Nội dung chính trong bài:
-
- Chất lượng việc làm mài mòn tiềm năng của thanh niên và tăng trưởng quốc gia (Đây là bản tin Thông báo Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm Việt Nam)
- Quá trình chuyển tiếp từ trường học đến việc làm của thanh niên Việt Nam còn nhiều bất cập (Đây là bản tin Thông báo Kết quả Điều tra)
- Báo cáo tóm tắt Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm tại Việt Nam (Đây là Kết quả Điều tra)
(PTH tóm tắt)
***
Chất lượng việc làm mài mòn tiềm năng của thanh niên và tăng trưởng quốc gia
Nhân Ngày Quốc tế Thanh niên (12/8), những kết quả ban đầu của điều tra quốc gia chuyển tiếp từ trường học tới việc làm (school-to-work transition survey) cho thấy chất lượng việc làm cho thanh niên tuổi từ 15 đến 29 đang gióng lên hồi chuông báo động đối với thị trường lao động trẻ Việt Nam.
Các công nhân trẻ tan ca tại một nhà máy may ở khu vực phía Nam. Quá trình chuyển tiếp từ trường học đến thị trường lao động là con đường không hề dễ dàng đối với nhiều thanh niên Việt Nam. © ILO |
HÀ NỘI – Nhân Ngày Quốc tế Thanh niên (12/8), những kết quả ban đầu của điều tra quốc gia chuyển tiếp từ trường học tới việc làm (school-to-work transition survey) cho thấy chất lượng việc làm cho thanh niên tuổi từ 15 đến 29 đang gióng lên hồi chuông báo động đối với thị trường lao động trẻ Việt Nam.
Được Tổng cục Thống kê và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tiến hành đầu năm 2013, cuộc điều tra chỉ ra rằng tác động của việc một bộ phận lớn thanh niên phải làm những công việc năng suất thấp có tác động tới tiềm năng tăng trưởng của quốc gia và đây thực sự là một mối lo ngại lớn.
Cuộc điều tra toàn quốc cho thấy chất lượng việc làm thấp ảnh hưởng tới hơn một nửa lao động thanh niên. Cứ 10 người thì có 8 người làm những công việc không chính thức và một nửa trong số họ có việc làm không thường xuyên (việc tự làm hoặc hợp đồng tạm thời).
Cuộc điều tra xem xét quãng thời gian từ khi thanh niên rời trường học đến khi có được công việc ổn định (với thời gian hợp đồng trên 12 tháng) hoặc công việc mà họ cảm thấy hài lòng đầu tiên. Kết quả cho thấy, tình trạng trình độ đào tạo cao hơn so với yêu cầu công việc – nghĩa là một người làm công việc có yêu cầu thấp hơn so với bằng cấp của họ – lại là một mặt khác của vấn đề. Cứ 10 thanh niên 15-29 tuổi lại có 3 người có trình độ cao hơn yêu cầu của công việc, khiến thu nhập của họ thấp hơn mức đáng lẽ họ có thể được hưởng và họ không thể tận dụng toàn bộ tiềm năng năng suất lao động của mình.
Quá trình chuyển tiếp – con đường không dễ dàng
Cuộc điều tra cho thấy phần lớn thanh niên Việt Nam (59%) đã hoàn thành quá trình chuyển tiếp sang thị trường lao động, tìm được công việc ổn định hoặc việc làm tạm thời mong muốn hoặc tự tạo việc làm, với tỷ lệ nam nhiều hơn nữ. Khoảng 23% các bạn trẻ chưa bắt đầu quá trình chuyển tiếp, chủ yếu vì họ vẫn đang đi học, trong khi số còn lại đang trong quá trình chuyển tiếp.
Trong số các thanh niên đã hoàn thành quá trình chuyển tiếp, một nửa đã tìm được việc làm ổn định, và nửa còn lại đang làm những công việc tạm thời hoặc việc tự làm và họ thấy hài lòng.
Gần một nửa số thanh niên đã hoàn thành quá trình chuyển tiếp đã chuyển trực tiếp từ trường học sang công việc hiện tại (ổn định hoặc khiến họ hài lòng), trong khi đó, số còn lại phải trải quả những công việc tạm thời mà không hài lòng hoặc làm việc không lương cho gia đình trước khi có thể tìm được việc làm tốt hơn. Thời gian chuyển tiếp đối với nhóm thứ hai kéo dài tới 58,5 tháng, tức gần 5 năm.
Đối với nhóm thanh niên “đang trong quá trình chuyển tiếp”, rất có thể họ sẽ phải tiếp tục quá trình này trong một khoảng thời gian dài nữa. Số liệu cho thấy, những người đang trong quá trình chuyển tiếp đã mất trung bình 6 năm vật lộn tìm kiếm một công việc ổn định hoặc làm họ hài lòng mà vẫn chưa có kết quả.
Theo Giám đốc ILO Việt Nam Gyorgy Sziraczki, thanh niên Việt Nam cần được hỗ trợ để có một quá trình chuyển tiếp sang thị trường lao động thuận lợi hơn. Điều này đồng thời sẽ giúp đất nước “giải phóng tối đa tiềm năng của thanh niên”.
Mối liên hệ giữa giáo dục đào tạo và tăng trưởng xuất khẩu, đa dạng hóa nền kinh tế và việc tạo thêm việc làm và việc làm tốt hơn, cần được đẩy mạnh. Trong khi đó, những chính sách khác như hướng nghiệp, tư vấn việc làm, thông tin thị trường lao động và dịch vụ việc làm, có thể giúp quá trình chuyển tiếp từ trường học tới việc làm trở nên thuận lợi hơn. Hiện nay, theo những kết quả ban đầu của cuộc điều tra, phương pháp tìm việc phổ biến nhất của các bạn trẻ là “hỏi bạn bè, người thân và những người có kinh nghiệm”.
“Việt Nam có một nguồn lực lượng lao động trẻ dồi dào nhưng cũng sẽ sớm qua thời đỉnh cao của họ. Nếu không tận dụng được cơ hội, Việt Nam sẽ phải chịu những tổn thất về dài hạn” ông Sziraczki nói.
Kết quả của điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm Việt Nam sẽ được công bố chính thức vào mùa thu này. Cuộc điều tra nhằm mục đích tìm hiểu những đặc tính và thách thức cụ thể của việc làm thanh niên và hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách thiết kế các công cụ hữu hiệu giúp quá trình chuyển tiếp này thuận lợi hơn.
Việt Nam là một trong số 28 quốc gia thực hiện điều tra này. Theo kế hoạch, cuộc điều tra lần thứ hai sẽ được thực hiện vào năm 2014.
Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm là một phần của dự án Việc làm cho Thanh niên (Work4Youth) thuộc khuôn khổ hợp tác giữa giữa Chương trình Việc làm Thanh niên của ILO và Quỹ MasterCard. Dự án trị giá 14,6 triệu USD này được thực hiện trong 5 năm và kết thúc vào giữa năm 2016, với mục đích tăng cường công tác thu thập và sản xuất thông tin thị trường lao động dành riêng cho thanh niên và giúp các nhà hoạch định chính sách sử dụng và phân tích số liệu thống kê.
***
Quá trình chuyển tiếp từ trường học đến việc làm của thanh niên Việt Nam còn nhiều bất cập
ILO – Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm của thanh niên Việt Nam từ 15 đến 29 tuổi cho thấy còn tồn tại sự không phù hợp với yêu cầu công việc, chưa tận dụng hết tiềm năng lao động và việc làm chất lượng thấp.
HÀ NỘI – Sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học trung bình cần khoảng 7,3 tháng để tìm công việc đầu tiên họ thấy ổn định và hài lòng, Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm Việt Nam cho thấy. Kết quả điều tra cũng chỉ ra những vấn đề dai dẳng như sự không phù hợp với yêu cầu công việc, chưa tận dụng hết tiềm năng lao động và việc làm chất lượng thấp đối với thanh niên Việt Nam từ 15 đến 29 tuổi.
Được Tổng cục Thống kê thực hiện trong năm 2015 với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), kết quả điều tra mới được công bố cho thấy mối tương quan chặt chẽ giữa trình độ học vấn và thời gian chuyển tiếp sang thị trường lao động của thanh niên. Lao động có trình độ trung học phổ thông cần thời gian dài hơn – trung bình là 17,8 tháng để tìm được công việc đầu tiên họ thấy ổn định và hài lòng.
Điều tra cũng chỉ ra rằng 26% lao động trẻ có trình độ học vấn cao hơn yêu cầu công việc mà họ đang làm. Đồng thời, trình độ thấp hơn yêu cầu trong lao động trẻ vẫn là một vấn đề tại Việt Nam và 23,5% lao động trẻ nằm trong nhóm này.
“Điều này có nghĩa là doanh nghiệp đang chưa tận dụng hết tiềm năng, năng suất của nhiều lao động trẻ, mặt khác lại không thể hoạt động ở mức năng suất lao động tối đa của mình bởi họ tuyển dụng lao động thiếu khả năng.” Giám đốc ILO Việt Nam Chang-Hee Lee giải thích. “Sự không phù hợp với yêu cầu công việc có thể tạo ra gánh nặng lên từng cá nhân, doanh nghiệp và toàn xã hội.”
Theo kết quả báo cáo, gần hai phần ba sinh viên trong năm 2015 cho biết thích làm việc trong khu vực nhà nước, chủ yếu là do sự hấp dẫn của công việc ổn định.
Chưa tận dụng hết tiềm năng lao động và việc làm chất lượng thấp
Mặc dù đang trên đà giảm, báo cáo ghi nhận tỷ lệ không tận dụng được hết tiềm năng của lực lượng lao động trẻ vẫn ở mức cao – 43% trong 2015 so với 47% trong 2013. Khái niệm không tận dụng được hết tiềm năng lao động bao gồm những người thất nghiệp, những người không tham gia hoạt động kinh tế nhưng cũng không đi học, hoặc những người làm những công việc không thường xuyên (các công việc tự làm hoặc làm các công việc với hợp đồng ngắn hạn).
Trong khi đó, với những lao động trẻ có việc làm, chất lượng việc làm không đảm bảo vẫn đang là rào cản lớn để Việt Nam cải thiện năng suất lao động.
Mặc dù đa số lao động trẻ (58,6%) làm công việc được trả lương, hơn một phần ba thanh niên vẫn làm những công việc dễ bị tổn thương như lao động tự làm hoặc lao động làm cho gia đình không được trả lương; và gần một nửa thanh niên làm việc được trả lương nhưng không có hợp đồng bằng văn bản.
Khoảng 80% lao động trẻ làm các công việc phi chính thức – những công việc thiếu tiếp cận bảo trợ xã hội và sự bảo vệ về pháp luật căn bản, cũng như các quyền lợi của người lao động.
“Tuy Việt Nam không có tỉ lệ thanh niên thất nghiệp cao ở mức báo động như nhiều nước khác, việc đảm bảo việt làm chất lượng cho thế hệ trẻ vẫn là thử thách lớn của đất nước,” Giám đốc ILO Việt Nam nhận định. “Nhiều lao động trẻ đang ở trong tình trạng không được bảo vệ ở nơi làm việc, đồng thời nhiều người khác cũng không tìm được những kiến thức, kỹ năng phù hợp từ ghế nhà trường để làm việc trong thị trường lao động hiện tại.”
Ông kiêu gọi tăng cường sự phối hợp giữa Chính phủ, công đoàn và doanh nghiệp nhằm để đẩy mạnh phát triển việc làm cho thanh niên và phát triển kinh doanh với khu vực tư nhân là đầu tầu kiến tạo việc làm.
Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm của ILO được thực hiện tại 53 quốc gia từ năm 2012 đến 2016 và khảo sát hai lần tại một số nước. Tại Việt Nam, đợt đầu tiên được thực hiện trong năm 2012-2013 với mẫu khảo sát là hơn 2.700 thanh niên và đợt thứ hai trong năm 2015 với hơn 2.200 mẫu khảo sát.
Hoạt động này là một phần của dự án Dự án Việc làm cho thanh niên (Work4Youth) – một cơ chế hợp tác giữa ILO và Quỹ MasterCard – nhằm sản xuất thông tin thị trường lao động tốt hơn về chất lượng và tăng về số lượng, phục vụ cho thanh niên tại các nước đang phát triển, đặc biệt tập trung vào quá trình chuyển tiếp sang thị trường lao động.
***
Báo cáo tóm tắt Điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm tại Việt Nam
ILO – Mục tiêu của báo cáo tóm tắt này là nhằm giới thiệu tổng quan về các xu hướng thị trường lao động của thanh niên Việt Nam từ 15 đến 29 tuổi dựa trên cuộc điều tra chuyển tiếp từ trường học đến việc làm.
Download:
CVD 