Sơn La: đập thủy điện lớn và phức tạp nhất được xây dựng ở Việt Nam

English: Son La Dam 

Dự án Thủy điện Sơn La là dự án đập thủy điện lớn nhất và phức tạp nhất từng được xây dựng ở Việt Nam. Dự án sẽ di dời hơn 91.000 người dân tộc thiểu số, đòi hỏi sự tái định cư lớn nhất trong lịch sử Việt Nam. Hầu hết người dân sẽ phải di dời đến nơi cách nhà hiện tại của mình từ 50 đến 100 km và không còn được tiếp cận với sông Đà – một nguồn sinh kế đối với phần lớn người dân.

Những người bị ảnh hưởng gồm 10 nhóm dân tộc thiểu số khác nhau, trong đó người Thái chiếm đa số. Họ sống chủ yếu dựa vào sông và trồng lúa nước. Một trong những mối lo ngại chính là thiếu đất canh tác cho tái định cư khi hàng chục ngàn người dân bị di dời.

Năm 2003, hai điểm tái định cư đã được thiết lập. Mặc dù, theo báo cáo ban đầu của chính phủ Việt Nam những điểm điển hình sẽ cải thiện đáng kể cuộc sống của những người tái định cư, các nghiên cứu đã chỉ ra dự án tái định cư thí điểm đã thất bại. Những người tái định cư không có nguồn sinh kế thích hợp ở khu vực mới và có những khó khăn trong việc duy trì các hoạt động văn hoá – những điều được kết hợp hoàn toàn với vùng đất cũ.

Cuối năm 2005, các nhà nghiên cứu Việt Nam tiến hành một nghiên cứu về chương trình tái định cư đã chỉ ra hai vấn đề quan trọng trong chương trình tái định cư: đảm bảo quyền sử dụng đất và cung cấp đất canh tác cho người tái định cư. Các vấn đề phát sinh – điều được chỉ ra qua cuộc nghiên cứu – gồm sự tan rã của các cộng đồng dân tộc thiểu số do tái định cư và sự đền bù không đủ cho đất, sinh kế và cơ sở hạ tầng bị mất.

Dự án trị giá 3,2 tỷ đô la Mỹ được chính thức bắt đầu xây dựng vào ngày 2 tháng 12 năm 2005 và hoàn thành vào năm 2015. Quá trình tái định cư bắt đầu vào năm 2005 và dự kiến kết thúc vào năm 2009. Tổ chức sông ngòi quốc tế làm việc với các tổ chức phi chính phủ Việt Nam để hỗ trợ quá trình tái định cư tại Sơn La và đảm bảo rằng những người bị ảnh hưởng sẽ không nghèo đói hơn do hậu quả của dự án đem đến.