- Bài 1: Hiểm họa bom, mìn vẫn rình rập
- Bài 2: Nỗi ân hận muộn màng
- Bài cuối: Chung sức ‘hồi sinh’ vùng đất chết
Mìn, vật cản còn sót lại sau chiến tranh, được lực lượng công binh tìm thấy trên địa bàn huyện Vị Xuyên (Hà Giang). Ảnh: TTXVN phát
***
Ước vọng xanh trên miền đá lạnh – Bài 1: Hiểm họa bom, mìn vẫn rình rập
Thứ Sáu, 22/02/2019 09:42 |
Những ngày cuối tháng Hai, khi hoa mận, hoa mơ nở trắng rừng, cũng là lúc nhân dân cả nước cùng nhau hướng về mặt trận Vị Xuyên (Hà Giang), nơi hàng nghìn chiến sỹ đã ngã xuống trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979…
Hai lần vướng mìn, mất cả đôi chân
Thi thoảng, người dân xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, lại giật mình hoảng hốt khi nghe thấy tiếng nổ vang trời đằng sau các ngọn đồi, lưng núi… Đã thành thói quen, cả bản hò nhau cùng tìm về phía phát ra tiếng nổ, bởi họ biết, đã có người vướng phải mìn cần được cấp cứu.
Thôn Nậm Ngặt chỉ cách trung tâm xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, chưa tới 10 km nhưng chúng tôi phải đi mất gần 2 giờ mới vào được tới nơi. Thấy khách đến, ông Bồn Văn Hòn cúi rạp người, lết hai tay di chuyển qua bậc cửa một cách khó nhọc ra đón. Thời tiết thay đổi, nên những ngày gần đây, ông Hòn không thể chống nạng vì cơ thể đau nhức, đành phải dùng hai tay để đi lại. Hai bắp tay ông sưng đỏ vì phải “gánh” sức nặng của cơ thể. Gần 20 năm nay, ông trở thành gánh nặng cho vợ con dù trước đây là lao động chính trong nhà.
Ông Bồn Văn Hòn hai lần tai nạn khi vướng phải mìn, mỗi lần mất đi một bên chân.
Là một trong số những nạn nhân giẫm phải mìn trong lúc đang phát nương, nhưng trường hợp của ông Bồn Văn Hòn lại vô cùng trớ trêu khi vướng vào tai nạn đến hai lần, mỗi lần mất một bên chân. Nguyên do cũng là vì hoàn cảnh khó khăn, nhà lại đông con nên khi bị mất một chân vào năm 2002, ông Hòn quyết tâm không khuất phục số phận.
Xin được chiếc chân giả của một người bị nạn đã bỏ đi, người đàn ông khuyết tật tiếp tục tập cho đến lúc có thể leo được lên núi. Một chân đã yếu không thể cuốc đất, làm nương, ông Hòn chọn cách đi chăn dê thuê để kiếm chút tiền nuôi sống bản thân, cũng góp phần đỡ đần người vợ quanh năm ốm yếu. “Nhiều lúc, cố leo qua mỏm đá nhưng hai chân không đủ thăng bằng nên trượt ngã, khắp người rứa máu phải nằm một lúc mới cố gắng gượng dậy”, ông Hòn kể lại.
Năm 2014, trong một chiều mưa gió, ông Hòn chui vào một hốc đá để lùa dê đã vướng chiếc chân lành vào quả mìn nằm dưới đám cỏ từ bao giờ, chỉ chờ có ai dẫm lên là phát nổ. Mất đi đôi chân, ông Hòn không chết nhưng vĩnh viễn không thể leo núi được nữa, vùng ngực và đầu thi thoảng lại đau nhức do bị sức ép khi mìn nổ.
Vừa kể chuyện, ông Hòn vừa hướng đôi mắt đỏ hoe về phía bên kia ngọn đồi và tiếp tục nghẹn ngào: “Cái thân tàn tật, ngồi ở nhà suốt ngày lại càng thấp thỏm. Chỉ đến chập tối, con cháu trong nhà đi làm nương về đông đủ, mới thật sự yên tâm.”
Sự lo lắng của ông có lý bởi ngay trong gia đình đã có tới 4 người thương vong do mìn phát nổ. Đau xót nhất là trường hợp của cậu em vợ ông đã phải ra đi không nguyên vẹn. Cách đây hơn chục năm, một tiếng nổ chát chúa vang lên trong lòng núi, cả làng vội vã mang theo những dụng cụ cứu thương đi tìm. Lần theo dấu vết, mọi người hoảng sợ khi chứng kiến cơ thể nạn nhân bị mìn xé thành nhiều mảnh. Cô em vợ và con rể của ông Hòn, cũng vì mưu sinh mà mất đi một bên chân, chịu cảnh què quặt suốt đời…
Đất đai của cha ông, bỏ làm sao được
Hai lần gặp họa không chết, gia cảnh như vậy, ông Bồn Văn Hòn thấm thía nỗi đau dai dẳng mà người nông dân quê ông đang phải đối mặt nhưng nhất quyết không bỏ đi. “Đất đai của cha ông, mồ mả tổ tiên còn đó, bỏ làm sao được. Chỉ mong sao cơ quan chức năng dọn được hết bom, mìn… trả lại màu xanh vốn có cho Nậm Ngặt, để con cháu chúng tôi yên tâm canh tác, xây dựng quê hương, không phải nơm nớp lo sợ như hiện nay”.
Nậm Ngặt gần như tách biệt với thế giới bên ngoài do giao thông đi lại khó khăn. Con đường đất dẫn vào thôn được người dân tự đắp lên từ bao đời nay vẫn thế, nhỏ bé và lầy lội. Việc đi làm khó khăn và nguy hiểm nên có những người cả năm chẳng ra ngoài một lần nếu không có việc cần thiết. Không có điện sinh hoạt, không có sóng điện thoại, việc nắm bắt thông tin cũng như liên lạc với bên ngoài gần như rất hạn chế. Cuộc sống sinh hoạt và canh tác của mấy chục hộ dân khép kín trong một thung lũng rộng mênh mông, tứ bề là đồi núi…
Cách đây hơn 40 năm, Nậm Ngặt là vùng đất trù phú với những ngọn đồi mượt bóng cây xanh. Là vùng đất chịu nhiều khốc liệt nhất trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, nơi đây được ví là “lò vôi thế kỷ” do hứng hàng triệu quả bom, mìn, đạn pháo… Hòa bình lặp lại, những cánh rừng xanh ngắt đều chết khô rụng lá, đạn pháo cày xới ruộng nương thành những hố sâu.
Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy Lý Xuân Lìn cho biết, thôn Nậm Ngặt rộng gần 1.000 ha nhưng chỉ có 52 nóc nhà với hơn 200 nhân khẩu. Nơi đây từng là khu vực giao tranh ác liệt nhất trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Hàng chục triệu quả đạn pháo, mìn… của đối phương đã dội vào nơi đây, biến Nậm Ngặt từ một bản làng xanh tươi, trù phú trở thành một “vùng đất chết” với chi chít đạn, pháo, vật nổ găm vào lòng đất, ngổn ngang nơi lưng đồi, khe suối. Hàng chục người đã bị thương vong do “dính” phải thứ vũ khí sát thương vô cùng nguy hiểm trong khi sinh hoạt, canh tác…
Sinh ra sau chiến tranh, anh Tráng Văn Toàn cho biết: Nhiều chỗ đất đai màu mỡ bị bỏ hoang nhưng đã được bộ đội khoanh vùng, cắm biển: “Nguy hiểm – Cấm vào” nên tất cả nam giới trong thôn Nậm Ngặt không ai dám vào. Hiện nay, anh và gia đình cũng chỉ dám canh tác trên mấy sào ruộng gần phía chân núi, nhưng nhiều lúc vừa cày cấy vừa lo. “Nhất là sau mỗi đợt mưa lũ, đất đá từ trên cao chảy về, có khi cuốn theo cả mìn, rất nguy hiểm”, anh Tráng Văn Toàn chia sẻ trong lo lắng.
Tái nghèo do dẫm phải mìn
Câu chuyện của anh Nông Văn Dũng, 55 tuổi ở thôn Giang Nam (xã Thanh Thủy) là một trong những ví dụ điển hình bị sa sút kinh tế khi trở thành nạn nhân của bom, mìn, bởi đa phần những người không may đó đều là trụ cột của gia đình.
Một tay chống nạng, tay kia bê ấm nước vừa đun ra mời khách, anh Dũng kể lại vụ tai nạn với giọng chua xót: “Nếu không vướng phải mìn, bây giờ tôi đã trở thành một chủ trang trại nuôi dê quy mô lớn chứ chả khổ thế này”. Anh Dũng vừa kể, vừa chỉ tay về phía quả đồi nơi đã lấy đi của anh một bên chân. Đó là năm 2005, mảnh ruộng sau nhà anh được Nhà nước lấy để xây dựng khu kinh tế cửa khẩu. Mất đất trồng lúa, nhưng được khoản tiền đền bù, vợ chồng anh dựng một căn nhà kiên cố thay cho túp lều rách nát. Số tiền còn thừa, anh chung vốn với vài người mua mấy chục con dê giống làm kế sinh nhai. Đàn dê tăng trưởng nhanh và khỏe mạnh khiến vợ chồng anh Dũng có lý do để mơ đến một tương lai tốt đẹp hơn.
Thế nhưng, mọi hy vọng của anh đã bị dập tắt vào một buổi chiều, trong lúc lùa dê về vì trời đổ mưa, con đường quen thuộc trở nên trơn trượt. Tiếng sấm khiến đàn dê hoảng sợ chạy toán loạn. Anh Dũng đuổi theo tìm dê, bất ngờ trượt chân vào một hố nhỏ ven đường, chân anh đạp trúng quả mìn… “Một tiếng nổ long trời khiến tôi ngất tại chỗ. Tỉnh dậy thấy mình đang nằm trong trạm xá xã, một bên chân nát đến gần nửa và đàn đê cũng biến mất không tìm thấy con nào”, anh Dũng nghẹn ngào kể lại.
Tài sản tiêu tan, anh Dũng trở về nhà với thương tật 60%, không thể lao động. Anh cùng 4 đứa con nhỏ chỉ sống trông vào gánh rau của vợ ngoài chợ. Ước mơ phát triển kinh tế chấm dứt, gia đình anh Nông Văn Dũng rơi vào cảnh tái nghèo….
Không chỉ có ông Hòn, anh Dũng, mà 45 “thương binh” ở xã Thanh Thủy hiện nay thuộc diện hộ nghèo, cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn. Đó là chưa kể số lượng góa phụ ở đây rất đông và con số này chắc chắn sẽ chưa thể dừng lại khi đất đai bị nhiễm bom, mìn quá nặng.
Theo Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh, toàn tỉnh đã có 395 người bị thương vong do bom mìn, trong đó 230 người tử vong. Người dân ở các vùng giáp biên, nhất là khu vực huyện Vị Xuyên, Quản Bạ, Hoàng Su Phì… vẫn đang phải đối mặt với những nguy hiểm do bom mìn có thể phát nổ bất kỳ lúc nào.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm hành động bom mìn quốc gia Việt Nam, hiện còn khoảng 6,1 triệu ha đất ô nhiễm bom mìn, vật nổ sau chiến tranh, chiếm 18,71% diện tích đất cả nước. Riêng tỉnh Hà Giang, theo Bí thư Tỉnh ủy Triệu Tài Vinh, diện tích ô nhiễm bom mìn ở địa phương này hiện vẫn còn khoảng 85 nghìn ha, trong đó huyện Vị Xuyên có diện tích đất ô nhiễm bom, mìn nhiều nhất, với hơn 34 nghìn ha. Con số này cho thấy những cạm bẫy vô cùng nguy hiểm vẫn tiềm ẩn, đe dọa tính mạng của người dân ở vùng biên cương cực Bắc của Tổ quốc trong nhiều năm tới…
Bài 2: Nỗi ân hận muộn màng
***
Ước vọng xanh trên miền đá lạnh – Bài 2: Nỗi ân hận muộn màng
Thứ Bảy, 23/02/2019 09:45 |
Không chỉ vô tình vướng phải mìn mà bị tàn tật, ở vùng đất biên cương Hà Giang, nhiều người vì mưu sinh đã liều lĩnh với công việc cưa bom, lượm mìn, “kết bạn với tử thần”… Không ít người trong số đó đã bị tàn phế suốt đời, thậm chí mất mạng. Đằng sau cái giá quá đắt phải trả, chỉ còn lại nỗi ân hận khôn nguôn với những người trong cuộc.
Nhà cửa, đường phố ở thị trấn Phó Bảng, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Tuyên bị đạn pháo của địch tàn phá trong ngày 8 và 9/3/1979. Ảnh: Ngọc Quán/TTXVN
Liều lĩnh “kết bạn với tử thần”
Cách đây hơn 20 năm, anh Nguyễn Văn Hường (sinh năm 1981), ở xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, là một thanh niên cường tráng, chăm chỉ. Nhưng giữa vùng núi cao đầy gian khó này…, công việc duy nhất anh có thể kiếm được tiền là lên núi mót vỏ đạn, mìn, lấy sắt vụn bán đổi gạo. Biết là nguy hiểm tính mạng, nhưng anh Hường đành tặc lưỡi theo chân những người đi trước, mong kiếm tiền nuôi vợ con.
Nhiều năm trước, những vỏ đạn đã hết thuốc còn vương vãi rất nhiều trên sườn núi. Anh Hường cùng nhiều người trong xã không cần tốn công, chả phải đề phòng, cứ việc lên nhặt mang về. “Mỗi kg sắt vụn bán được 3.000 đồng, nếu đi từ sáng sớm đến tối mịt, có thể kiếm được 60.000 – 70.000 đồng. Số tiền đó đủ để nuôi vợ và hai đứa con nhỏ sống qua ngày”, anh Hường cho biết.
Vỏ đạn vơi dần, kiếm cả ngày cũng không được bao nhiêu, anh Hường cùng những “đồng nghiệp” bảo nhau mua máy dò kim loại rẻ tiền để kiếm những viên đạn pháo nằm ẩn trong lòng đất. Do không nhìn thấy từ xa, nhiều trường hợp vừa bới được lớp đất lên, tay chạm vào kíp, mìn phát nổ….
Đoàn quân “sắt vụn” của xã Phương Tiến, huyện Thanh Thủy, ngày càng ít thành viên do gặp phải tai nạn, nặng thì mất mạng, nhẹ thì mất chân, mất tay, mù mắt… Dù tận mắt chứng kiến người khác nằm xuống do bom, mìn phát nổ, nhưng chẳng ai bỏ cuộc. “Lúc đầu thấy người khác bị nổ mìn mà chết cũng sợ hãi, nhưng lâu dần thành quen”, anh Hường chia sẻ.
Không liều lĩnh như anh Hường và những thanh niên trong xã Phương Tiến, anh Nguyễn Đức Dân ở thôn Nậm Ngặt, xã Thanh Thủy, lại đến với “nghề mót mìn” bằng kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn.
Vốn là chiến sỹ từng tham gia nhiều trận đánh trong cuộc chiến tranh biên giới, anh Dân có thể sử dụng súng thành thạo cũng như phân biệt và am hiểu các loại bom, mìn, đạn pháo… Kinh nghiệm đó giúp anh tháo thành công rất nhiều loại mìn, biến chúng thành sắt vụn. Anh Dân còn được mọi người tin cậy, mỗi khi phát hiện ra quả mìn lạ, đều mang đến nhờ anh kiểm tra…
Chủ tịch UBND xã Phương Tiến Phan Văn Hạc cho biết, những nạn nhân đi “mót mìn” kiếm sống đều thuộc gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên mới liều mình như vậy.
“Chúng tôi đã phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Bộ đội Biên phòng thường xuyên đến từng gia đình để tuyên truyền cho người dân tránh xa những khu vực nguy hiểm, nhất là những nơi đã có biển cảnh báo của quân đội. Nhưng vì điều kiện kinh tế, thi thoảng vẫn xảy ra những tai nạn đáng tiếc”, ông Phan Văn Hạc cho biết.
Hậu quả khôn lường
Mìn, vật cản còn sót lại sau chiến tranh, được lực lượng công binh tìm thấy trên địa bàn huyện Vị Xuyên (Hà Giang). Ảnh: TTXVN phát
Trong cuộc thăm hỏi, động viên của Hội Hỗ trợ nạn nhân bom mìn Việt Nam diễn ra đầu năm 2015, một trong những người được xác định thương tật nặng nhất lại là anh Nguyễn Đức Dân.
Anh bị mất hẳn hai bàn tay, mắt bị tổn thương nặng và cơ thể có nhiều di chứng. Đó là hậu quả trong một lần anh Dân tham gia đào mương cho hợp tác xã, một nhóm người truyền tay nhau quả mìn màu xanh rất nhỏ đưa đến cho anh.
Từng đi chiến đấu, anh biết đây là loại mìn 652A có tính sát thương rất cao bằng uy lực của thuốc nổ trong bán kính một mét. Khi có lực khoảng 5 – 7 kg đè lên mặt, mìn sẽ giải phóng kim hỏa và gây nổ. Loại mìn nhỏ màu xanh này lẫn với lá cây nên khó phát hiện, gây tổn thất nặng nề cho bộ đội Việt Nam khi hành quân qua những cánh rừng.
Đang cầm trên tay để phân tích cho mọi người biết độ nguy hiểm, quả mìn bỗng dưng phát nổ cướp đi đôi bàn tay của anh chỉ trong tích tắc. Do khoảng cách quá gần, đôi mắt anh cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, không còn nhìn rõ mọi vật xung quanh…
Người trong làng bảo anh kém may mắn, bao năm làm lính chiến đấu không bị thương, đến khi hòa bình lại trở thành tàn phế. Giờ đây, mỗi khi tiếp xúc với bất kỳ ai, anh Dân đều thừa nhận, đó là sai lầm rất lớn, dù đã trải qua quân ngũ nhưng nhận thức không đúng đắn gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Dẫu có ân hận đến mấy, đôi tay của anh cũng không thể lành trở lại và cuộc sống của một cựu chiến binh vẫn phải trải qua những tháng ngày khó khăn vì “giàu hai con mắt, khó hai bàn tay”, trong khi tay anh không còn, mắt cũng rất kém.
Cũng giống anh Dân, việc làm liều lĩnh của anh Nguyễn Văn Hường ở xã Phương Tiến cũng phải trả một giá quá đắt. Anh Hường là người cuối cùng bị tai nạn do mìn gây ra trên địa bàn huyện Vị Xuyên tính đến thời điểm này.
Đó là vào ngày 29/3/2017, sau tiếng nổ xé trời, quả mìn mà anh Hường nhặt được đã phá nát một bên chân, một cánh tay và đôi mắt của anh. Theo các bác sỹ điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang, thị lực của anh chỉ còn lại 5%, tỷ lệ thương tật lên tới gần 90%.
Với tình trạng sức khỏe quá yếu như hiện nay, cuộc sống của anh Hường gặp rất nhiều khó khăn. Trước đây, anh là lao động chính trong gia đình, bây giờ anh không còn khả năng làm việc. Gia đình bốn miệng ăn, chỉ biết trông chờ vào gánh rau ngoài chợ làng của vợ với thu nhập bình quân chỉ 1,5 triệu đồng/tháng.
Mọi công việc trong nhà giao lại cho đứa con đầu chưa đầy tám tuổi. “Ngày trước, cứ thấy ở đâu có mìn, đạn là tôi đến nhặt, chả nghĩ ngợi gì. Đến nay, rơi vào hoàn cảnh sống dở, chết dở mới thấy thực sự nguy hiểm”, anh Hường chia sẻ.
Chỉ vì cuộc sống khó khăn và thiếu hiểu biết, anh Hường, anh Dân và nhiều người dân trên địa bàn huyện Vị Xuyên đã trở nên liều lĩnh. Cái giá mà các anh phải trả cho việc “kết bạn với tử thần” là quá đắt. Nhưng có một điều chắc chắn rằng, khi phải ngồi một chỗ, trở thành gánh nặng cho gia đình, điều mà những nạn nhân này mong muốn, là con cái họ sẽ không vướng phải sai lầm mà mình đã từng mắc phải.
Bài cuối: Chung sức ‘hồi sinh’ vùng đất chết
Ước vọng xanh trên miền đá lạnh – Bài cuối: Chung sức ‘hồi sinh’ vùng đất chết
Câu chuyện về những nạn nhân của bom, mìn trên địa bàn huyện Vị Xuyên (Hà Giang) nói riêng và 6 tỉnh biên giới phía Bắc nói chung vẫn chưa thể chấm dứt trong nay mai. Công tác rà phá bom, mìn sẽ còn phải triển khai trong nhiều năm tới…
Các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương đã xây dựng nhiều phương án nhằm hạn chế tai nạn xảy ra đối với người dân và nỗ lực giúp họ ổn định cuộc sống.
Nâng cao nhận thức của người dân
Hàng trăm nạn nhân trên địa bàn huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, đều trả lời rằng, bên cạnh sự rủi ro, việc thiếu kiến thức cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tai nạn đáng tiếc.
Từng liều lĩnh cưa hàng chục quả bom bi, đạn pháo để lấy thuốc nổ đem bán, anh Nguyễn Văn Hường (xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên) thừa nhận, anh không tưởng tượng được sự nguy hiểm khi thứ vũ khí đó phát nổ.
Đại đội 19 Công binh nỗ lực rà phá bom mìn. Ảnh: hagiangtv.vn
Những năm gần đây, số lượng nạn nhân bom mìn ngày càng ít đi không phải do địa bàn bị ô nhiễm giảm được nhiều, mà nhận thức của người dân đã được nâng cao. Đó là do công tác tuyên truyền của địa phương được đẩy mạnh.
Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh khẳng định, biện pháp trước mắt là phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giúp người dân nâng cao nhận thức, hiểu được tác hại khủng khiếp của bom mìn, tuyệt đối tránh xa những khu vực đã đặt biển cảnh báo của lực lượng chức năng.
Về quy mô tuyên truyền, ông Vinh cho biết đã chỉ đạo các địa phương, nhất là khu vực bị nhiễm bom, mìn triển khai một cách sâu rộng trong các phiên chợ, trường học…
Ông Triệu Tài Vinh cũng cho biết, Đảng và Nhà nước đã triển khai nhiều dự án giúp người dân Hà Giang như: Chương trình tái định cư 120; hỗ trợ cây con giống, kỹ thuật chăm nuôi thông qua Đoàn Kinh tế Quốc phòng 313 đóng trên địa bàn; phối hợp với Quân khu 2 tổ chức rà phá bom mìn, trả lại mặt bằng cho người dân…
Thượng tá Lê Văn Thắng, Phó Trưởng đoàn Kinh tế Quốc phòng 313 (đóng quân trên địa bàn xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên) cho biết, bên cạnh các hoạt động hỗ trợ nhân dân về mặt kinh tế, kỹ thuật trong canh tác, Đoàn Kinh tế vẫn thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền cho bà con nhận thức được tác hại to lớn của bom, mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh.
Theo Thượng tá Lê Văn Thắng, nhận thức của người dân còn hạn chế nên cần tuyên truyền thường xuyên tại các phiên chợ, trường học, gia đình… Chính quyền địa phương nên tổ chức cho người dân ký cam kết không rủ nhau đi tìm kiếm bom, mìn, không tự ý vào những khu vực mà quân đội đã treo biển cảnh báo để hạn chế tối đa tình trạng tai nạn xảy ra.
Tăng cường rà phá bom mìn
Công tác rà phá bom mìn, vật nổ đã được ngành chức năng tỉnh Hà Giang nỗ lực thực hiện trong nhiều năm qua. Từ năm 1988 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang đã hợp tác với các đơn vị công binh chuyên trách tiến hành rà phá được gần 5.000 ha đất canh tác.
Nhiều vùng đất “chết” nay đã hồi sinh, người dân có thêm đất đai để sản xuất. Gần đây nhất, cán bộ chiến sĩ Đại đội công binh, thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang, đã xử lý an toàn gần 10.200 đầu đạn các loại, giải phóng 3 ha đất ở thôn Hoàng Lỳ Pả, xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, bàn giao lại cho nhân dân canh tác.
Kết quả trên là nỗ lực rất lớn của lực lượng chức năng, nhưng vẫn là quá ít so với thực tế. Việc giải phóng mặt bằng, đem lại đồi nương, ruộng lúa sạch cho người dân trở thành vấn đề vô cùng nan giải.
Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh cho biết, diện tích đất bị nhiễm bom, mìn trên địa bàn tỉnh còn rất nhiều, tỷ lệ được làm sạch vẫn còn quá ít, tình trạng này có nhiều nguyên nhân.
Dù lực lượng chức năng của tỉnh đã rất nỗ lực trong công tác rà phá bom, mìn, nhưng chỉ vọn vẹn có một Đại đội công binh không thể đem lại hiệu quả cao. Bên cạnh đó, một năm, tỉnh Hà Giang chỉ được cấp kinh phí để rà phá 200 ha là quá hạn hẹp so với nhu cầu thực tế.
Tỉnh Hà Giang hiện còn hơn khoảng 85.000 ha đất bị nhiễm bom, mìn. Theo tiến độ như vậy, không biết đến bao giờ người dân sống trong vùng bị ô nhiễm mới có đất an toàn để sản xuất.
Theo lãnh đạo tỉnh Hà Giang, để công tác rà phá bom, mìn đạt hiệu quả cao, Nhà nước cần tăng thêm nguồn kinh phí và tăng cường sự giúp đỡ của Quân khu 2 về mặt nhân lực, thậm chí rất cần sự hỗ trợ của các Quân khu khác để hoạt động này đạt hiệu quả cao.
Bí thư Tỉnh ủy Triệu Tài Vinh cũng cho biết, hiện Hà Giang đã thành lập một đội lâm thời cấp tỉnh theo chỉ đạo của Quân khu 2, chuyên rà phá, gắn với quy tập hài cốt liệt sỹ và coi đó là nhiệm vụ chính trị vừa cấp bách vừa lâu dài…
Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) Nguyễn Văn Nghiệp cho hay, cơ quan này đã thực hiện nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh công tác rà phá bom, mìn tại Việt Nam.
Gần đây, Trung tâm đã phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức tập huấn cơ bản về hành động bom mìn cho 230 cán bộ thuộc các lực lượng quân sự của Bộ Quốc phòng.
Đây là hoạt động tăng cường năng lực đầu tiên trong khuôn Dự án “Việt Nam – Hàn Quốc hợp tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh”. Khóa tập huấn giúp cán bộ, chiến sỹ học hỏi các cách tiếp cận mới, các bài học thành công của quốc tế và áp dụng vào công tác hành động bom mìn ở Việt Nam.
Thông qua dự án, năng lực quản lý, điều hành công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh sẽ được nâng cao. Nạn nhân bom mìn sẽ được hỗ trợ kịp thời để có thể cải thiện chất lượng cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng; đồng thời giúp nâng cao ý thức phòng tránh tai nạn bom, mìn cho nhân dân.
Hỗ trợ nạn nhân bom mìn
Một tin vui đối với các nạn nhân bom, mìn sau chiến tranh trên cả nước, đó là ngày 1/2/2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định 18/2019/NĐ-CP về quản lý và thực hiện hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ sau chiến tranh với nhiều giải pháp.
Trong đó, các nạn nhân sẽ được Nhà nước hỗ trợ y tế ban đầu, chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng, học văn hóa, học nghề, tạo việc làm và bảo trợ xã hội; được hỗ trợ về chỉnh hình, phục hồi chức năng; được hỗ trợ sinh kế và sử dụng các dịch vụ công tác xã hội…
Đặc biệt, con của nạn nhân bom, mìn, vật nổ là trẻ em thuộc diện chính sách, hộ nghèo, cận nghèo, hoặc có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được hỗ trợ học bổng, kinh phí mua phương tiện, đồ dùng học tập theo quy định của pháp luật.
Nạn nhân bom mìn sau chiến tranh cũng được hưởng các quyền lợi của người khuyết tật theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Nhà nước hỗ trợ tái định cư và phát triển kinh tế cho dân cư thuộc khu vực ô nhiễm bom mìn vật nổ sau chiến tranh.
Trong buổi làm việc với tỉnh Hà Giang, Chủ tịch Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam Nguyễn Thị Xuân Thu khẳng định, trong thời gian tới, Trung ương Hội Chữ thập đỏ sẽ có sự kết nối với Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế để tạo điều kiện giúp đỡ những đối tượng bị ảnh hưởng bom mìn trong chiến tranh trên địa bàn tỉnh Hà Giang, góp phần giảm đi những thiệt thòi, mất mát mà họ đã phải chịu đựng trong nhiều năm qua…
Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc đã lùi xa, nhưng hậu quả để lại vẫn vô cùng nặng nề mà người dân vùng giáp biên phải gánh chịu. Để công tác khắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ sau chiến tranh đạt hiệu quả, giúp người dân ổn định cuộc sống, yên tâm sản xuất, tiếp tục cần sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cũng như những hành động chung tay, góp sức của toàn xã hội…
CVD 