English: How Southeast Asia’s EdTech Startups Could Reinvent Education
Điều nghe sáo rỗng nhưng là sự thật: Giáo dục rất được coi trọng tại những nước Châu Á phát triển nhanh. Vấn đề là làm thế nào để cung cấp giáo dục có chất lượng cho hàng triệu người có nhu cầu, trong các bối cảnh khác nhau, từ các thành phố lớn như Bangkok hay Hà Nội, đến những vùng nông thôn xa xôi. Trong khi nhiều nước đã thúc đẩy việc cải thiện hệ thống giáo dục, làn sóng thành lập các công ty cung cấp dịch vụ giáo dục dựa trên nền tảng công nghệ (Edtech) tạo nên một phần của bối cảnh mới – và họ bắt đầu cung cấp các giải pháp có thể thay đổi cách thức học tập.
Edtech là một lĩnh vực tăng trưởng nhanh tại các nước đang phát triển nhanh. Nhiều công ty có những sản phẩm và dịch vụ mà thoạt nhìn có vẻ khá tiêu chuẩn. Đó là ứng dụng điện thoại cho trẻ em để học những kỹ năng căn bản thông qua trò chơi và đố vui; đó là những nền tảng liên kết học sinh ở nhiều độ tuổi khác với các gia sư trực tuyến.
Tuy nhiên khi nhìn sâu hơn, những sản phẩm và dịch vụ này hé lộ những bước ngoặt mới chứa tiềm năng rộng lớn hơn. Nếu có một ứng dụng điện thoại với video và bài kiểm tra với nhiều chủ đề khác nhau – cộng thêm chức năng trò chuyện để tiếp cận với một gia sư dự phòng, trong trường hợp bạn gặp khó khăn, và gợi ý những trợ giúp dài hạn hơn (cả trực tuyến và trực tiếp) nếu cần? Đó là Ruangguru, một công ty cung cấp dịch vụ “học tại một địa điểm” do hai người trẻ tuổi từ Indonesia, người đã lọt vào danh sách 30 nhân vật nổi bật dưới 30 tuổi của Forbes (Forbes 30 Under 30) vào năm 2018 trong danh mục Công nghệ tiêu dùng khu vực Châu Á.
Các công ty khởi nghiệp EdTech trong các thị trường ngách khác cũng đang có những hoạt động đáng kể. Hãy gặp một vài công ty này, sau một tổng quan ngắn về các động lực xã hội và thị trường đang thúc đẩy các công ty này hoạt động
Bước chuyển biến từ bắt kịp đến bước nhảy vọt
Nhiều yếu tố thúc đẩy nhu cầu giáo dục có chất lượng hơn về mọi thể loại, ở mọi cấp độ trong khu vực Đông Nam Á. Nền kinh tế đang tăng trưởng cần lao động có tay nghề. Cha mẹ muốn con cái có tương lai rạng rỡ. Theo đuổi bậc giáo dục sau phổ thông, lý tưởng là ở một trường đại học trở thành mục tiêu của nhiều người. Và gần như tất cả mọi người đều muốn và cần học Tiếng Anh, khiến cho việc dạy học Tiếng Anh chính nó trở thành một lĩnh vực bùng nổ.
Đối với các thách thức. Ngân sách công ở hầu hết các nước ASEAN không quá rộng rãi. Hầu hết các nước đều đạt được những thành tựu nổi bật trong việc tạo cơ hội đến trường cho toàn dân, nhưng vẫn chật vật với việc nâng cao chất lượng. Việc nâng cả hệ thống tiến tới tiêu chuẩn toàn cầu theo cách truyền thống là một đề xuất khó khăn do điều này đòi hỏi phải đào tạo nhiều giáo viên chất lượng cao trên diện rộng và gửi họ công tác tại mọi nơi, cùng với việc nâng cấp toàn diện chương trình học và nguồn lực.
Thách thức này đã mở cánh cửa cho các cách tiếp cận phi truyền thống. Sự tăng trưởng của điện thoại và Internet đã khiến cánh cửa này mở ra rộng hơn. Công nghệ thông tin không thể giải quyết được tất cả các vấn đề giáo dục, hay có thể thay thế việc giáo dục trực tiếp. Tuy nhiên nó có thể giúp thúc đẩy sự tương tác và nhân rộng tác động của mỗi cá nhân.
Stanley Han là nhà sáng lập và CEO của KooBits, một công ty phát triển ứng dụng nhằm hỗ trợ việc dạy chương trình học toán ở Singapore. Trong một email gửi cho tôi, anh viết:
“Thu hút học sinh vào việc học luôn luôn là công việc của giáo viên. Tuy nhiên, những ứng dụng EdTech mới nhất ở Châu Á được xem là nền tảng có thể thu hút học viên thành công trên diện rộng. Do đó, việc học của họ trở thành việc tự định hướng và hợp tác về bản chất. Giáo viên được hưởng lợi từ những nền tảng này do thời gian của họ được giải phóng để thực hiện những công việc huấn luyện và hướng dẫn quan trọng hơn”.
Han khá rõ ràng về định hướng dài hạn của mình ở các nước Asian. “Tôi tin rằng một nền tảng lấy người học làm trung tâm, thúc đẩy bởi công nghê, sẽ giúp dân chủ hóa việc tiếp cận các nội dung có chất lượng và việc giảng dạy, và có thể được nhân rộng một cách dễ dàng tại khu vực”.
Tầm nhìn này là một sự biến chuyển về mô hình ở hai khía cạnh. Nó thay đổi khung tham chiếu từ giáo viên (đối tượng có số lượng hạn chế) sang người học (đối tượng có rất nhiều), và nó nhằm nhảy vọt tới những phương pháp tốt nhất hiện nay, không chỉ là cố gắng bắt kịp tới điểm này. Sau đây là các ví dụ về việc chuyển đổi mô hình
Mua sắm tại một địa điểm và nền tảng “hỗn hợp”
Xseed đóng tại Singapore và có nhiều chi nhánh tại các quốc gia khác là một doanh nghiệp B2B, bán các phần mềm giáo dục tương đương của doanh nghiệp cho trường học. Nhưng XSeed cung cấp nhiều hơn các doanh nghiệp phương Tây nhưng doanh nghiệp đóng tại Mỹ Blackboard. Phần mềm Blackboard về căn bản là một hạ tầng số mà giáo viên có thể dùng để đăng bài tập, trả lời câu hỏi từ học sinh .v.v… XSeed bao gồm nội dung được gói gọn trong các tài liệu số như ứng dụng học tập cho học sinh và kế hoạch bài giảng cho giáo viên. Đây là giải pháp “tại một địa điểm”, khác với Ruangguru, là nền tảng cho phép các trường có thể mua hạ tầng công với chương trình học mới nhất trong một gói sản phẩm hợp nhất với giá cả tương đối hợp lý.
Đối với cha mẹ và học viên lớn tuổi ở Đông Nam Á, hướng dẫn trực tuyến cho các nguồn lực giáo dục khá phổ biến. Một trong những nền tảng nhiều thông tin nhất là website EduAdvisor của Malaysia. Trang này có những phần giới thiệu nghề nghiệp về nhiều lĩnh vực được việc cẩn thận, từ khoa học máy tính đến nghệ thuật ẩm thực, sau đó là bảng so sánh các trường học và trường đại học có chương trình đào tạo các ngành nghề này, từ Malaysia đến Australia. Như các trang tương tự, EduAdvisor miễn phí cho người dùng, và kiếm doanh thu từ phí giới thiệu và quảng cáo. Khác với những nền tảng khác, trang này khá hữu ích và bao gồm một danh sách các lĩnh vực có liên quan và danh sách này có chiều hướng gia tăng.
Cuối cùng, có rất nhiều các công ty dạy Tiếng Anh. Những công ty này đang cất cánh với doanh thu tăng cao kèm với nhu cầu tăng khiến cho nhiều người sẵn sàng chi trả cho các bài học. Con cá lớn nhất trong hồ là công ty gia sư trực tuyến đóng tại Trung Quốc có tên ABC360, thu hút được 15 triệu đô la vốn vòng vốn dòng B, và mở rộng sang Philippines và Thái Lan. Một công ty thú vị khác là một công ty Việt Nam có tên Yola.
Yola sử dụng mô hình O2O (mô hình giáo viên-sinh viên trực tuyến). Vài kỹ năng Tiếng Anh cơ bản được dạy hoặc được củng cố thông qua một ứng dụng, nhưng thành phần chính là mang học sinh tới chương trình ngoại tuyến tại trung tâm đào tạo của Yola ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Tú Ngô, đồng sáng lập và phó chủ tịch của Yola, cho biết một cách tiếp cận hỗn hợp của thể loại này có thể là hình mẫu giáo dục tương lai ở tất cả mọi chủ đề.
YOLA của Việt Nam, thay đổi cuộc sống thông qua giáo dục
Ngô cho rằng thời điểm sẽ đến khi “Các công ty khởi nghiệp sẽ thiết kế một hành trình học tập hỗn hợp trực tuyến và ngoại tuyền chất lượng cap””. Điều này, theo bà, sẽ “cuối cùng chuyển đổi cách thức học tập của học sinh ở thế kỷ 21. Thay vào việc EdTech là những công cụ bổ trợ cho trường học và giáo viên hiện tại, hoặc bổ trợ cho giáo dục công chất lượng thấp, tôi có thể thấy rất nhiều trường học có tính thử nghiệm và sáng tạo sử dụng công nghệ để tái định nghĩa “trải nghiệm trường học” một cách hoàn toàn.
“Nếu họ có thể biến mô hình này không chỉ dành cho thị trường cao cấp, mà còn phù hợp với khả năng chi trả của số đông, thì nó có thể tạo ra tác động rộng lớn”, bà Ngô nói. Bà thấy rất nhiều hướng có thể biến điều này thành hiện thực, cả ở Đông Nam Á và trên thế giới.
Cơ hội lớn nhất cho các công ty EdTech ở Đông Nam Á, đó là các công ty này ít bị bó buộc với thể chế và hệ thống hơn ở nhiều khu vực khác khác – điều này mở ra các khả năng cho các sự phát triển đáng kể của các EdTech xuất hiện đầu tiên ở đây.
CVD 