vực đô thị
cho rằng giáo dục có tham nhũng.
Nhận thức rõ được nguy cơ này, những năm gần đây chính
phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị định và vận
động đấu tranh chống tham nhũng dưới nhiều hình thức khác
nhau. Tuy nhiên, tham nhũng trong giáo dục vẫn chưa được
quan tâm đúng mức và thường bị lảng tránh bằng tên gọi một
hiện tượng xã hội hơn là được nhận dạng thực sự là tham
nhũng. Cần có những phân tích kỹ hơn nhằm nâng cao nhận
thức về bản chất của tham nhũng trong lĩnh vực này.
Sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu giáo viên, phụ huynh
học sinh cũng như các nhà quản lý trường học cộng với các
công trình nghiên cứu, khảo sát và thông tin truyền thông hiện
nay, Tổ chức Minh bạch Quốc tế, với sự hỗ trợ của tổ chức
Hướng tới Minh bạch, đã tiến hành nghiên cứu những Hình
thức và Hậu quả của Tham nhũng trong Ngành Giáo dục Việt
Nam.
Kết quả:
Những hình thức tham nhũng chính trong ngành giáo dục
Việt Nam hiện nay được công chúng chỉ ra bao gồm:
• Tham nhũng trong xây dựng trường học, lớp học,
cung cấp thiết bị giảng dạy và in ấn sách giáo
khoa;
• Đưa hối lộ nhà trường và giáo viên để đổi lấy bằng
cấp, thành tích và danh hiệu rởm;
• Hiệu trưởng nhận phụ cấp giảng dạy nhưng không
lên lớp;
• Giáo viên đưa hối lộ cho cán bộ quản lý nhà
trường để được phân dạy lớp tốt;
• Phụ huynh học sinh và học sinh đưa hối lộ để
được điểm tốt và được nhận vào trường tốt, lớp
tốt;
• Ép học sinh đóng tiền đến lớp học thêm bằng cách
phân biệt đối xử những học sinh không học thêm;
• Ăn chặn tiền dành cho học sinh;
• Thu tiền của phụ huynh và học sinh trái quy định.
Nguyên nhân của tham nhũng:
• Trách nhiệm thể chế yếu gắn với văn hóa ‘xincho’
và quản lý yếu kém của các cơ quan chức
năng
• Hệ thống pháp lý không đầy đủ vẫn còn nhiều
bất cập do có những lỗ hỗng và mẫu thuẫn
• Thiếu văn hóa tố cáo tham nhũng trong ngành
giáo dục
• Thu nhập của giáo viên thấp bên cạnh những
cơ hội làm giàu thông qua các cơ chế thị trường
đầy hứa hẹn
• Thiếu sự tham gia của người dân vào quá trình
giám sát, theo dõi và quản lý trường học; và
• Thiếu minh bạch trong việc phân bổ và sử dụng
nguồn lực.
Hậu quả của tham nhũng đối với giáo
dục:
Làm tăng chi phí và bất bình đẳng
Tham nhũng trong giáo dục đe dọa tăng chi phí giáo dục cho các hộ
gia đình và vì vậy làm tăng nguy cơ bỏ học đối với các gia đình không
có đủ điều kiện chi trả các khoản ngoài quy định. Từ đó, tham nhũng
trực tiếp làm tăng bất bình đẳng trong tiếp cận các dịch vụ xã hội.
Giảm chất lượng
Tham nhũng không chỉ đe dọa tạo ra bất công trong giáo dục mà còn
tác động tới cam kết của giáo viên và sự trung thực của học sinh. Kết
quả là, tham nhũng tạo ra môi trường học tập và làm việc không tốt,
làm suy giảm nhiệt huyết của các nhân tố trong hệ thống và làm giảm
uy tín của cả bộ máy giáo dục.
Xói mòn chuẩn mực đạo đức
Tham nhũng góp phần làm xuống cấp giá trị đạo đức của giáo viên và
học sinh vì gây thiệt thòi cho những người sống chính trực.
Khuyến nghị:
• Để công tác chống tham nhũng đạt hiệu quả, xã
hội phải gọi đích danh hành vi tham nhũng là tham
nhũng và nhận thức được nguy cơ to lớn của
tham nhũng đối với xã hội Việt Nam;
• Ban hành quy định tăng cường cơ chế bảo vệ
người tố cáo tham nhũng và áp dụng cơ chế độc
lập để thực thi những qui định này;
• Tăng cường sự giám sát, kiểm tra và theo dõi của
phụ huynh và người dân đối với trường học theo
phương pháp tiếp cận từ dưới lên;
• Tiếp tục cải cách tiền lương để công chức có thể
sống bằng lương và không có động cơ nhận hối
lộ;
• Thành lập các Hội Giáo viên bổ sung cho công tác
của các Hội Cựu Giáo chức hiện nay nhằm bảo vệ
giáo viên và điều kiện làm việc của giáo viên;
• Thực hiện cơ chế giám sát đảm bảo minh bạch và
công bố thông tin của các trường (theo quy định
hiện hành);
• Đưa nội dung chống tham nhũng vào chương
trình giảng dạy chính khóa hoặc ngoại khóa ở cấp
giáo dục trung học cơ sở và trung học phổ thông
đồng thời tăng cường giáo dục phòng, chống tham
những trong gia đình.
[/Hết trích Báo cáo tóm tắt]
CVD 