English: Choke point: Vietnam’s skilled labour shortage
Năm 2016, chính phủ Việt Nam đã công bố chiến lược phát triển lực lượng lao động lành nghề để đáp ứng nhu cầu trong nước và quốc tế và đưa đất nước ngang tầm với phần còn lại của khu vực ASEAN, mặc dù có rất ít chi tiết được công bố kể từ đó.
(Reuters) – Một mặt trận mới mở ra trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung khi các công ty chuyển sản xuất sang Việt Nam tham gia vào một cuộc chiến khốc liệt thu hút lao động lành nghề, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề và thúc đẩy cải cách giáo dục để giải quyết vấn đề này.
Sinh viên thực tập tại phòng thí nghiệm của một trường cao đẳng dạy nghề công nghiệp tại Hà Nội, Việt Nam ngày 9 tháng 10 năm 2019. Ảnh chụp ngày 9 tháng 10 năm 2019 bởi REUTERS / Kham
Việt Nam trở thành một trong những nước hưởng lợi lớn nhất từ cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.
Xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã tăng 21,5% trong 8 tháng đầu năm 2019 và một số công ty bao gồm cả công ty mẹ của Google là Alphabet Inc ( GOOGL.O ) và Nintendo ( 7974.T ) đã công bố kế hoạch mới để mở các cơ sở tại nước này.
Các thỏa thuận thương mại của Hà Nội, bao gồm FTA đã ký gần đây với Liên minh châu Âu, cũng đã trở thành sự kiện thu hút.
“Người mới, không có kỹ năng rất nhiều nhưng ngay cả những công nhân may cơ bản cũng sẽ cần được đào tạo ít nhất sáu tháng, vì vậy sự kiên nhẫn chính là chìa khóa”, Jef Stokes của Maxport, một nhà sản xuất hàng may mặc có trụ sở tại Việt Nam cho biết, thiếu hụt hệ thống đào tạo là một phần của vấn đề.
“Số lượng công nhân là đủ, nhưng không có đủ các ứng viên có trình độ cao,” Stokes nói. “Đây là điểm bế tắc.”
Nguồn lực nhân viên công nghệ thông tin, kỹ sư và người quản lý đã sẵn sàng cung ứng cho thị trường, nhưng nhu cầu bổ sung nhân sự từ chiến tranh thương mại khiến gia tăng biến động nhân sự của các công nhân tay nghề cao, chủ nhà máy, chuyên gia tư vấn và các công ty tuyển dụng, theo Reuters.
Việc thiếu năng lực không gây ngạc nhiên bởi dân số Việt Nam chỉ bằng 7% Trung Quốc, Việt Nam vẫn thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng và theo Ngân hàng Thế giới cần chi trung bình 6,7 tỷ USD mỗi năm để mở rộng sản xuất điện hàng năm. công suất tăng 10% từ năm 2016 đến 2030.
Việc tăng tốc đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao và các công ty đang xem xét lại chuỗi cung ứng cục bộ do chiến tranh thương mại đã khơi dậy mối lo ngại về khả năng lao động trình độ cao ở Việt Nam, Michael Sieburg, công ty tư vấn YCP Solidiance cho biết.
Chỉ có 12% lực lượng lao động chính trong 57,5 triệu người Việt Nam có tay nghề cao, theo công ty tuyển dụng Manpowergroup.
Điều này khiến tăng sự cạnh tranh giữa các nhà đầu tư mới, Sieburg, nhà tư vấn của các công ty nước ngoài đang tìm cách thiết lập hoạt động tại Việt Nam, nói.
“Tôi biết rằng khi các công ty đang xem xét vị trí đặt trụ sở, họ sẽ tìm hiểu các nhà sản xuất khác trong vùng và nguy cơ bị lộ công nghệ.”
Nguyễn Quang Anh, một nhà phát triển phần mềm 28 tuổi đến từ Hà Nội cho biết anh đã được các công ty săn đầu tiếp cận nhiều lần trước khi tốt nghiệp.
Kể từ khi rời trường đại học, anh Quang Anh đã chuyển việc bốn lần, mỗi lần tăng lương ít nhất 50%.
“Bởi vì thiếu nguồn lao động chất lượng cao, nhà tuyển dụng sẵn sàng trả chúng tôi mức lương cao hơn”, anh Quang Anh chia sẻ. “Nếu một công ty công nghệ lớn chuyển đến Việt Nam nhờ chiến tranh thương mại, tôi chắc chắn sẽ ứng tuyển vào một vị trí.”
KINH NGHIỆM NƯỚC NGOÀI
Khi công ty niêm yết lớn nhất của Việt Nam, Vingroup VIC.HM, bắt đầu đẩy mạnh sản xuất công nghiệp, họ phải tìm những nhân công tài năng hàng đầu.
Khi ra mắt dòng sản phẩm ô tô Việt mang tính đột phá Vinfast, ít nhất năm thành viên của nhóm lãnh đạo sáng lập là thành viên kì cựu của General Motors (GM.N), bao gồm cả CEO.
“Các chuyên gia nước ngoài của chúng tôi đã giúp đào tạo nhân viên Việt Nam,” Vingroup cho biết trong một tuyên bố. “Mô hình này đã được áp dụng tại các công ty lớn của Việt Nam trong quá trình toàn cầu hóa nhanh chóng.”
Một giải pháp khác là mở rộng đào tạo nghề.
Năm 2016, chính phủ Việt Nam đã công bố chiến lược phát triển lực lượng lao động lành nghề để đáp ứng nhu cầu trong nước và quốc tế và đưa đất nước ngang tầm với phần còn lại của khu vực ASEAN, mặc dù có rất ít chi tiết được công bố kể từ đó.
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Phần lớn vấn đề bắt nguồn từ việc thiếu cải cách trong giáo dục, các nhà phân tích nói.
Ở cấp trung học, các trường Việt Nam đạt điểm cao trong chương trình Đánh giá học sinh quốc tế (PISA), một nghiên cứu của OECD nhằm đánh giá các kỹ năng đọc, toán và khoa học của trẻ em 15 tuổi trên thế giới.
Năm 2015, năm cuối cùng có dữ liệu PISA, Việt Nam xếp hạng 8/72 quốc gia về hiệu suất khoa học và đứng thứ 21 – trước Hoa Kỳ và hầu hết các quốc gia Châu Âu.
Tuy nhiên, ở bậc học cao hơn, kết quả lại khác nhau.
Khoảng 28% nhóm độ tuổi 18-29 theo học đại học tại Việt Nam, so với 43% ở Thái Lan và 48% ở Malaysia theo đuổi giáo dục đại học.
“Một số nghiên cứu cho thấy các chương trình giáo dục ở Việt Nam đã lỗi thời, giáo viên nhiều và bị trả lương thấp, sinh viên tốt nghiệp thiếu các kỹ năng làm việc thực tế”, ông Adam Sitkoff thuộc Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội cho biết.
Chính phủ cần triển khai hiện đại hóa hệ thống giáo dục, đặc biệt là ở cấp dạy nghề và đại học, Sitkoff nói thêm.
Bộ lao động và giáo dục của Việt Nam không có bình luận về vấn đề này.
Một ví dụ nhấn mạnh sự thiếu cải cách là nghiên cứu bắt buộc tại các trường đại học Việt Nam về tư tưởng và lịch sử của Đảng Cộng sản cầm quyền, và chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nguyễn Bắc Chương, giảng viên bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại Đại học Y Hà Nội, cho biết giảng dạy theo trọng tâm là rất quan trọng, các bài giảng về lịch sử cách mạng và đảng được đưa ra một chút, và không thực tế.
“Không phải ai cũng thích nghe về bộ chính trị, hội nghị quốc gia hay các cuộc họp của đảng,” ông Chương nói.
“Vì vậy, có thể hiểu rằng các lịch sử cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam không phải lúc nào cũng được chào đón bởi các sinh viên.”
Phương Hiền dịch
CVD 