Giảng dạy các chủ đề gây tranh cãi – Hướng dẫn dành cho giáo viên (P2)

English: Teaching Controversial Issues: A guide for teachers

Khi thảo luận về các vấn đề gây tranh cãi, người trẻ sẽ đem theo những kinh nghiệm từ ngoài lớp học. Các em có thể có quan điểm cụ thể dựa trên giá trị văn hóa hoặc tôn giáo của mình trong cuộc sống ở nhà, trong cộng đồng địa phương mình và từ kinh nghiệm cá nhân. Đôi khi những giá trị này có thể xung đột với quyền con người và bình đẳng, trong trường hợp này nhà trường có nghĩa vụ làm rõ. Do đó, thật hữu ích khi trường học có thể phát triển mối quan hệ mở với cha mẹ về tầm quan trọng của việc trẻ em được thảo luận các vấn đề gây tranh cãi (theo cách phù hợp với độ tuổi).

KẾT NỐI VỚI TRUYỀN THÔNG VÀ CÁC “TIN GIẢ”

Khi giảng dạy các vấn đề gây tranh cãi, chúng ta cần khuyến khích người trẻ tham gia phản biện với các phương tiện truyền thông và suy nghĩ về ảnh hưởng của truyền thông trong việc nắm bắt tư duy và ý tưởng cũng như hình thành các giá trị và thái độ của mình.

Ngày nay nhiều người trẻ có khả năng truy cập 24/7 các tin tức và góc nhìn toàn cầu trên các nền tảng trực tuyến khác nhau. Ngay cả trẻ em cũng được tiếp xúc với các phương tiện truyền thông và truy cập nội dung trực tuyến. Việc định hướng phạm vi của các kênh truyền thông xã hội dễ tiếp cận có thể tạo ra những thách thức mới cho giới trẻ và cha mẹ hay người giám hộ của các em.

“Tin giả” đặt ra một thách thức đáng kể bởi ngày ngày càng khó để xác định nguồn gốc của thông tin, đặc biệt là khi thông tin được tiếp cận trực tuyến. Thậm chí còn khó khăn hơn để phân biệt các thông tin được kiểm chứng từ những điều không đúng sự thật hay “thông tin thay thế”. Bản thân người trẻ nhận ra tầm quan trọng của giáo dục để hiểu tin tức giả và nội dung truyền thông xã hội. Tuy nhiên, các em có thể phải vất vả để tham gia phản biện về các nội dung truyền thông mà mình đang tiêu thụ, thường tự cho rằng tin tức trên các trang mạng xã hội của mình là từ các nguồn đáng tin cậy. Bên cạnh đó, có nguy cơ là người trẻ khước từ những tin tức có giá trị vì các em bắt đầu coi tất cả nội dung là “giả mạo”. Những vấn đề này nhấn mạnh sự cần thiết phải đề cập đến cách đánh giá nội dung truyền thông cho giới trẻ và tăng các luận điểm thảo luận về tầm quan trọng của sự thật.

Mặc dù có những thách thức trong việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội của người trẻ, nhưng nó có thể là một công cụ cho giáo viên và thanh thiếu niên để tăng cường sự tham gia của các em trong vai trò công dân tích cực. Những người trẻ có thể sử dụng truyền thông xã hội như một cách để tương tác với các vấn đề quan tâm và chia sẻ ý tưởng của riêng mình. Người trẻ thường ưa thích dùng kĩ năng số để tạo ra sự thay đổi và truyền thông xã hội là một cách hiệu quả để góp tiếng nói của các em vào các vấn đề xã hội ngày nay.

Những điều người trẻ cần cân nhắc khi tiếp cận với các nội dung truyền thông

• Để thu hút khán giả, các công ty truyền thông thường tập trung vào những câu chuyện về thảm họa và các vấn đề chứ không phải là tin tức “tốt” mà có xu hướng kém hấp dẫn hơn. Điều này có thể dẫn đến việc khuôn mẫu hóa về con người và địa điểm nhất định.
• Các tổ chức (phi chính phủ) như Oxfam thường có quan điểm khác với truyền thông chính thống và cố gắng kể một câu chuyện dài hơi về khả năng phục hồi của những người sống sót. Điều đó nghĩa là, giống như bất kỳ nguồn nào khác, Oxfam có quan điểm thiên lệch riêng. Những người trẻ cần phát triển kỹ năng để đánh giá một cách nghiêm túc các nguồn thông tin bằng cách đặt câu hỏi như “Ai đã viết cái này?”, “Tại sao?” và “Khi nào?”.
• Quy định và trách nhiệm của giới truyền thông rất khác nhau giữa các quốc gia và thậm chí cả loại phương tiện truyền thông. Ví dụ, ở Anh, các phương tiện truyền hình có trách nhiệm với dịch vụ công thực thi bởi các ban ngành liên quan trong khi báo chí in ấn tự điều chỉnh. Do đó, tin tức trực tuyến từ các đài khác nhau có vẻ giống nhau nhưng phải tuân theo các quy tắc và quy định hoàn toàn khác nhau. Học cách phân biệt nguồn gốc của một câu chuyện tin tức và bối cảnh mà nó được viết có thể giúp những người trẻ đánh giá độ tin cậy của nó.
• Các hãng thông tấn, giống như các doanh nghiệp khác, có thể có những quan điểm cụ thể muốn quảng bá, có thể vì lợi ích của chủ sở hữu, các bên liên quan hoặc đối tượng của họ. Các công ty truyền thông dường như độc lập với nhau và thu hút khán giả khác nhau nhưng họ thường là một phần của một tập đoàn truyền thông lớn sở hữu các báo đài khác hoặc thuộc sở hữu của một công ty đa quốc gia lớn. Ví dụ, ở Anh, chỉ ba công ty kiểm soát đến 71% lượng phát hành báo chí quốc gia tại nước này. Điều này có nghĩa là khán giả không được tiếp xúc với các luồng ý kiến ​​và thông tin đa dạng.
• Tính thiên vị của chính giới trẻ. Là người tiêu dùng tin tức, những người trẻ cần nhận thức được những thành kiến ​​mà tất cả chúng ta nắm giữ có ảnh hưởng đến sự tham gia của chúng ta với truyền thông và học các kỹ năng tư duy phản biện để đánh giá nội dung một cách khách quan.
• Hoạt động trực tuyến, bao gồm mạng xã hội, tạo ra một dấu chân số của người dùng. Dữ liệu này có thể được các tổ chức truy cập để hiểu rõ về sở thích hay quan điểm xã hội và chính trị của người dùng. Thông tin này cũng có thể được mua và bán giữa các tổ chức. Sau đó chúng được khai thác tích cực để nhắm đến các nội dung cụ thể cho người dùng. Thuật toán ra lệnh cho nội dung trên mạng xã hội và công cụ tìm kiếm. Điều này có nghĩa là trang chủ mạng xã hội và kết quả tìm kiếm được sắp xếp dựa trên hành vi trong quá khứ và nội dung mà các cá nhân tham gia, từ đó có thể tạo ra các không gian phản hồi trong đó các quan điểm và hành vi hiện có được tăng cường hơn là bị thách thức.

 

Tại sao chọn cách tiếp cận giáo dục công dân toàn cầu?

Đôi khi giáo viên đối mặt với sự kiện trong các tin tức có tầm quan trọng khiến những người trẻ bị ảnh hưởng, hay ít nhất là tích cực tò mò hoặc bận tâm. Nếu không có “truyền thống” trong lớp học về việc tham gia vào các vấn đề trong thế giới thực thông qua chương trình giảng dạy hoặc qua những cách khác, thì việc đối mặt với những sự kiện này có thể thách thức với cả giáo viên và các em.

Do đó giáo dục công dân toàn cầu cung cấp một phương pháp tiếp cận tích hợp hỗ trợ sự phát triển văn hóa lớp học, nơi các vấn đề gây tranh cãi đang diễn ra và không mong đợi hay tách biệt có thể được giải quyết. Đó là một khung chương trình trang bị cho người học sự tham gia phản biện và tích cực với những thách thức và cơ hội của cuộc sống trong một thế giới thay đổi nhanh chóng và phụ thuộc lẫn nhau.

Ngay cả các trẻ em rất nhỏ cũng phải đối mặt với những vấn đề gây tranh cãi trong thời đại chúng ta thông qua các phương tiện và công nghệ truyền thông hiện đại. Ngoài việc giới thiệu một bộ các câu trả lời, giáo dục công dân toàn cầu khuyến khích các bạn trẻ khám phá, phát triển và thể hiện giá trị và ý kiến ​​của chính mình, đồng thời lắng nghe và tôn trọng quan điểm của người khác. Đây là một bước quan trọng giúp người trẻ đưa ra những lựa chọn có hiểu biết mà qua đó các em thực hiện các quyền của riêng mình cũng như trách nhiệm của mình đối với người khác.

Giáo dục công dân toàn cầu sử dụng vô số các phương pháp dạy và học có sự tham gia, bao gồm thảo luận và tranh biện, đóng vai, các bài tập xếp hạng và các cộng đồng điều tra. Điều này giúp các em thích ứng tốt với việc giảng dạy những vấn đề gây tranh cãi vì đó là những cách giúp người trẻ có thể tiếp thu thông tin mới, xem xét định kiến và độ tin cậy, phân tích, tổng hợp, đưa ra quyết định sáng suốt và xem xét hành động về các vấn đề mình quan tâm.

Nhiều vấn đề gây tranh cãi thuộc về nội dung chính trong kiến ​​thức và hiểu biết trong giáo dục công dân toàn cầu. Tương tự, giáo dục công dân toàn cầu có các kĩ năng, giá trị và thái độ hỗ trợ người học trong việc thảo luận và đưa ra những đánh giá hợp lý về các vấn đề gợi nhiều cảm xúc. Bằng cách trao cho những người trẻ công cụ để trở thành công dân toàn cầu, từ đó các em được hỗ trợ để có năng lực đối phó hiệu quả với các vấn đề gây tranh cãi.

Những yếu tố chủ đạo để phát triển công dân toàn cầu năng động và trách nhiệm

Kiến thức và hiểu biết	Kĩ năng	Giá trị và thái độ
• Công bằng và bình đẳng xã hội • Bản sắc và đa dạng • Toàn cầu hóa và tương trợ lẫn nhau • Phát triển bền vững • Hòa bình và xung đột • Quyền con người • Quyền lực và quản trị	• Tư duy phản biện và sáng tạo • Đồng cảm • Tự nhận thức và suy ngẫm • Giao tiếp • Hợp tác và giải quyết xung đột • Khả năng quản lý sự phức tạp và không chắc chắn • Hành động được thông báo và phản ánh.	• Ý thức về bản sắc và lòng tự trọng • Cam kết với công bằng và bình đẳng xã hội. • Tôn trọng con người và nhân quyền • Đa dạng giá trị • Quan tâm đến môi trường và cam kết phát triển bền vững • Cam kết tham gia và hòa nhập • Niềm tin rằng mọi người có thể mang lại thay đổi

 

Đôi khi, giáo viên thấy hữu ích để bắt đầu với các vấn đề gây bất đồng, tranh luận hoặc thể hiện các quan điểm khác nhau mà cũng liên quan đến bối cảnh nơi tất cả đều thoải mái và quen thuộc. Trong khi giáo dục công dân toàn cầu cung cấp các hoạt động và phương pháp có thể dùng để hỗ trợ việc này trên cơ sở một lần, giáo dục công dân toàn cầu không phải là một nội dung thêm vào mà là một cách tiếp cận bao quát để thực hành lớp học. Việc tích hợp các phương pháp tiếp cận vào thực hành thường xuyên nghĩa là giáo viên sẽ sẵn sàng giải quyết các vấn đề phức tạp và thách thức hơn khi chúng nảy sinh vì các bạn trẻ sẽ phát triển khả năng giải quyết các vấn đề gây tranh cãi bằng những cách thức ý nghĩa và phù hợp.

Hướng dẫn xử lý các vấn đề gây tranh cãi trong lớp học

Đạo luật giáo dục năm 1996 ở Anh Quốc nhằm đảm bảo rằng trẻ em không chỉ được giáo viên giới thiệu một chiều về các vấn đề chính trị hoặc gây tranh cãi. Các nhà giáo dục buộc phải thực hiện tất cả các bước hợp lý để đảm bảo rằng, khi các vấn đề chính trị hoặc gây tranh cãi thu hút sự chú ý của giới trẻ, các em được cung cấp phần trình bày cân bằng về các quan điểm đối lập. Tuy nhiên, Đạo luật Bình đẳng năm 2010 nêu rõ rằng mọi người cần được đối xử công bằng và không phân biệt. Do đó, trong khi tài liệu hướng dẫn này đang thúc đẩy tầm quan trọng của việc giảng dạy các vấn đề gây tranh cãi với càng nhiều tự do ngôn luận càng tốt, các nhà giáo dục cần nhận thức rằng họ phải làm rõ khi bất kỳ quan điểm nào được thể hiện ra chống lại quyền con người hoặc Đạo luật Bình đẳng. Giáo viên cần phải hoạt động trong một phạm vi an toàn của hai điều luật này.

Giáo viên không được mong đợi ​​sẽ “biết câu trả lời” khi xử lí các tranh cãi trong lớp học. Các cuộc thảo luận là điều kiện hoàn hảo để đưa ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. Giá trị nằm ở việc cung cấp cho những người trẻ cơ hội tư duy phản biện và đào sâu hơn trong việc khám phá các giá trị và thái độ đối với các vấn đề đầy thách thức với sự xem xét và tôn trọng người khác.

Bối cảnh trường học rộng hơn

Khi thảo luận về các vấn đề gây tranh cãi, người trẻ sẽ đem theo những kinh nghiệm từ ngoài lớp học. Các em có thể có quan điểm cụ thể dựa trên giá trị văn hóa hoặc tôn giáo của mình trong cuộc sống ở nhà, trong cộng đồng địa phương mình và từ kinh nghiệm cá nhân. Đôi khi những giá trị này có thể xung đột với quyền con người và bình đẳng, trong trường hợp này nhà trường có nghĩa vụ làm rõ. Do đó, thật hữu ích khi trường học có thể phát triển mối quan hệ mở với cha mẹ về tầm quan trọng của việc trẻ em được thảo luận các vấn đề gây tranh cãi (theo cách phù hợp với độ tuổi). Điều này đặc biệt thích hợp ở trường tiểu học nơi cha mẹ có thể không nghĩ rằng trẻ em nên tham gia vào các vấn đề khó chịu hoặc phức tạp. Thúc đẩy một cuộc đối thoại cởi mở với cha mẹ về giá trị của việc thảo luận các vấn đề gây tranh cãi, cùng với một chính sách rõ ràng của nhà trường, sẽ cho phép giáo viên tiếp cận những vấn đề này trong khuôn khổ trường học thích hợp.

Khuyến khích sự phát triển của phương pháp tiếp cận toàn diện trong trường học về các không gian an toàn và thảo luận các vấn đề gây tranh cãi đem lại sự hỗ trợ và tự tin cho giáo viên trong lớp học và cộng đồng trường học rộng lớn hơn. Bản chất của việc thảo luận các vấn đề gây tranh cãi nghĩa là tiềm năng bảo vệ các vấn đề phát sinh sẽ lớn hơn. Do đó, giáo viên nên biết về chính sách bảo vệ của trường học và nơi cần sự hỗ trợ từ quản lý cấp cao.

Vai trò của giáo viên / người thúc đẩy

Các vấn đề gây tranh cãi đôi khi có thể thách thức tư duy của chính giáo viên, nhưng với sự hướng dẫn và đào tạo tốt, các nhà giáo dục có thể tự tin xử lý những thời điểm không chắc chắn trong cuộc thảo luận. Giáo viên có thể làm mẫu cho các bạn trẻ, hay ngay cả người lớn, rằng một số vấn đề rất phức tạp và tất cả chúng ta cần dành thời gian suy nghĩ và phản hồi một cách thấu đáo. Giáo viên cần phải tìm những cách tiếp cận để đáp ứng nhu cầu cân bằng và khách quan, và tránh thiên vị. Có thể chọn các phương pháp khác nhau theo mức độ tự tin và kinh nghiệm, cũng như sự trưởng thành và kỹ năng của các nhóm người trẻ cụ thể.

Giáo viên đóng vai trò then chốt khi thảo luận các vấn đề gây tranh cãi và điều quan trọng là phải đánh giá khi nào, như thế nào và có nên thể hiện quan điểm và ý kiến cá nhân. Nhà giáo dục có thể đóng sáu vai trò khi đối mặt với các cuộc trao đổi khó nhằn trong lớp học. Điều quan trọng là cần linh hoạt khi lựa chọn cách tiếp cận cũng như phải rõ ràng về lý do tại sao dùng một phương pháp nào đó trong một dịp cụ thể. Bất kỳ vai trò nào trong các vai trò này đều có thể thích hợp tùy thuộc vào những yếu tố như chủ đề, độ tuổi của các em và bất cứ nội dung học tập hoặc giáo trình nào trước đây. Có thể hữu ích khi thảo luận về vai trò của nhóm hoặc mời chính những người trẻ thực hiện một hoặc nhiều vai trò.

Sáu vai trò là:

1. 1. Cam kết Giáo viên được tự do chia sẻ quan điểm của riêng mình với các bạn trẻ để thách thức, làm rõ rằng vai trò này có thể dẫn đến thảo luận thiên vị.
   2. Khách quan hoặc học thuật. Giáo viên đưa ra một lí giải về tất cả các quan điểm có thể mà không nêu rõ vị trí của mình.
   3. Đóng vai Luật sư cho quỷ – Devil’s advocate*. Tức là giáo viên cố tình áp đặt lập trường đối lập bất kể quan điểm của chính mình ra sao. Cách tiếp cận này giúp đảm bảo tất cả các quan điểm đều được đề cập và thách thức những niềm tin hiện có.
   4. Vận động. Giáo viên trình bày tất cả các quan điểm sẵn có sau đó kết thúc bằng cách nêu rõ vị trí của mình cùng các lý do.
   5. Người chủ tịch khách quan. Giáo viên đảm bảo rằng tất cả các quan điểm đều được trình bày lại thông qua những lời khẳng định của các bạn trẻ hoặc các nguồn được xuất bản. Giáo viên điều phối nhưng không nêu vị trí của mình.
   6. Công khai mối quan tâm. Giáo viên tuyên bố quan điểm riêng của họ để những người trẻ có thể xem xét sự thiên vị sau này, sau đó trình bày tất cả các vị trí một cách khách quan nhất có thể.

 

* Devil’s advocate: một cách tiếp cận trong tranh luận khi ai đó đóng vai ủng hộ ý kiến mà hầu hết mọi người phản đối nhằm thúc đẩy tranh luận và thảo luận một cách chi tiết và sâu sắc

(Còn nữa)

Giảng dạy các chủ đề gây tranh cãi – Hướng dẫn dành cho giáo viên (P1)