English: Oil Market Forecast: Stormy with a Chance of Upside
By Frank A. Verrastro, Kevin Book
Sau gần hơn 1 năm từ sự kiện giá dầu sụt mạnh vào năm 2014, các quốc gia và các công ty vẫn đang tiếp tục thích nghi với các biến động mới của thị trường và nền kinh tế. Ngay cả khi giá dầu giảm mạnh, nguồn cung vẫn tiếp tục bỏ xa lượng cầu, góp phần làm gia tăng lượng dầu tồn toàn cầu vốn đã rất lớn. Sự tăng trưởng đột biến của sản phẩm xăng dầu phi truyền thống (1) của Mỹ đã bắt đầu giảm bớt, nhưng vẫn được giữ vững nhờ chi phí sản xuất giảm, hiệu suất khoan được cải thiện, dòng vốn mới đổ vào, tỷ suất thu hồi của các giếng ở nửa chu kỳ vẫn giúp giữ cho nhiều công ty quy mô trung bình tiếp tục hoạt động cho các bể dầu chính. Hoạt động khai thác ngoài khơi (được đầu tư từ các năm trước) tiếp tục phát triển nhanh và khối lượng khai thác của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) tiếp tục tăng vượt hạn mức hiện tại khoảng hơn một triệu rưỡi thùng một ngày, dự kiến sẽ còn tăng cao hơn nhờ hoạt động khai thác của Iran (thời kỳ sau khi các lệnh trừng phạt chấm dứt (2) ) và có thể cả Iraq và Libya.
Về phía cầu, việc Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) và các tổ chức khác gần đây hạ thấp dự báo khả năng tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho thấy, với lượng cung dư thừa như trên thì chắc chắn giá dầu sẽ giảm trong năm 2016. Và với đường cung phẳng hơn, thì chỉ có cách duy nhất là thúc đẩy lượng cầu tiêu thụ, đặc biệt đối với các công ty đang thiếu tiền. Thêm nữa, khi gần đến cuối năm, thay vì dựa trên các nguyên tắc thị trường, nhiều quyết định rút khỏi hàng tồn lại có thể được thực hiện dựa trên các quy định về thuế đối với hàng tồn kho và khả năng liệu các khoản lời/lỗ này có giúp thực hiện nghĩa vụ thuế hiện hành hay không. Hơn thế nữa, giá dầu thấp và việc điều chỉnh giá trị nguồn tài nguyên khiến việc suy giảm của biện pháp mua bán rào được định giá cao hơn, tài sản định giá thấp hơn (dựa trên cả giá cả và nền kinh tế sản xuất), và việc tái cấu trúc các khoản vay trở nên khó khăn hơn, tất cả giữ ở thế lơ lửng sẵn sàng gây phức tạp tình hình của các nhà sản xuất.
Bất chấp tình trạng hoạt động suy giảm của các nhà sản xuất thượng nguồn, các bên cho vay không hoàn toàn rời bỏ lĩnh vực này. Sự hấp dẫn ngầm của rủi ro đối với các nhà đầu tư tiếp tục nuôi dưỡng triển vọng của các hoạt động xoay vòng ít cơ hội trong kỳ hạn gần (gọi là thuyết đầu tư “phải có một con ngựa”). Miễn là các ngân hàng trung ương thận trọng vẫn duy trì lãi suất thấp, thì các công ty vẫn có thể hưởng lợi từ danh mục nợ. Và bởi vì không phải tất cả các công ty lệ thuộc vào tiêu chuẩn cho vay dựa trên dự trữ hay quá trình quyết định lại tỉ lệ lãi suất vào mùa thu này, nên sự suy giảm thật sự có thể sẽ xảy ra muộn hơn, có lẽ đến quý II/2016. Nếu/khi một số khoản cho vay này được thu hồi, dường như sẽ xảy ra một sự bùng nổ bán tháo tài sản hay toàn bộ công ty. Nhưng đến khi người mua mua được các tài sản này dưới giá thị trường thì nền tảng chi phí thấp hơn có lẽ sẽ giúp cải thiện các hoạt động sản xuất đang tiếp diễn, ngay cả khi giá dầu thô tiếp tục tăng trở lại khoảng giữa 40-55 đô la Mỹ một thùng. Kết hợp điều này cùng với lượng tồn đọng của các giếng đã khoan nhưng chưa hoàn thành và chu kỳ thời gian nhanh hơn, bạn sẽ kiếm được một khoản lợi nhuận trên sản lượng khai thác trễ – ngay cả khi đối mặt với giá dầu thấp hơn.
Triển vọng đạt được thoả thuận của OPEC trong việc cắt bớt sản lượng tháng 12 này là từ không đến rất u ám. Với mục tiêu sản lượng tồn kho thương mại của Tổ chức phát triển và hợp tác kinh tế OECD đạt gần 3 tỷ thùng dầu và lượng tiêu thụ toàn cầu chỉ khoảng 96% khả năng cung cấp của hệ thống, ủng hộ việc cắt giảm sản lượng hiện nay có lẽ là một việc cực kỳ khó khăn. Cho đến cuối năm sau, nếu điều này trở thành hiện thực, sự kết hợp của nhu cầu tăng lại và nguồn cung tăng chậm hơn (hay gián đoạn) có thể bắt đầu làm suy giảm lượng tồn kho khổng lồ và có thể bước đầu đẩy giá dầu tăng lên dù rất nhẹ. Rủi ro địa chính trị vẫn còn nhiều, đặc biệt ở các khu vực sản xuất lớn, và các nhà quan sát thị trường có xu hướng coi nhẹ quy mô chưa đầy đủ của công suất dư thừa (khoảng hơn 2 triệu thùng dầu một ngày trong thị trường 94 triệu thùng dầu một ngày), chủ yếu là do một lượng lớn dầu lưu trữ dư thừa.
Các giáo trình kinh tế cơ bản nói rằng giá dầu giảm thì lượng cầu sẽ tăng lên. Vào thời kỳ cao điểm hè 2015, lượng xăng tiêu thụ ở Mỹ dù nhạy cảm với giá vẫn đạt khoảng nửa triệu thùng dầu/ngày so với 2014, nhưng việc giá dầu thô phục hồi có thể làm đảo ngược biến động đó. Phần lớn lượng cầu còn lại của thế giới bám sát và liên quan chặt chẽ với tăng trưởng GDP. Trong ngắn hạn, các nền kinh tế ngoài OECD có vẻ tiếp tục tăng trưởng thấp hơn với nhu cầu về dầu thấp hơn.
Wood Mackenzie dự báo rằng trong bối cảnh giá dầu hiện tại, khoảng 1.5 nghìn tỷ đô la Mỹ đầu tư vào năng lương mới là khá rủi ro – hoặc các quyết định đầu tư cuối cùng bị trì hoãn hoặc các dự án lớn bị dừng toàn bộ. Kinh nghiệm cho thấy việc đầu tư không đủ như hiện tại cuối cùng lại làm tăng giá dầu trong tương lại. Tuy nhiên, hiện tại, giá dầu giảm tiếp tục mang lại lợi ích cho khách hàng với mức giá 2 đô la Mỹ một gallon xăng (3), giá chất đốt thấp hơn, giá khí gas tự nhiên thấp hơn và các mức giá này dường như mở rộng đối với những đối tượng cơ hội, những người có thể mua dự trữ hay mua tài sản tham gia vào các dự án ở mức giá rẻ và có thể tồn tại đủ lâu để đợi đến ngày nhu cầu và giá dầu phục hồi trở lại.
Frank Verrastro là phó chủ tịch cao cấp và giữ ghế chủ tịch James R. Schlesinger Chair ở Ban Năng lượng và Địa chính trị tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington, D.C. Kevin Book là thành viên cao cấp của Chương trình An ninh Quốc gia và Năng lượng của CSIS.
Bài bình luận thuộc về Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), một viện nghiên cứu tư nhân, được miễn thuế, tập trung vào các vấn đề chính sách công quốc tế. Các nghiên cứu của trung tâm là phi đảng phái và phi sở hữu. CSIS không thiên về một chính sách cụ thể. Do đó, tất cả các quan điểm, ý kiến và kết luận thể hiện trong ấn phẩm này hoàn toàn là của các tài giả.
Bản quyền 2015 thuộc về Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế.
Chương trình: AN NINH QUỐC GIA VÀ NĂNG LƯỢNG
Chủ đề: Năng lượng và biến đổi khí hậu, thị trường và xu hướng
Chú thích:
(1) Dầu phi truyền thống (unconventional oil) là loại dầu được sản xuất, chiết xuất nhờ các kỹ thuật mới thay vì phương pháp khoan thông thường (ví dụ chiết xuất dầu từ đá phiến). Các quốc gia và các công ty dầu lớn đang đầu tư khai thác tìm kiếm các nguồn dầu phi truyền thống vì nguồn dầu truyền thống ngày càng cạn kiệt.
(2): Từ năm 2006, Iran bị Mỹ, EU và Liên hợp quốc áp dụng các lệnh trừng phạt vì theo đuổi chương trình hạt nhân.
(3) Gallon: đơn vị đo thể tích chất lỏng, tương đương khoảng 3,78 lít (theo hệ đo lường Mỹ), hoặc 4,54 lít (theo hệ đo lường Anh)
CVD 