Tiếng Việt thời LM de Rhodes: các từ chỉ màu sắc như ‘mùi xanh, sắc xanh, sắc biếc’ (phần 18)

Linh mục Alexandre de Rhodes và cuốn Phép giảng tám ngày

Nguyễn Cung Thông[1]

Phần này bàn về các từ chỉ màu xanh như xanh, thanhbiếc vào thời các LM de Rhodes và Maiorica sang truyền đạo ở An Nam cho đến thế kỉ XX. Ít người biết xanh cũng gắn liền với nền thi ca Việt Nam qua truyện Kiều: hai nhân vật chính là Thúy Kiều và Thúy Vân. Tên gọi Thúy nghĩa là màu xanh lục, một tên thường đặt cho phái nữ. Từ ‘xanh’ hiện nay lại mang thêm một nghĩa thời thượng và đặc biệt liên hệ đến môi trường sạch (không ô nhiễm, không bị đen), khác xa với nét nghĩa nguyên thủy và cơ bản của xanh từ thời cổ đại. Đảng Xanh (Green party/A) cũng xuất hiện ở các nước tân tiến với đại học xanh, kỹ nghệ xanh, môn hóa học xanh (Green chemistry) và phong trào “ngày chủ nhật xanh” vào năm nay (2019) ở VN. Bài này giới hạn vào các nét nghĩa của xanh/thanh, đặc biệt là cách dùng mắt xanh trong tiếng Việt. Tiếp tục đọc “Tiếng Việt thời LM de Rhodes: các từ chỉ màu sắc như ‘mùi xanh, sắc xanh, sắc biếc’ (phần 18)”

Công đức: chuyện một dòng tiền không kiểm toán

VNE – Nguồn thu tiền mặt tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng đang là nơi xuất phát của nhiều tranh luận, mâu thuẫn và cả sai phạm.

***

Lời mở đầu

Đền Cao, xã An Sinh, Kinh Môn, Hải Dương, đầu năm 2006.

An Sinh Vương Trần Liễu tọa trên ngai trong ngôi đền cao nhất đỉnh núi An Phụ. Xa xa phía Đông Bắc là dãy Yên Tử, phía Tây Bắc là Kính Chủ – Nam Thiên đệ lục động. Còn phía Tây Nam là miền châu thổ mênh mông. Ở thung lũng nhỏ bé dưới chân ngài, người dân xã An Sinh đang tất bật vụ mùa. Tiếp tục đọc “Công đức: chuyện một dòng tiền không kiểm toán”

Sông Hồng biến dạng trong cơn đói cát

VNE – Biểu tượng của cả nền văn minh đang teo nhỏ trước sự lộng hành của tội phạm.

“Sông Hồng” là tên một nền văn minh của người Việt. Họ đã tạo dựng những nhà nước đầu tiên, hoàn thiện kết cấu xã hội, bồi đắp nền văn hóa và hình thành tập quán lao động quanh dòng chảy đỏ phù sa này, trước khi mở rộng xuống phía Nam.

Suốt nhiều thế kỷ, những người Việt vùng châu thổ mang thói quen cầu xin sông Hồng điều họ cần. Khắp một dải đồng bằng, từ Bạch Hạc (Phú Thọ), Lảnh Giang (Hà Nam) cho đến Nhật Tân, Xuân Trạch (Hà Nội), trung tâm của các nghi thức tín ngưỡng là múc và rước nước sông Hồng. Dòng sông, nhân cách hóa qua các vị thủy thần, được đề nghị giúp đỡ phần lớn hoạt động sản xuất, thương mại, an ninh quốc gia. Tiếp tục đọc “Sông Hồng biến dạng trong cơn đói cát”

Các trường đại học có thể chuyển đổi bằng ứng dụng phân tích (dữ liệu) cao cấp

English: How higher-education institutions can transform themselves using advanced analytics

Nhiều nhà lãnh đạo các trường đại học và cao đẳng vẫn không chắc làm sao để kết hợp Kỹ thuật phân tích vào các hoạt động của trường học.

Vậy điều gì khiến cho phân tích cao cấp đạt hiệu quả trong hoạt động của trường đại học?

Các nhà lãnh đạo ở hầu hết các tổ chức giáo dục đại học thường hiểu khái quát rằng rằng sử dụng kỹ thuật phân tích cao cấp có thể thay đổi cách làm việc của họ một cách đáng kể bằng việc cho phép phương thức mới này thu hút các học viên hiện tại và tương lai, tăng số lượng sinh viên tuyển sinh, cải thiện tỷ lệ duy trì và hoàn thành khoá học ở sinh viên, cả việc tăng hiệu suất làm việc, nghiên cứu của giảng viên. Tuy nhiên, nhiều lãnh đạo của các trường đại học và cao đẳng vẫn không chắc chắn làm thế nào để kết hợp phân tích vào hoạt động của trường học và đạt được những kết quả mong đợi và những sự cải tiến.  Vậy điều gì khiến cho kỹ thuật phân tích hiệu quả trong hoạt động của trường đại học?

Có phải là một sự cam kết với các tài năng mới, những công nghệ hay những mô hình hoạt động mới? Hoặc là tất cả những điều trên?

Tiếp tục đọc “Các trường đại học có thể chuyển đổi bằng ứng dụng phân tích (dữ liệu) cao cấp”

Bùng nổ du lịch: Thay đổi hay trả giá?

TTO –  July 14, 2019  09:11 GMT+7

Đà Lạt không còn bình yên. Vũng Tàu ken đặc người trên các bãi biển. Du khách xuống biển tắm ở Đà Nẵng chen chúc với dòng xe cộ. Cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây trở thành ‘thấp tốc’.

Bùng nổ du khách tạo nên sự ồn ào, đông đúc, lộn xộn. Trong ảnh: chợ đêm Đà Lạt những ngày cuối tuần – Ảnh: MAI VINH

Tình trạng quá tải ở các điểm du lịch đã trở nên đáng báo động. Các chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo nếu không thay đổi thì du lịch Việt Nam có khả năng phải trả giá đắt. Tiếp tục đọc “Bùng nổ du lịch: Thay đổi hay trả giá?”

Landslides in the Mekong Delta causing serious erosion

vietnamnet  By Thien Nhien   July 15, 2019 20:01 GMT+7

Landslides have become a regular occurrence in the Mekong Delta.

A landslide that occurred several days ago in Hong Ngu commune in Dong Thap province killed a 90-year-old woman.

According to the Bac Lieu province’s Steering Committee for Disaster Prevention and Rescue, tens of riverbank erosion cases occurred in recent days, causing severe damages to people’s assets. About six houses were partially damaged and 70 other houses had cracks, affecting the lives of 400 people. Tiếp tục đọc “Landslides in the Mekong Delta causing serious erosion”

EVFTA: Tăng vị thế nhưng nhiều thách thức

forbesvietnam – By LINH CHI – GIANG LÊ  June 27, 2019

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) sẽ chính thức được ký kết vào ngày 30.6, mở ra cơ hội gia tăng vị thế của nền kinh tế Việt Nam trên toàn cầu, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức mà các tổ chức, doanh nghiệp phải giải quyết. 

Theo nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, EVFTA sẽ thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng khoảng 20% vào năm 2020, đồng thời kim ngạch nhập khẩu từ EU cũng sẽ tăng khoảng 15,28% vào cùng thời điểm. Ảnh: Shutterstock.

Tiếp tục đọc “EVFTA: Tăng vị thế nhưng nhiều thách thức”

Under the sea, an ocean of trash: cleanup volunteer

VNE – By Nguyen Dong    July 14, 2019 | 08:22 pm GMT+7

Hurt by the sight of plastic waste invading coral reefs, one man has taken on the risky task of clearing it.

Under the sea, an ocean of trash: cleanup volunteer

Over the past eight years, Dao Dang Cong Trung, 40, has spent most of his spare time collecting trash along roads leading to Son Tra Peninsula in Da Nang.

Trung’s zealousness to clean trash has even taken him to the bottom of the sea. Tiếp tục đọc “Under the sea, an ocean of trash: cleanup volunteer”

Người miền Trung chật vật vì hạn hán, xâm nhập mặn

15/07/2019 12:31 GMT+7

TTOCác tỉnh miền Trung đang phải hứng chịu nhiều thiệt hại nặng nề khi những ngày qua tình trạng cháy rừng trên diện rộng diễn ra, hàng chục ngàn hecta lúa khô cháy cùng xâm nhập mặn.

Ở Lý Sơn, người dân phải đến những giếng không bị nhiễm mặn chở từng can về dùng – Ảnh: TRẦN MAI
Xâm nhập mặn kỷ lục đang gây thiệt hại nặng nề dọc hạ lưu sông Thu Bồn (Quảng Nam).

Tiếp tục đọc “Người miền Trung chật vật vì hạn hán, xâm nhập mặn”

Khí hậu và những cuộc chiến nhức nhối trong đời thật

  • LÊ QUANG
  • 09.07.2019, 06:18

TTCT – Các chương trình đối phó với biến đổi khí hậu có thể là thứ bùa phép chính trị của nhiều chính phủ nhưng chuyện thời tiết thay đổi ghê gớm theo hướng tai họa giờ đây đã biến đổi cả những ngóc ngách đời sống thường nhật lẫn khía cạnh văn hóa, pháp lý và kinh tế của hầu hết mọi xứ sở.

Bà Carin Froehlich phơi đồ bên ngoài nhà, bất chấp phản đối của chính quyền Perkasie (đông nam Pennsylvania, Mỹ). Bà là một trong số ngày càng nhiều người đang đòi “quyền được phơi quần áo” ở Mỹ.

Trong cuộc đời làm tổng thống Mỹ của mình, ông Barack Obama được nhận khá nhiều niềm tin tạm ứng và cũng đành chịu nợ khá nhiều điểm trong các mục tiêu chính trị của mình cho đến khi rời Nhà Trắng.

Một trong những thất bại mà ông chia sẻ với chính phủ hàng loạt các cường quốc khác là không thể đưa nổi chương trình đối phó với biến đổi khí hậu lên hàng trọng yếu. Dường như đó là tâm trạng chung của hơn 7 tỉ người hạ giới, cho rằng nắng mưa là việc của trời… Tiếp tục đọc “Khí hậu và những cuộc chiến nhức nhối trong đời thật”

Ra mắt công nghệ Smart Home của trí thức trẻ Việt 

Trong 2 ngày 11-12/7/2019, tại TP. HCM, Homa Techs Inc- nhà cung cấp thiết bị mạng Kết Nối Vạn Vật (Internet of Things – IoT) đã chính thức giới thiệu công nghệ và thiết bị nhà/tòa nhà thông minh được tích hợp cùng công nghệ Trí Tuệ Nhân Tạo Tinh Giản; Đồng thời ra mắt dòng sản phẩm IoT Hub Kết Nối Đa Giao Thức, phục vụ cho nhu cầu kết nối mạng tốc độ cao và trải nghiệm mới về “sự thấu hiểu” cho các ứng dụng trong Nhà và Tòa nhà. 

Homa Techs Inc ký kết hợp tác với các đối tác chiến lược

Tiếp tục đọc “Ra mắt công nghệ Smart Home của trí thức trẻ Việt “

Hai phần ba con sông trên thế giới không còn được chảy tự do nữa

English: Two-thirds of Earth’s longest rivers no longer free-flowing

  • Chỉ một phần ba trong số 242 con sông dài nhất thế giới vẫn có dòng chảy không gián đoạn suốt chiều dài, đa số các con sông không gián đoạn nằm ở những vùng hẻo lánh ở Bắc Cực, lưu vực sông Amazon, và lưu vực sông Congo, theo như một nghiên cứu sắp xuất bản trên tạp chí Nature.
  • Nhóm chuyên gia quốc tế thực hiện nghiên cứu này, dẫn đầu bởi Gunther Grill thuộc ĐH McGill (Canada) xác định rằng trong số 91 con sông có chiều dài hơn 1000 ki-lô-mét (khoảng 600 dặm) đổ ra biển, chỉ còn 21 dòng vẫn có dòng chảy không bị cản trở từ thượng nguồn ra đến biển.
  • Các con đập và những hồ đập chứa nước là nguyên nhân lớn nhất cản trở dòng chảy của sông, các nhà nghiên cứu tuyên bố. Hiện tại trên thế giới đã có gần 60000 đập lớn, và có đến 3700 đập thủy điện lớn nữa đang trong quá trình lên kế hoạch hoặc đang xây dựng.
  • Những con sông khỏe mạnh mang lại nhiều lợi ích cho con người, từ hoạt động vui chơi đến đảm bảo lương thực. Đảm bảo sự liên kết của những con sông tự do còn lại trên thế giới cũng mang tính tối quan trọng để bảo tồn đa dạng sinh học của những hệ thống nước ngọt.

Tiếp tục đọc “Hai phần ba con sông trên thế giới không còn được chảy tự do nữa”

Trí thức trẻ ở làng Dao Organic

Năm 1955, gần 100 đôi vợ chồng trẻ người Dao ở huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh vào Tây Nguyên làm thuê cho các chủ đồn điền. Nơi họ định cư nay đã thành 3 thôn trù phú thuộc xã Cư Suê huyện Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk. 

Người tiên phong tìm hướng đi mới cho nông nghiệp nơi này là anh Đặng Văn Huy năm nay 30 tuổi. Gần 10 năm trước, với vốn tiếng Anh tự học, Huy đã tự tin “du lịch bụi” đến nhiều cường quốc nông nghiệp như Israel, Thái Lan, Brazil, Malaysia… Trở về, Huy đổi cách thâm canh vườn cà phê từ lối cũ sang kiểu Organic (hữu cơ). Không phân bón thuốc sâu, năng suất cà phê từ 3 tấn tuột xuống còn 1,5 tấn nhân/ha, nhưng chất lượng hạt tốt hơn hẳn. 

Anh Huy trong vườn cà phê organic với Đại sứ truyền thông Lễ hội cà phê 2017 Phùng Bảo Ngọc Vân

Tiếp tục đọc “Trí thức trẻ ở làng Dao Organic”

Biển Đông sắp thành căn cứ quân sự:Những nguy cơ với cả khu vực

  • DANH ĐỨC
  • 13.07.2019, 07:00

TTCT – 3 năm sau ngày Tòa trọng tài ra phán quyết xác định “không thực thể nào tại Trường Sa có khả năng tạo ra những vùng biển mở rộng…”, vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7-2019, Trung Quốc đã tập trận quy mô lớn ở phía bắc quần đảo Trường Sa và bắn thử tên lửa từ những thực thể nhân tạo họ bồi đắp trái phép.

Biển Đông sắp thành căn cứ quân sự:Những nguy cơ với cả khu vực
Những động thái quân sự hóa lâu dài các đảo chiếm trái phép trên Biển Đông của Trung Quốc là mối đe dọa với an ninh khu vực. Ảnh: The Economist

Tiếp tục đọc “Biển Đông sắp thành căn cứ quân sự:Những nguy cơ với cả khu vực”

Pakistan fined Rs950 bn in Reko Diq case

The News International, Pakistan

isds.bilaterals.org – By Wajid Ali Syed – 14 July 2019

WASHINGTON: The International Center for Settlement of Investment Disputes (ICSID) of World Bank has rendered almost $6 billion (Rs950 billion) award against Pakistan in Reko Diq case.

The arbitration case started in July 2012 with the constitution of the tribunal, and the final award announcement had been awaited since last year. On Friday, the tribunal concluded the case in 700-page verdict awarding a massive $4 billion in penalty and around $2 billion in interest and the expenditure incurred on the case by the TCC. Since this is the largest award in the history of the tribunal, Pakistan now faces a serious threat of assets seizure abroad. Tiếp tục đọc “Pakistan fined Rs950 bn in Reko Diq case”