Cá chết, tôm chết, nghêu chết, làng chài điêu đứng
Hơn 10 đơn vị tìm lý do cá chết ra nhận định khác nhau
Họp báo về cá chết: Vẫn nợ người dân câu trả lời xác đáng
Ba tháng đầu năm 2016, Formosa xả 931.830m3 nước thải ra biển
Một thợ lặn chết sau khi lặn tại cảng Sơn Dương – Formosa
***
Cá chết, tôm chết, nghêu chết, làng chài điêu đứng
28/04/2016 10:28 GMT+7
TTO – Cá chết, tôm chết, nghêu chết… Hàng vạn ngư dân làng chài lâm vào cảnh điêu đứng. Những xóm chợ nhỏ trên quốc lộ vắng tanh không một con cá, con tôm, mực… Tất cả gần như tuyệt giao với hải sản.
 |
| Ngư dân Nguyễn Bá Lựu (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) kể về nỗi khổ phải cắm thuyền vì không còn ai mua cá – Ảnh: Tấn Vũ |
Dãy nhà hàng ở làng bè xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh chạy dọc xuống cảng Vũng Áng đóng im ỉm. Những dãy nhà hàng hải sản không một bóng người. Những xóm chợ nhỏ trên quốc lộ vắng tanh không một con cá, con tôm, mực… Tất cả gần như tuyệt giao với hải sản.
Cắm thuyền, treo lưới
Làng bè – nơi mỗi sáng có hàng trăm thuyền câu lớn nhỏ tấp nập cập cảng, kẻ bán người mua xôm tụ – sáng 27-4 vắng lặng người. Bà Mai Thị Hương, vợ một ngư dân, lót nón lá ngồi thở dài: “Chừ có cá cho họ cũng không lấy, bán ai mua”.
Bà Hương cho biết cả nhà bà có 6 người, tất cả phụ thuộc chiếc thuyền câu hằng đêm nhưng gần 20 ngày nay phải treo lưới, kéo thuyền cắm bãi. Người dân sợ cá chẳng ai dám ăn nên việc đánh cá gần như đóng băng toàn bộ.
Chạy ngược về phía nam, chiều trên bãi biển Ba Đồng (xã Kỳ Nam, thị xã Kỳ Anh) gió thổi ràn rạt. Hơn 30 chiếc thuyền nhỏ đánh bãi ngang của ngư dân được kéo hẳn lên bờ. Khoảng 6-7 ngư dân đang xếp mành lưới cũ sau 4 ngày đi biển về. Một ít cá lưỡi trâu, hơn chục ký cá chai chất chồng trong một thùng xốp nhưng tuyệt nhiên không một bóng người mua.
Bà Mai Thị Thảo mím môi nói như trút giận lên chúng tôi: “Các anh vào xem. Thùng cá này trước đây bán ít nhất cũng hơn 1 triệu đồng. Ký cá chai bán 150.000 đồng, giờ đi đánh về không ai mua, lại mang ra biển đổ. Tại sao?”.
Cầm hai con cá chai trên tay, bà Thảo nước mắt ngắn dài bảo rằng chiếc thuyền nhỏ này là vật dụng nuôi sống vợ chồng bà và 6 đứa con đang độ tuổi ăn học, bây giờ thì tắt ngúm. “Hai đứa lớn học ở TP.HCM, mấy đứa nhỏ học phổ thông ở đây. Vợ chồng tôi tối đi kéo lưới về bán cá nuôi nó. Mấy ngày nay nó gọi điện về hỏi tiền. Tôi chỉ biết khóc” – bà Thảo nghèn nghẹn.
Lão ngư Lê Luyến (78 tuổi, người xã Kỳ Nam) gỡ ra từ tấm lưới mắt nguyên cái xương cá to bằng ngón tay, lắc đầu bảo: “Tình trạng này kéo dài thì ngư dân đánh bắt ven bờ chỉ biết chết đói”.
Ông Luyến kể lúc trước ở cái làng cũ xã Kỳ Lợi còn có ruộng vườn, hết cá hay mùa biển động còn có thứ sinh nhai. Nay tái định cư lên xã Kỳ Nam, nhường đất cho xây dựng nhà máy Formosa để đi sống trên đất phân nền như thành phố, không đánh cá không biết làm sao sinh sống.
Quay về làng Kỳ Hà, gặp ngư dân Nguyễn Bá Lựu đang chếnh choáng, ngồi thừ trên bờ đê. Ông Lựu bảo để có cái sinh nhai, ông bỏ tay chèo đi phụ hồ gần nửa tháng nay. Chưa quen việc mới, bàn tay ông rách bươm, rướm máu.
Ngồi cùng những ngư dân, chủ tịch UBND xã Kỳ Hà Lê Văn Luyện cho biết: “Toàn xã có hơn 200 tàu thuyền, trên 500 lao động nghề biển, bây giờ gần như gác chèo toàn bộ. Ra biển cá ít, đánh cá được về bán cũng không được nên chẳng còn ai tha thiết. Chính quyền xã đang chờ cấp trên hỗ trợ”.
Nghêu cá chết, người lâm nợ
Bì bõm dưới dòng sông nơi chiếc lồng cá nuôi trống trơn, lão ngư Mai Khuyến (67 tuổi, thôn Tấn Thắng, xã Kỳ Hà) nói không nên lời. Ông Khuyến bảo bao nhiêu vốn liếng trút hết vào bè cá, bất ngờ trắng tay chỉ sau một đêm.
“Chưa kể tiền đóng bè, chỉ tiền cá giống, tiền công chăm sóc đã hơn 50 triệu đồng. Vậy mà bè cá gần 4.000 con chết gần hết, nay chỉ còn lưa thưa vài mống” – ông Khuyến than vãn. Ông nói hàng chục bè cá ở xóm Cửa Khẩu này đều chết sạch như vậy. Ai cũng buồn như nhau, không ai còn than vãn cùng ai.
Người nuôi nghêu cũng lâm vào cảnh nợ nần. Chị Trần Thị Mại (28 tuổi, xã Kỳ Hà, thị xã Kỳ Anh) ngồi thừ trên đê nhìn ra biển thẫn thờ.
Cánh đồng nghêu 1ha của chị cùng bà con chòm xóm chết trắng. Kéo vạt áo lau dòng nước mắt, chị Mại bảo: “Cả gia đình hi vọng vào cánh đồng nghêu, chuẩn bị thu hoạch bán dịp 30-4, ai ngờ nó chết vùi trong bùn đất lúc nào không hay. Chưa kịp mừng vì nghêu được mùa thì đống nợ vay nuôi nghêu 100 triệu đồng từ ngân hàng bỗng dưng ập xuống”.
Bà Mai Thị Nhạn có 1,5ha nghêu, dự kiến thu hoạch 18-20 tấn nghêu nay bỗng dưng trắng tay và thành con nợ trong chốc lát. “Nếu bị dịch chỉ mất 20-30% là cùng, năm nay đột nhiên nó chết sạch. 200 triệu tiền vay ngân hàng tôi chưa biết làm sao” – bà Nhạn thẫn thờ.
TẤN VŨ – HỒ VĂN – HỮU KHÁ – VĂN ĐỊNH
***
Hơn 10 đơn vị tìm lý do cá chết ra nhận định khác nhau
TTO – Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết đến ngày 26-4 đã có nhiều đơn vị nghiên cứu và quản lý của các bộ, ngành, địa phương triển khai các công việc khảo sát, phân tích, đánh giá và đưa ra nhiều nhận định khác nhau.
 |
| Hàng tấn cá chết không rõ nguyên nhân trôi dạt vào vùng biển Quảng Trị – Ảnh: Trần Tĩnh |
Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết để chuẩn bị cho cuộc họp liên ngành và họp báo công bố kết quả phân tích, đánh giá về tình trạng cá chết ở vùng biển miền Trung, Bộ đã có cuộc họp với các viện nghiên cứu, trường đại học và các cơ quan quản lý của các bộ, ngành liên quan nhằm đánh giá một cách khoa học, khách quan, toàn diện các nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến tình trạng hải sản chết bất thường.
Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết đến ngày 26-4 đã có nhiều đơn vị nghiên cứu và quản lý của các bộ, ngành, địa phương triển khai các công việc khảo sát, phân tích, đánh giá và đưa ra nhiều nhận định khác nhau.
Trong đó, Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thành lập đoàn công tác cùng với Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1, Viện nghiên cứu Hải sản, đã lấy mẫu cá chết trong lồng tại Hà Tĩnh; mẫu nước, mẫu trầm tích, sinh vật phù du tại Quảng Trị, Quảng Bình và Thừa Thiên – Huế.
Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã phân tích mẫu môi trường và bệnh dịch thủy sản.
Viện Nghiên cứu Hải sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã phân tích mẫu môi trường nước và tảo độc, khảo sát và nghiên cứu về hải dương và dòng chảy ven bờ.
Viện Môi trường nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã tiến hành phân tích các mẫu cá, mẫu nước do Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 thu thập được để phân tích độc tố.
Các Viện nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam lấy mẫu cá chết và quan trắc môi trường, dòng hải lưu, quan trắc ảnh vệ tinh.
Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã lấy mẫu nước biển, nước thải, mẫu cá chết.
Viện Kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia (Bộ Y tế) đang tiến hành phân tích mẫu cá chết do Bộ Tài nguyên và Môi trường gửi.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với các cơ quan liên quan lấy mẫu cá chết để phân tích.
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Bình đã lấy mẫu nước và phân tích.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình đã phối hợp với các cơ quan liên quan lấy mẫu cá chết, mẫu nước, tảo và chất đáy để phân tích.
Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Quảng Trị đã lấy mẫu cá gửi cho Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn – Đo lường – Chất lượng 2 Đà Nẵng đề nghị kiểm tra một số yếu tố gây độc kim loại nặng.
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thừa Thiên – Huế đã khảo sát lấy mẫu nước mặt, mẫu trầm tích để phân tích.
 |
| Toàn cảnh cuộc họp phân tích về nguyên nhân cá chết – Ảnh: Văn Hiệp |
Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết việc phân tích, đánh giá hiện tượng hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung đang được các đơn vị nghiên cứu khẩn trương tiến hành và đưa ra nhiều đánh giá và nhận định.
Bộ Khoa học và Công nghệ dự kiến sẽ điều phối hoạt động phân tích, đánh giá của các đơn vị nghiên cứu của các bộ, ngành nhằm thống nhất cơ sở khoa học để hỗ trợ kịp thời cho Bộ Tài nguyên và môi trường và Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn sớm xác định nguyên nhân hải sản chết bất thường.
Để có thể đưa ra kết luận một cách khoa học, khách quan, toàn diện về hiện tượng này, cần có sự phối hợp, chia sẻ thông tin và nguồn lực giữa các đơn vị nghiên cứu của các bộ, ngành khác nhau.
Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đưa ra khuyến cáo cần tránh những nhận định khi chưa có đầy đủ căn cứ xác định nguyên nhân của hiện tượng cá chết.
|
T.HÀ
Họp báo về cá chết: Vẫn nợ người dân câu trả lời xác đáng
TTO – Cuộc họp báo thông tin nguyên nhân của vụ cá chết ở 4 tỉnh miền Trung chỉ kéo dài vỏn vẹn 10 phút rồi bất ngờ kết thúc trước sự ngỡ ngàng của hàng trăm nhà báo tham dự.
 |
| Buổi họp báo do Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Võ Tuấn Nhân chủ trì diễn ra hơn 10 phút và kết thúc trong sự ngỡ ngàng của các phóng viên có mặt – Ảnh: Nguyễn Khánh |
Theo ông Nhân, đến thời điểm này chưa có bằng chứng về mối liên hệ giữa hoạt động của Công ty Formosa và các nhà máy với hiện tượng cá chết hàng loạt. Ngay cả các thông số về môi trường cũng đều nằm trong “quy chuẩn quy định”.
Như vậy, những câu hỏi vì sao cá chết, nước biển có độc hay không, ăn cá có độc hại gì không… đều chưa có câu trả lời.
Ngoài thông tin do ông Nhân đưa ra trên, không có phóng viên nào kịp đặt câu hỏi phỏng vấn tại cuộc họp báo này.
Xem clip cuộc họp báo kỳ quặc vỏn vẹn 10 phút chiều 27-4
Có đúng là do “tảo nở hoa”?
Có nhiều chuyên gia khẳng định hiện tượng tảo nở hoa không thể gây cá chết hàng loạt, trên diện rộng và nhiều như vậy. Chưa kể có rất nhiều trong số cá chết là cá lớn (nặng tới trên 30kg), sống ở khu vực nước sâu và xa bờ.
Với nguyên nhân do độc tố hóa học thì đúng là như ông Nhân: “Đây là vấn đề phức tạp và đòi hỏi phải có thời gian mới phát hiện được”.
Theo ông Trần Thế Mưu – phó viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1, từng có vụ việc tương tự ở Nhật Bản và phải mất 12 năm người ta mới tìm được nguyên nhân là do hóa chất độc từ các nhà máy.
“Điều kiện hiện hiện nay có thể không mất nhiều thời gian như vậy, nhưng vẫn cần thời gian để xác định chính xác” – ông Mưu nói.
Trong cuộc họp báo, không có bất kỳ cơ quan báo chí nào đặt được câu hỏi, tuy nhiên ông Võ Tuấn Nhân cũng đã trả lời một số câu hỏi bên lề cho báo chí.
Theo ông Nhân, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn sẽ cung cấp các kết quả phân tích các độc tố, đồng thời đưa ra khuyến cáo về hoạt động đánh bắt, nuôi trồng và tiêu thụ thủy sản.
Bộ Khoa học – công nghệ chủ trì, huy động và điều phối các cơ quan nghiên cứu khoa học để thực hiện các nghiên cứu nói trên, nếu cần thiết sẽ mời các nhà khoa học quốc tế để kiểm chứng.
Tuy nhiên, ông Nhân cũng thừa nhận hiện chưa trả lời được các câu hỏi về việc đã nuôi trồng, đánh bắt hải sản và tắm biển trở lại tại khu vực xảy ra cá chết bất thường hay chưa là vẫn còn “nợ” người dân.
Đời sống không thể đợi thêm nữa, hàng trăm ngàn gia đình đang sống dựa vào biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế đang rất khó khăn, họ cần những thông tin cụ thể để tái sản xuất và sống bình thường.
 |
| Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Võ Tuấn Nhân chủ trì buổi họp báo – Ảnh: Nguyễn Khánh |
Quá chậm trễ và lúng túng
Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Nguyễn Văn Nguyên, phó viện trưởng Viện Nghiên cứu hải sản (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn), cho biết viện này “đang cử cán bộ đi lấy lại mẫu nước biển vùng có cá chết, vì mẫu lấy trước đó không đúng quy trình và quá xa so với thời điểm cá chết”.
Theo tìm hiểu, từ lúc cá lồng được nuôi ở Kỳ Anh (Hà Tĩnh) bắt đầu chết đến thời điểm các cơ quan chức năng lấy mẫu nước biển và trầm tích đi kiểm nghiệm phải mất 12-17 ngày, trong khi sau vài ngày là nước biển có thể thay đổi nên kết quả phân tích sẽ không còn chuẩn xác.
“Hai yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng đến kết quả phân tích, đánh giá là thời điểm và quy trình chuyên môn lấy mẫu.
Trong vụ này, cả hai yếu tố này đều không đảm bảo. Khi mẫu được lấy theo đúng quy trình kỹ thuật, có chuyên môn thì đã quá trễ, còn những mẫu trước đó khó có thể kiểm chứng” – một chuyên gia chia sẻ.
Thử điểm lại hoạt động của các cơ quan chức năng trong hơn 20 ngày tìm nguyên nhân cá chết cho thấy rất chậm trễ và lúng túng.
Hơn 10 viện tham gia lấy mẫu, nhưng vì lấy mẫu quá muộn, nhiều cá dạt vào bờ phân hủy, nên số mẫu chuyển tới các viện đều rất ít ỏi.
Như Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia – viện đầu ngành về kiểm nghiệm thực phẩm – chỉ nhận được… 2 mẫu cá xay nhuyễn. Số mẫu rất ít ỏi này khiến kết quả là không phát hiện điều gì đáng ngờ!
Theo ông Trần Thế Mưu, số mẫu được lấy ít ỏi là do thời điểm thu mẫu cá chết thì cá đã bị phân hủy, số cá đủ điều kiện làm mẫu rất ít ỏi.
Ông Mưu cũng cho hay ngoài các mẫu nước, mẫu cá, hiện Viện Hóa học đang nghiên cứu mẫu trầm tích, nhưng thông thường kiểm tra mẫu trầm tích phải năm ngày mới có kết quả, phải đợi thêm 1-2 ngày tới.
Bộ Tài nguyên và môi trường chủ trì tìm căn nguyên nhưng không có phương án ứng phó tổng thể, không phân công vai trò chức năng nhiệm vụ của từng cơ quan có liên quan. Bộ Khoa học – công nghệ cũng thể hiện vai trò của mình quá muộn, các đơn vị nghiên cứu vào cuộc quá chậm.
Đến ngày 20-4, các viện của Viện hàn lâm Khoa học công nghệ VN mới chính thức triển khai lấy mẫu tại vùng biển miền Trung, quá xa so với thời điểm bắt đầu xuất hiện cá chết là ngày 6-4.
|
LAN ANH – XUÂN LONG – THANH HÀ
Ba tháng đầu năm 2016, Formosa xả 931.830m3 nước thải ra biển
TTO – Tại Quảng Bình, cá chết trở lại sau vài ngày tạm lắng. Trong khi đó, Formosa thừa nhận dùng axit để súc rửa đường ống, đồng thời thừa nhận không thông báo cho chính quyền khi súc rửa “vì không biết quy định này”.
 |
| Ông Chu Xuân Phàm, trưởng văn phòng Formosa tại Hà Nội (giữa), và cán bộ Formosa Hà Tĩnh giới thiệu với PV Tuổi Trẻ về nhà máy xử lý nước thải – Ảnh: Văn Định |
Sáng 25-4, phóng viên Tuổi Trẻ và kênh VTC14 có cuộc trao đổi với Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa) xung quanh việc sử dụng hóa chất súc rửa đường ống và một vấn đề liên quan khác.
Lần súc rửa gần nhất vào tháng 3-2016
Trao đổi với Tuổi Trẻ, phía Formosa gồm có: ông Khâu Nhân Kiệt (giám đốc bộ phận an toàn vệ sinh môi trường Formosa), ông Hoàng Dật Thuyên (giám đốc, phó ban an toàn vệ sinh môi trường) và ông Chu Xuân Phàm (trưởng văn phòng Formosa tại Hà Nội).
Trả lời câu hỏi về việc từ đầu năm đến nay Formosa tiến hành súc rửa đường ống mấy lần, lần cuối cùng là khi nào, ông Khâu Nhân Kiệt cho biết không thể nhớ mấy lần, chỉ nhớ lần gần nhất đây là vào khoảng tháng 3-2016.
“Trong quy trình súc rửa đường ống thì không chỉ dùng hóa chất mà chúng tôi còn dùng áp lực khí, áp lực nước (nước sạch)… để súc rửa. Về hóa chất súc rửa đường ống, chúng tôi dùng axit HCl, NaOH pha loãng. Sau quá trình súc rửa, các chất thải đều được xử lý an toàn theo tiêu chuẩn quy định mới thải ra môi trường (biển – PV)”.
Ông Khâu Nhân Kiệt cũng thừa nhận khi súc rửa không thông báo với cơ quan chức năng địa phương.
Trả lời việc vì sao không thông báo với cơ quan chức năng việc súc xả đường ống, ông Chu Xuân Phàm nói: “Chúng tôi không biết có quy định phải thông báo với cơ quan chức năng khi súc rửa đường ống, chỉ biết khi công trình hoàn thành muốn chạy thử thì phải xin phép. Chúng tôi sẽ xem lại các quy định, nếu có yêu cầu phải thông báo khi súc rửa đường ống thì các lần tới chúng tôi sẽ thông báo”.
Theo ông Phàm, “nếu Nhà nước thông báo là sai phạm thì chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm và chấp nhận bị xử lý theo pháp luật”.
Mẫu kiểm nghiệm đều do Formosa đưa đến
Ông Phàm cho biết nhà máy Formosa có hệ thống máy lấy mẫu tự động, khi phát hiện mẫu nước vượt ngưỡng quy định thì hệ thống này tự động ngắt xả và bơm trở lại để xử lý rồi mới thải ra.
Ngoài hệ thống máy tự động, các tổ làm việc còn chia ba ca để theo dõi, các ca làm việc đều lấy mẫu thủ công đưa về xét nghiệm xem có trùng với hệ thống xử lý của máy móc hay không.
Theo ông Chu Xuân Phàm, việc lấy mẫu để xử lý trong nội bộ nhà máy là thường xuyên và hằng ngày. Còn các mẫu xét nghiệm và các chỉ số quan trắc thì định kỳ ba tháng mới báo cho cơ quan chức năng (Sở TN-MT).
“Chúng tôi có thuê đơn vị độc lập là Trung tâm quan trắc kỹ thuật môi trường của Sở TN-MT tỉnh, định kỳ ba tháng một lần xuống lấy mẫu quan trắc về xét nghiệm. Lần gần nhất lấy mẫu cũng trong tháng 3” – ông Phàm cho hay.
Sau khi trao đổi, phía Formosa dẫn PV Tuổi Trẻ tham quan thực tế hệ thống xử lý nước thải của nhà máy.
Tại khu xử lý nước thải tập trung, ông Trần Vĩnh Long (ban giám đốc phòng năng lượng của công ty) cho biết ngày 11-12-2015 mới được phía cơ quan thẩm quyền cấp giấy phép cho xả nước thải. Tổng lượng nước xả thải quý 1-2016 là 931.830m3, trong đó lượng xả thải bình quân mỗi ngày là 10.240m3.
“Tháng 2 và 3, Formosa có lấy mẫu nước thải gửi đến Trung tâm quan trắc tỉnh Hà Tĩnh kiểm nghiệm. Theo đó, chất lượng nước xả thải công nghiệp đều đạt theo tiêu chuẩn quy định. Tháng 3-2016 đã lấy mẫu nước biển tại vị trí thượng và hạ lưu để kiểm nghiệm, các số liệu kiểm nghiệm đều đạt chuẩn” – ông Long nói.
Ông Long còn nói nước thải được xử lý sẽ được bơm vào đường ống lớn có đường kính gần 1m đến bể chứa cuối cùng để theo dõi các chỉ số hệ thống quan trắc trước khi thải ra biển.
Tại trạm quan trắc tự động, ông Chu Xuân Phàm cho biết từ khi xả thải, trạm quan trắc tự động này luôn hoạt động, nếu phát hiện nước xả thải bất thường sẽ tự động dừng lại. Trạm này chưa truyền dữ liệu cho cơ quan quản lý vì chưa có đặt trạm quan trắc tại đây.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phan Lam Sơn, phó giám đốc Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh, cho biết quan trắc định kỳ của Formosa là theo quy định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM).
Formosa có trách nhiệm phải gửi thông số và mẫu về các nơi như Bộ TN-MT, Sở TN-MT và Ban quản lý khu kinh tế Hà Tĩnh. Nếu các thông số và mẫu quan trắc có vấn đề thì cơ quan chức năng địa phương mới kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm.
“Khi thấy nghi vấn thì cơ quan chức năng mới kiểm tra và lấy mẫu xét nghiệm, chúng tôi không lấy mẫu định kỳ hay đột xuất kiểm tra. Họ tự lấy mẫu và thông số gửi cho cơ quan chức năng kiểm định là việc làm hợp lý, không có gì là không khách quan” – ông Sơn nói.
Cũng theo ông Sơn, về nguyên tắc, trước khi súc rửa đường ống phải thông báo với cơ quan chức năng theo quy định của ĐTM.
Ông Phan Lam Sơn thừa nhận việc Formosa thuê Trung tâm quan trắc kỹ thuật môi trường lấy mẫu và kiểm nghiệm độc lập định kỳ ba tháng/lần.
“Họ sẽ chịu trách nhiệm về thông số quan trắc của đơn vị, nếu thông số họ đưa ra là đạt chuẩn nhưng sau đó môi trường có vấn đề thì họ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật” – ông Sơn nói.
Ông Lê Anh Đức, giám đốc Trung tâm quan trắc kỹ thuật môi trường, cũng xác nhận đang ký hợp đồng quan trắc với Formosa, “giá cả hợp đồng thế nào là chuyện trung tâm, chúng tôi không thể tiết lộ”.
Còn ông Võ Tá Đinh, giám đốc Sở TN-MT, cho biết chưa thể kết luận Formosa hay bất kỳ ai có liên quan trong vụ cá chết.
“Tất cả các cơ sở, doanh nghiệp có xả thải đều là đối tượng nghi vấn, kể cả Formosa hay Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng… Không loại trừ các hoạt động của tàu bè ngoài biển trong thời gian vừa qua” – ông Đinh nhấn mạnh.
Gửi mẫu ra nước ngoài tìm nguyên nhân
Chiều 25-4, Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân cho biết như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ. Cũng trong chiều qua, Tổng cục Môi trường tổ chức phiên họp tham vấn ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia về hiện tượng cá chết hàng loạt ở ven biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế.
Sau cuộc họp, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết: “Bộ đang tranh thủ ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành của VN để tập trung đưa ra nhận định, kết luận chính xác nhất. Thậm chí vẫn tiếp tục thuê các trung tâm có uy tín kiểm định các mẫu nên chưa thể nói cụ thể về kết quả”.
Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về việc có đề nghị các tổ chức quốc tế hỗ trợ tìm nguyên nhân cá chết, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nói đến thời điểm này thì chưa quyết định mời tổ chức quốc tế nào hỗ trợ.
“Tuy nhiên, bộ đã gửi một số mẫu đi phân tích ở nước ngoài. Một số mẫu được gửi tới những trung tâm kiểm nghiệm có uy tín ở nước ngoài phân tích là một số mẫu mà VN chưa phân tích được” – ông Nhân cho hay.
Cùng ngày 25-4, Bộ NN&PTNT phát đi thông báo về ý kiến kết luận của Thứ trưởng Vũ Văn Tám xung quanh vụ cá chết bất thường tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế. Thông báo này cho rằng có thể do độc tố có độc lực mạnh.
Theo đó, kết quả phân tích ban đầu của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 và Cục Thú y cho thấy cá chết bất thường không có biểu hiện bệnh lý, không tìm thấy tác nhân gây bệnh dịch thông thường, các thông số môi trường đều nằm trong giới hạn cho phép.
“Nguyên nhân cá chết nhanh bất thường trên diện rộng có thể do độc tố có độc lực mạnh như sinh học, hóa học hoặc các yếu tố khác” – thông báo của Bộ NN&PTNT nêu rõ.
Trong khi chờ xác định nguyên nhân cá chết, Bộ NN&PTNT giao Sở NN&PTNT các địa phương tăng cường quan trắc môi trường, căn cứ thực tế địa phương, khi thấy điều kiện đảm bảo thì hướng dẫn người dân khôi phục sản xuất.
|
NHÓM PV – CTV TUỔI TRẺ
Một thợ lặn chết sau khi lặn tại cảng Sơn Dương – Formosa
TTO – Hai ngày trước, nạn nhân có lặn tại cảng Sơn Dương, Formosa (Hà Tĩnh) để xây dựng đê chắn sóng cho công trình này. Khi về, nạn nhân thấy tức ngực, khó thở nên được đưa vào bệnh viện, sau đó tử vong.
 |
| Khu vực Nhà máy thép Formosa và cảng Sơn Dương – Ảnh: Formosa Hà Tĩnh |
Ngày 25-4, bà Nguyễn Thị Ngân, giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình xác nhận bệnh viện này vừa tiếp nhận một bệnh nhân tên Lê Văn Ngẩy (46 tuổi) quê tại Khánh Hòa và khi đến bệnh viện này thì bệnh nhân Ngẩy đã tử vong.
Lặn tại cảng Sơn Dương, Formosa
Sáng cùng ngày, phía công an đã thực hiện xong việc khám nghiệm pháp y và sau đó đã bàn giao thi thể anh Ngẩy cho gia đình đưa về quê mai táng.
Theo đó, bệnh nhân Ngẩy được đưa vào bệnh viện này vào khoảng 18g45 ngày 24-4. Khi vào bệnh viện, bệnh nhân đã tắt thở.
Cùng vào với bệnh nhân có một số người làm cùng với anh Ngẩy tại công ty Cổ phần xây dựng và Cung ứng lao động quốc tế (Nibelc) đóng tại huyện Quảng Trạch, Quảng Bình.
Những công nhân này cho biết anh Ngẩy là thợ lặn. Hai ngày trước đó anh Ngẩy có tham gia lặn tại cảng Sơn Dương, Formosa (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) để xây dựng đê chắn sóng cho công trình này.
Khi về, anh Ngẩy thấy tức ngực, khó thở nên được đưa vào bệnh viện, sau đó thì tử vong.
Hiện cơ quan công an tỉnh Quảng Bình vẫn chưa có kết quả khám nghiệm pháp y để kết luận về nguyên nhân tử vong của anh Ngẩy, nhưng nhiều người nghi ngờ rằng việc môi trường nước bị ô nhiễm tại khu vực Vũng Áng có liên quan đến việc anh Ngẩy tử vong.
Cơ quan công an tỉnh Quảng Bình hiện vẫn đang điều tra sự việc.
Mệt mỏi khác thường
Trước thông tin một thợ lặn chết sau khi lặn tại cảng Sơn Dương – Formosa, chiều 25-4, Tuổi Trẻ đã liên lạc với ông Nguyễn Thiếu (36 tuổi, quê Khánh Hòa), đang là thợ lặn biển phục vụ việc xây dựng đê chắn sóng cho cảng nước sâu Sơn Dương (thuộc dự án Formosa, Hà Tĩnh).
Trao đổi qua điện thoại, ông Thiếu cho biết mình hiện đang làm thợ lặn thực hiện việc san lấp mặt bằng dưới đáy biển, hỗ trợ việc đổ bê tông. Kể từ ngày phát hiện cá biển chết hàng loạt, ông cùng nhiều người trong tổ lặn đều cảm thấy có dấu hiệu khác thường về sức khỏe sau mỗi ca làm việc.
“Mỗi lần lặn xong, lên bờ là cảm thấy mệt mỏi khác thường lắm. Da thì vàng hẳn lên và thấy choáng váng, tức ngực. Cứ như có thứ gì đó chạy rùng rùng trong người vậy” – ông Thiếu kể.
Cũng theo ông, đây là lần đầu tiên ông có cảm giác “lạ” như vậy sau 3 năm lặn ở vùng biển cảng Sơn Dương này.
Ông Thiếu nói ban đầu ông nghĩ chỉ mỗi mình có cảm giác như vậy. Nhưng khi trao đổi với anh em đồng nghiệp mới biết là ai cũng bị tương tự.
“Hôm đó khi xuống nước, tôi thấy nước biển có màu vàng đục bất thường, cá biển ít thấy đến lạ. Nhưng cứ nghĩ là do nước biển đục tạm thời nên chắc không sao. Tình trạng nước biển như vậy kéo dài trong cả mấy ngày liền ở vùng biển Sơn Dương này.” – ông Thiếu cho biết thêm.
Khi được hỏi tại sao không đi khám bác sĩ khi thấy hiện tượng lạ như vậy, ông Thiếu trả lời thợ lặn biển ở cảng Vũng Áng được khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần. Vì thấy còn khỏe và cũng chưa đến thời gian khám nên ông cùng nhiều thợ lặn khác không đến bác sĩ để khám mà vẫn tiếp tục làm việc, tiếp tục chịu đựng cái cảm giác “lạ” đó mỗi khi ca làm việc dưới đáy biển kết thúc.
CVD 
Rất có thể tôm cá chết hằng loạt là vì nước biển ấm lên quá nhiều vì ảnh hưởng của El Nino
https://cvdvn.net/2016/04/28/un-calls-for-global-response-to-effects-of-el-nino-weather-extremes/
ThíchThích
Ảnh El Nino cho thấy VN (bờ biển miền trung) là một trong những vùng nóng của El Nino
Nguồn: http://www.theweathernetwork.com/us/news/articles/winter-forecast/60483
ThíchThích