Chú Sáu, 65 tuổi, quê ở huyện Long Hồ, Vĩnh Long, vợ bị tai biến ở quê, lên Sài Gòn bán vé số dạo kiếm sống đã 3 năm. Ban đầu, chú xin vô bán vé số và lưu trú ở đại lý của anh Quân, gần trường ĐH Lạc Hồng, Biên Hòa. Rồi bị xe đụng gãy chân, chữa chưa lành hẳn chú đã chuyển qua 1- 2 đại lý khác ở Sài Gòn, Bình Dương. Hiện nay, mỗi ngày từ 2 giờ sáng chú đã thức dậy, đi bộ bán vé số từ Bình Dương về đến Sài Gòn (khoảng 30km), sẩm tối lại quay về Bình Dương. Tuy nhiên, có khi vì mệt quá chú ngủ lại ở ngôi chùa nào đó bên Gò Vấp khi đêm xuống, chứ không có sức đi bộ trở về cái đại lý ở Bình Dương liền trong ngày…
Qua câu chuyện của bản thân chú Sáu cùng các “đồng nghiệp” áo rách của chú trong “đội quân” bán vé số, mới thấy trong công việc kiếm sống nhọc nhằn của người nghèo, cơ nhỡ ấy, phía sau những bước chân lang thang sớm hôm là đầy cả những đắng cay, hạ bạc, rủi may…
Bà Phương (58 tuổi, quê Phú Yên), đã hơn chục năm bán vé số cho một đại lý ở Quận 3 Sài Gòn và được ăn ở luôn tại đại lý cùng gần 20 người khác, cho biết ưu đãi về cư trú này chỉ có đối với những ai cùng quê Phú Yên với bà chủ đại lý và phải bán được nhiều vé số. Bà cho hay đại lý đã không nhận thêm ai vào ở nữa, vì đêm xuống là ai nấy phải nằm xếp lớp như cá mòi. “Chỗ nằm được chia theo lượng vé số bán ra. Người nào bán giỏi tức khoảng 250 vé trở lên/ngày thì thường được chủ đại lý ưu tiên xếp chỗ ở những vị trí thoáng mát. Người bán ít hơn tức dưới 150 vé/ngày thì bị xếp nằm gần lối đi, nhà vệ sinh hay những chỗ bức bí. Còn bán dưới 100 vé, phải đóng vô 10,000 đồng/ngày”, bà Phương kể.
Hơn thế, tại đây có quy định bất thành văn ai cũng phải tuân thủ, đó là khi ế ẩm, mỗi người chỉ được trả lại tối đa 10% tổng số vé đã nhận (nếu ngày nắng) và khoảng 20 – 30% (ngày mưa). Thời gian trả vé thường trước 2 giờ chiều.
Một người bán vé số dạo khác kể cuối một con hẻm trên đường Nguyễn Trãi (Q.1) có một đại lý vé số, chủ là bà Hai, cũng là chủ nhà. Bà Hai cho ngăn nhà từng ô nhỏ xíu, thấp tè dành cho hơn 20 người trú ngụ, trong đó một số cặp vợ chồng thì được quây màn sinh hoạt trên những ô gác kín đáo. Hằng đêm, chủ đại lý trải ghế bố ngủ giữa nhà cho dễ quan sát người ra kẻ vô.
Từ chiều tối cho tới khuya, nhà bà Hai luôn chộn rộn bởi những người bán vé số lục tục trở về sau một ngày rạc cẳng lang thang ngoài đường phố. Giờ cao điểm ấy thì phòng tắm kẹt cứng. Một số người không kịp tắm rửa bèn sà vào bếp bưng những phần cơm được chủ nhà chia sẵn. Thường thì khoảng 4 giờ sáng, hầu hết dân ngụ cư nhà bà Hai đều thức giấc để vội vã túa ra đường… Bán vé số giỏi nhất tại đây có lẽ là một người khuyết tật cùng đứa con gái 12-13 tuổi. Mỗi ngày, hai cha con bán miệt mài từ sáng tới khuya thường được khoảng 500 tờ vé.
Với những đại lý không cho lưu trú, mỗi tờ vé số (giá 10,000 đồng) bán ra, người bán dạo hưởng 1,200 đồng. Còn ở bà Hai, người bán chỉ lời 1,000 đồng/vé. Ví dụ được bà giao 100 vé thì người bán lời 100,000 đồng, nhưng cả ngày ngoài đường, ăn uống tiện tặn cũng hết 40,000 – 50,000 đồng. Riêng chú Sáu – ở đầu câu chuyện – cho biết mỗi ngày bán trên dưới 200 vé, kiếm 140,000 đồng nhưng ăn uống hết 60,000 đồng.
Theo dân bán số dạo, tiếng là các đại lý cho ăn, ở miễn phí nhưng thực chất là họ – như chỗ bà Hai – đã khấu trừ 200 đồng/vé để bù đắp các chi phí. Trung bình mỗi ngày, đại lý này phân phối khoảng 5,000 – 6,000 vé, coi như đã thu hồi được hơn 30 triệu đồng/tháng. Hơn thế, chỉ những người đã ở đây lâu mới được bán trước/ trả tiền sau, còn người lạ mới vô thì chưa được ưu đãi này.
PHAM NGA ghi
CVD 