Bi hài cuộc chiến chống Ama Kông giả: Nguồn gốc bài thuốc bí truyền nổi tiếng
TP – Chưa có bài thuốc gia truyền nào bị làm giả, làm nhái tràn lan như bài thuốc tráng dương bổ thận, tăng cường sinh lực của “Vua voi Ama Kông”. Không chỉ Tây Nguyên, mà trên cả nước loại thuốc giả này nhiều năm qua vẫn được công khai bày bán khắp nơi khiến nhiều người mua rơi vào thảm cảnh tiền mất, tật mang…
Khăm Phết trong vườn cây thuốc tự trồng
Chuyện chưa kể về vua voi Ama Kông vừa ‘về với đại ngàn’ ở tuổi 103
Ama Kông có ngậm cười?…
Cận cảnh những vũ khí săn voi của vua voi Ama Kông
Năm 1992, đại ngàn rộng lớn phía Tây tỉnh Đắk Lắk được Nhà nước khoanh vùng, thành lập Vườn quốc gia Yok Đôn có diện tích lớn nhất trong các khu rừng đặc dụng tại Việt Nam. Đây là nơi còn voi rừng nhiều nhất nước, cũng là nơi duy nhất ở nước ta có quần thể bản làng đa sắc tộc nhiều thế hệ giỏi nghề săn bắt, thuần dưỡng voi, từng mua bán voi khắp Đông Nam Á.
Bảo vật của gia tộc Vua Voi
Chỉ “Xứ Voi” mới có “Vua Voi”! Vị vua không ngai vàng nhưng rất giàu, có công xây dựng vùng Buôn Đôn trù phú bên sông Sêrêpôk là ông Y Thu Knul. Ông từng săn bắt tới hơn 400 con voi rừng, tặng bạch tượng cho Vua Thái Lan và được Vua Thái ban tước hiệu KhunJuNop, nghĩa là Vua (săn) Voi. Trong cuộc đời dài tới 110 năm, rong ruổi khắp Đông Dương để săn bắt, mua bán voi, KhunJuNop Y Thu Knul sưu tập được cả kho tri thức về cách sử dụng các loại dược liệu làm thuốc quý.
Khi “Vua Voi” Y Thu Knul từ trần vào năm 1939, đại thượng thọ 110 tuổi, người kế tục danh hiệu KhunJuNop của ông là cậu con rể Y Prung Êban, tên thường gọi Ama Kông. Sinh năm 1910, Ama Kông xứng danh “Vua Voi” với chiến tích săn bắt được 298 con voi rừng. Vì thành tích tham gia kháng chiến, tặng voi cho cán bộ chở lương thực và thương binh, Ama Kông đã được chính quyền cách mạng tặng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất.
Vườn quốc gia Yok Đôn được thành lập, đồng nghĩa với việc đồng bào Buôn Đôn phải từ bỏ nghề săn bắt voi rừng. Năm đó Ama Kông 82 tuổi, sinh lực dồi dào, sức vóc tráng kiện đã vô cùng buồn bã vì không được vào rừng săn voi nữa, trong khi vợ đầu mất sớm, 2 vợ kế đã lần lượt tiễn chồng tay trắng ra khỏi nhà vì ông quá đào hoa.
Giám đốc đầu tiên của Vườn quốc gia Yok Đôn là kỹ sư Hồ Viết Sắc, một trí thức tâm huyết với văn hóa bản địa và gắn bó với cuộc sống buôn làng đã trân trọng mời “Vua Voi” về làm cán bộ, hưởng lương để ngày ngày ngồi trên nhà sàn Vườn quốc gia kể chuyện săn bắt voi. Du khách đến đây ai cũng thích được chụp ảnh với “Vua Voi” gân guốc lừng lững như đại thụ, đứng bên bộ dụng cụ săn bắt voi đã có từ hàng trăm năm.
Đã có lần Ama Kông vén quần lên để tôi chụp ảnh vết sẹo sâu hoắm vắt quanh đùi, dấu tích tai nạn xảy ra thời ông mới ngoài 20 tuổi, do bị dây rừng gạt văng khỏi lưng voi trong một cuộc săn. Từ trên cao, ông rơi thẳng xuống một gốc tre vạt nhọn. Cú xuyên táo đâm gãy xương đùi, vỡ xương chậu được đoàn săn cấp cứu bằng các loại cây lá hái vội, giã nát, vừa đắp cầm máu vừa uống như thuốc kháng sinh giữa rừng sâu. Vậy mà vết thương đã lành lặn, tuyệt nhiên không để lại di chứng gì trong cả quãng đời dài tới tuổi 103 của Ama Kông. Thần dược đại ngàn quả là kỳ diệu!
Từ “Thần dược” tới“ Thần tửu”
Kỳ thú hơn nữa, là “sự tích thần tửu” mà trong những chuyến lội rừng đưa phóng viên đi thực tế viết bài về cách thức ổn định sinh kế cho cư dân cả vùng đệm lẫn vùng lõi vườn Quốc gia, ông Sắc cùng đội ngũ kiểm lâm viên của vườn đã vui vẻ kể cho tôi nghe.
Làm việc chuyên cần chỉ một thời gian ngắn, năm 1993, Ama Kông bỗng thường trốn việc, biến đi đâu không rõ. Hỏi lý do, ông cười cười không nói. Giám đốc Sắc bí mật cho lính theo dõi, mới khám phá ra chàng Vua Voi 83 tuổi vừa trúng tiếng sét ái tình của một cô sơn nữ xinh đẹp, mang dòng máu lai Êđê-Ma Rốc, chào đời sau Ama Kông tới 58 cái xuân xanh…
Giám đốc Sắc kinh ngạc hỏi thẳng “Vua Voi” tài gì mà quyến rũ nổi cô gái má căng hồng, mắt lá răm lúng liếng kia? Ama Kông thú thật ông có một bài thuốc bổ thận tráng dương cực kỳ hiệu nghiệm, cứ uống vào là yêu không biết mệt, “thử” cô nào là cô đó theo luôn (!) Được Vua Voi mời nếm “thần tửu”, cả chục cán bộ vườn trầm trồ “quá vui, quá hay”. Giám đốc Sắc bèn khuyến khích Vua Voi biến bài thuốc thành sản phẩm hàng hóa để quảng bá du lịch cho vườn, đặt luôn tên là thuốc bổ thận tráng dương của Vua Voi Ama Kông. Tiền bán thuốc thu bao nhiêu, Ama Kông thoải mái “chăm nuôi em út”.
Rủng rỉnh tiền, Ama Kông thuê nhiều nhóm người vào rừng hái thuốc. Mỗi nhóm ông chỉ hướng dẫn cách lấy một vài loại cây lá khác nhau, đem về để ông tự tay pha trộn, ngâm tẩm, bào chế. Tiếng lành đồn xa, thần dược càng ngày càng đắt hàng. Tuy nhiên, sau đó Ama Kông bỏ Vườn Quốc gia về buôn Trí A tự dựng nhà sàn, tự đưa người yêu nhí lên chức Vợ Tư. Lý do: Giám đốc Vườn Quốc gia không chịu đứng ra tổ chức lễ cưới cho “Vua Voi”. Tôi hỏi vì sao? Giám đốc Sắc phá ra cười: Ama Kông yêu ai là quyền ông ấy. Nhưng bảo Vườn Quốc gia làm chủ hôn cho cặp đôi lệch nhau tới 58 tuổi thì coi sao được?
Buôn Đôn du khách ngày càng đông. Người ta đến để ngắm rặng si cổ thụ khổng lồ giăng chằng chịt qua chuỗi cầu treo bắc ngang sông Sêrêpôk quanh năm nước cuồn cuộn chảy. Để ngồi trên những bành voi đủng đỉnh bước những con đường mát rợp bóng cây, chỉ cần với tay là hái được bao nhiêu thứ quả chín ngon lành: cóc, ổi, bưởi, xoài, me, vú sữa. Để vào ngôi “nhà sàn tranh hai trái tim vàng” của vợ chồng Vua Voi. Chỉ cần ngắm cô vợ trẻ lúng liếng nhìn ông chồng già say đắm, ai cũng hào hứng mua thuốc “thần dược” của ông để về ngâm rượu thành “thần tửu”, mong uống vào cũng “yêu không biết mệt” như Ama Kông …
Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận cho nhãn hiệu và hình trên bài thuốc Ama Kông
UBND tỉnh Đắk Lắk từng đặt hàng Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Lắk phối hợp trường Đại học Y Huế triển khai đề tài khoa học chuyên ngành y dược mã số KX 03-07/DL2002, nghiên cứu về các loại cây thuốc bản địa. Hơn ba năm sau, đề tài được Hội đồng nghiệm thu cấp Bộ xếp loại tốt. Trong đó, một số mẫu cây thuốc đặc biệt quý hiếm có trong bài thuốc gia truyền Ama Kông được chú ý phân tích kỹ nhất với kết luận dược tính rất giá trị. Người con trai kế thừa bài thuốc này của Ama Kông là thầy thuốc Khăm Phết Lào đã dày công xây dựng mẫu mã, công thức ổn định cho bài thuốc, và di thực được nhiều loài cây thuốc quý về trồng trong các khu vườn bí mật của gia đình. Tuy nhiên tình trạng “loạn Ama Kông” giả đã nổi lên …
Bi hài cuộc chiến chống Ama Kông giả: Bác sĩ giành “thừa kế” thuốc gia truyền
TP – Cuộc chiến chống lại các đối tượng chuyên mạo danh Ama Kông sản xuất mặt hàng gia truyền của gia tộc “Vua Voi” gian nan, phiền phức tới nỗi bố con Ama Kông-Khăm Phết Lào từng ngán ngẩm bất lực trước vô số quầy hàng dán hình Ama Kông vào thuốc rởm mời chào du khách…
Kho chứa gần 2,5 tấn nguyên liệu và thành phẩm Ama Kông giả tại Phòng CSMT
Tem chống hàng giả cho thuốc Ama Kông
Bi hài cuộc chiến chống Ama Kông giả: Nguồn gốc bài thuốc bí truyền nổi tiếng
Bác sĩ giành “thừa kế” thuốc gia truyền
Bác sĩ Hồ Việt Sang khi còn là Phó Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Đắk Lắk đã nhờ ông Y Luyện, Bí thư Tỉnh ủy “có lời” thuyết phục bố con Ama Kông chỉ cây thuốc quý cho ông “nghiên cứu phục vụ Nhà nước, và đồng bào”. Nể Bí thư và tin ông Sang muốn phụng sự cộng đồng, Ama Kông đồng ý. Ngày 2/9/2005 nhân không khí tưng bừng Quốc khánh, bác sĩ Hồ Việt Sang viết giấy “Ủy quyền nghiên cứu thừa kế bài thuốc Ama Kông cho bác sĩ Sang” đưa Ama Kông điểm chỉ. Chuyến cưỡi voi vào rừng cùng Ama Kông tìm cây Tơmtrơng Atao Nenso sau đó, có cả phóng viên Tiền Phong tham gia.
Nhận định bài thuốc tráng dương bổ thận Ama Kông là vốn quý cần được kế thừa và phát huy, từ năm 2002 lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk đã mời trường Đại học Y khoa Huế thực hiện đề tài “Nghiên cứu, sưu tầm, định danh, xác định thành phần hóa học và tính chất sinh học một số cây thuốc của dân tộc bản địa Đăk Lăk”. Trong công trình được 27 nhà khoa học nghiên cứu kéo dài hơn 5 năm với 636 loài dược liệu bản địa, cây Tơmtrơng Atao Nenso được phân tích sâu và giành nhiều trang mô tả. Một công trình phân tích khác về Tơmtrơng Atao Nenso tiến hành tại Đại học Dược TPHCM cũng đánh giá đặc biệt cao cây thuốc này.
Nắm được giấy “Ủy quyền nghiên cứu …” do Ama Kông điểm chỉ, bác sĩ Sang bèn đánh tiếng Ama Kông ngưng bán thuốc với lý do gia đình “Vua Voi” chưa có giấy chứng nhận được bán thuốc của Sở Y tế, cần chờ ông giúp làm thủ tục. Bố con Ama Kông thật thà nghe lời, không ngờ bác sĩ Sang tranh thủ… tự sản xuất thuốc gắn tên và hình ảnh Ama Kông để… bán tại nhà mình. Khăm Phết Lào nổi giận lên mách Hội Đông y. Bị bác sĩ Nguyễn Đức Phồi, Chủ tịch Hội Đông y cùng các cán bộ nhân viên Hội phê phán là “sếp lớn” mà còn đi lừa đồng bào nghèo để trục lợi, bác sĩ Sang đành ký giấy “Thỏa thuận hủy bỏ giấy viết tay ngày 2/9/2005” vì có từ “thừa kế dễ gây hiểu nhầm”. Sau đó một lần nữa bác sĩ Sang lại viết giấy cam kết: từ nay sẽ không bao giờ còn sử dụng bài thuốc Ama Kông và các giấy tờ liên quan. Tuy nhiên, thực tế thì bác sĩ Sang chỉ cam kết cho qua chuyện.
Ngày 25/7/2008, Khăm Phết Lào nộp đơn với điểm chỉ của Ama Kông ủy quyền cho con trai kiện bác sĩ Sang ra TAND TP Buôn Ma Thuột, vì ông Sang đã lập trang web amakong.com.vn, trên đó có thông tin mạo nhận đã được thừa kế bài thuốc gia truyền nổi tiếng. Biết bố con Ama Kông-Khăm Phết Lào tin cậy báo Tiền Phong, bác sĩ Sang tất tả tìm đến nhà người đang viết bài này, xin “cứu”. Đương nhiên đại diện báo Tiền Phong từ chối và luôn đứng về sự thật và lẽ phải.
Ngày hai bên ra tòa, có phóng viên Tiền Phong cùng dự. Trước Tòa, Khăm Phết khẳng định, ông Sang mới chỉ biết có 2 trong 5 vị của bài thuốc, chưa hiểu đầy đủ cách thu hái bào chế, nhưng vẫn quảng cáo trên trang web là “Thuốc Ama Kông Bản Đôn – Đắk Lắk” để lừa khách hàng, làm giảm uy tín thuốc Ama Kông, gây thiệt hại kinh tế gia tộc Vua Voi. Bác sỹ Sang thì bảo, ông lập web amakong chỉ để… nghiên cứu khoa học chứ không kinh doanh thuốc. Trước Tòa, ông Sang cam kết gỡ bỏ hình ảnh cụ Ama Kông ra khỏi website, hứa không tái phạm và xin bồi thường danh dự cụ Ama Kông tượng trưng 2 triệu đồng. Vì thế bố con Khăm Phết Lào rút đơn khởi kiện và chuyển ngay món tiền “danh dự” đó cho già làng hỗ trợ hộ nghèo nhất trong buôn!
Nhưng mãi tới bây giờ, vào website amakong.vn, ai cũng thấy bác sĩ Sang vẫn tiếp tục nhân danh “nghiên cứu khoa học phục vụ cho Nhà nước, cho đồng bào” để giới thiệu mình được “thừa kế” bài thuốc Ama Kông, nhằm bán nhiều mặt hàng thuốc, rượu thuốc, thực phẩm chức năng có tên “AmaKong” kèm địa chỉ và số điện thoại cá nhân.
Gian hàng bán thuốc Ama Kông chính hiệu của Khăm Phết Lào tại lễ hội Cà phhe
Tả xung hữu đột
Ama Kông lúc sinh thời đã khẳng định với Tiền Phong ông có hàng trăm bài thuốc quý. Riêng bài thuốc tăng cường sinh lực, bổ thận tráng dương có 3 vị thuốc thuộc họ Tơmtrơng, về công dụng thì loại Tơmtrơng Atao Nenso mà Ama Kông đã chỉ cho bác sĩ Sang còn thua xa 2 loài Tơmtrơng bí ẩn khác, là Tơmtrơng Sre và Tơmtrơng Dong Roeh.
Nổi xung mỗi lần nghe tới tên bác sĩ Hồ Việt Sang, bố con Ama Kông-Khăm Phết Lào thề sẽ không tiết lộ kho tàng bí mật gia truyền cho ai nữa, ngoài người thừa kế duy nhất trong gia đình!
Tuy nhiên, số kẻ tham lam sẵn sàng “cố đấm ăn xôi” không ít. Năm 2014, một cán bộ đang công tác trên địa bàn TP Buôn Ma Thuột là ông Nguyễn Công L đã bị Cảnh sát Kinh tế, Cảnh sát Môi trường, Sở Thông tin &Truyền thông, Thanh tra Sở Y tế cùng xem xét, cảnh cáo, phạt cả chục triệu đồng vì đã lập trang thông tin điện tử quảng cáo sai sự thật để bán thuốc Ama Kông không rõ nguồn gốc.
Trong cuộc đối thoại với các bên liên quan về việc ông Nguyễn Công L tái phạm bán thuốc Ama Kông rởm, Khăm Phết Lào tuyên bố: Bài thuốc Ama Kông là bảo vật gia truyền của dòng họ, đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận độc quyền thương hiệu, cấp mã số mã vạch, xác nhận chất lượng sản phẩm. Khăm Phết Lào đã được trao quyền thừa kế với đầy đủ tư cách pháp lý, khẳng định thang thuốc Ama Kông chỉ bán tại nhà riêng ở buôn Ko Tam, xã Ea Tu, không có bất cứ đại lý nào trên thị trường.
Tháng 4/2017, Phòng Cảnh sát Môi trường (CSMT) Công an tỉnh Đắk Lắk ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 2 cơ sở kinh doanh thuốc Ama Kông không rõ nguồn gốc, tổng số tiền phạt 8 triệu đồng. Sau đó, số quầy hàng mua bán thuốc Ama Kông rởm lại sinh sôi, lan tràn. Dù Khăm Phết Lào nhiều lần nhờ các báo đài lên tiếng, vẫn có không ít người mua nhầm thuốc giả, tiền mất tật mang. Ngay cả tại sân bay Buôn Ma Thuột là cửa ngõ đón và tiễn khách cũng bán toàn Ama Kông không nguồn gốc.
Trước thời điểm khai mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột 9/3/2019, Phòng CSMT Công an tỉnh Đắk Lắk mở đợt truy quét hàng giả, hàng nhái thuốc Ama Kông. Đại tá Phạm Châu, Trưởng phòng CSMT cho biết chỉ trong 2 ngày, tại 8 điểm kiểm tra thuộc địa bàn TP Buôn Ma Thuột, huyện Lắk, Buôn Đôn, đoàn công tác đã thu giữ gần 2 tấn nguyên liệu, 500 túi thuốc Ama Kông mạo danh đã đóng gói…
“Ôi trời, nhìn mớ cây rễ nguyên liệu lung tung hoàn toàn không rõ nguồn gốc xuất xứ mà họ dùng để đóng bao dán nhãn thuốc Ama Kông giả, ai cũng thấy sự nguy hiểm đe dọa tính mạng người tiêu dùng. Chúng tôi sẽ xử lý nghiêm, đúng quy định pháp luật trước khi tổ chức những đợt truy quét thuốc Ama Kông rởm tiếp theo”. Đại tá Phạm Châu
Khăm Phết Lào – Ðộc đáo một nhân cách lương y!
TP – Cứ sau mỗi đợt cao trào lên ti vi, trả lời phỏng vấn, nhận giải thưởng, tiếp bạn ồn ào nồng hậu là Khăm Phết Lào lại bặt tăm tới mấy tháng. Một trong những chỗ ẩn náu của ông vừa bị lộ vào trưa ngày cuối tháng 9, khi ông vừa chui ra từ đám cây cỏ um tùm thì bất ngờ đụng… tôi. Và thú thật: Hai mươi năm nghiên cứu, tới bây giờ Khăm Phết mới nhân giống thành công được vườn cây thuốc đặc biệt hiếm quý này!
Niềm vui chăm cây thuốc quý
Lương y thượng sơn trị bệnh miễn phí
Lương y Nguyễn Tần mang lại niềm vui cho nhiều người bệnh
Cận cảnh chợ “thần dược” bên kia biên giới
Sự thật “thần dược” lan kim tuyến giá 100 triệu đồng/kg
Sự cuồng nộ mang tên Khăm Phết Lào
Thu nhập của gia đình Khăm Phết Lào gồm hai nguồn: Làm rẫy, và làm thuốc. Trong đó, tất nhiên làm thuốc là chủ lực, vì ông là người sở hữu nhiều bài thuốc gia truyền nổi tiếng, mà mọi người vẫn quen gọi là “thuốc Ama Kông”.
Nguồn gốc bài thuốc Ama Kông gắn liền cuộc đời lừng lẫy chiến tích của 2 ông “Vua Voi”, là ông nội và bố của Khăm Phết (với đồng bào theo tập quán mẫu hệ, thì ông nội là bố của mẹ – HTN). Ông nội Y Thu Knul từng được vua Thái Lan phong tặng danh hiệu Khun Ju Nốp-Vua Săn Voi. Trong quãng đời 110 năm săn bắt và mua bán voi ngang dọc khắp Ðông Dương đã sưu tầm được rất nhiều bài thuốc quý. Tài sản đó Y Thu truyền lại cho con rể là Y Prung Eban, tên thường gọi là Ama Kông, cũng đại thượng thọ 103 tuổi với 298 con voi săn được. Ông cũng cực đào hoa và thuộc nằm lòng hàng trăm bài thuốc chữa khớp, lành vết thương, tráng dương bổ thận.
Ama Kông sinh năm 1917 tại Buôn Ðôn. Ông chỉ có hai con trai trên tổng số 21 người con. Y Kông trai cả được truyền nghề săn voi. Còn Khăm Phết (ảnh) con thứ 11 sinh năm 1962 được truyền nghề làm thuốc.
Ama Kông sinh năm 1917 tại Buôn Ðôn. Ông chỉ có hai con trai trên tổng số 21 người con. Y Kông trai cả được truyền nghề săn voi. Còn Khăm Phết con thứ 11 sinh năm 1962 được truyền nghề làm thuốc. Chỉ cần nhìn thấy vết thương sâu hoắm vắt quanh hông và đùi phải Ama Kông, dấu tích của 1 cú ngã từ lưng voi xuống đám gốc le vạt nhọn xuyên thấu thời ông còn trai trẻ, đã được chữa lành không di chứng chỉ bằng lá cây rừng, là đủ hiểu những bài thuốc dân gian này giá trị thế nào.Từ nhỏ, Khăm Phết đã theo bố vào rừng hái thuốc, học cách thu hoạch từng loại dược liệu theo giờ, theo mùa; học cách phơi sấy, ngâm tẩm, phối hợp hài hòa các loại thuốc quý. Ngoài bí quyết làm thuốc gia truyền, vợ chồng Khăm Phết còn tốt nghiệp trung cấp Ðông y, biết kết hợp các tri thức cổ- kim để biến các bài thuốc dân gian thành sản phẩm hàng hóa tiện dụng, bao bì văn minh.
Khăm Phết đã được các bộ ngành chức năng chứng nhận là người thừa kế duy nhất bài thuốc gia truyền Ama Kông, được bảo hộ độc quyền thương hiệu, được cấp phép lưu hành sản phẩm. Song, khắp nơi vẫn không ngừng phát sinh, lan tràn vô số mặt hàng thuốc Ama Kông giả. Ngay tại Trung tâm Du lịch Buôn Ðôn, sân bay Buôn Ma Thuột người ta cũng không ngần ngại bày bán công khai các bịch thuốc rởm in cả tên lẫn ảnh Ama Kông. Thậm chí trong nhiều sự kiện “đem chuông đánh xứ người”, ngành du lịch- thương mại Ðắk Lắk tới nay vẫn tiếp tục vô tư dùng các mặt hàng vi phạm bản quyền sở hữu thương hiệu “Ama Kông” để chào mời, tiếp khách.
Mấy lần Khăm Phết kiện cáo đều thắng, nhưng Ðiều đáng lo nhất – Khăm Phết than với tôi – Không phải là sợ giảm thu nhập. Mà sợ thuốc rởm, thuốc giả nhiễm độc lâu dài khiến người tiêu dùng tiền mất tật mang mà không biết.
Ông nghĩ ra việc lập trang web giới thiệu thông tin chính xác về bài thuốc. Tuy nhiên, khi đi đăng ký tên miền “amakong”, Khăm Phết phát hiện tên miền này với nhiều “đuôi” khác nhau đã bị những kẻ ranh ma nhanh chân chiếm hết. Tìm ra tên miền “amakong-khamphetlao” chưa bị xâm phạm, Khăm Phết lập tức mở trang web chính thức http://www.amakong-khamphetlao.vn, đồng thời đăng ký sở hữu thêm 4 tên miền tương tự trong nội địa lẫn quốc tế, để tránh kẻ gian mạo danh trục lợi.
Ðại náo phố phường!
Năm 2002, trường Ðại học Y khoa Huế thực hiện đề tài khoa học mã số KX03-07/DL-2002 “Sưu tầm, định danh, xác định thành phần hóa học và tính chất sinh học một số cây thuốc của dân tộc bản địa tỉnh Ðắk Lắk”, công bố nhiều hoạt chất trong bài thuốc Ama Kông tác dụng tốt trong điều trị một số bệnh. Năm 2009, đề tài nghiên cứu cấp Bộ về bài thuốc Ama Kông triển khai tại trường Ðại học Y Dược TP Hồ Chí Minh đã được Hội đồng nghiệm thu của Bộ Y tế công nhận giá trị ứng dụng đạt loại A.
Bài thuốc càng nổi tiếng, càng có nhiều cửa hàng, siêu thị, nhà đầu tư xin Khăm Phết cho mở đại lý bán thuốc, đều bị ông từ chối thẳng thừng. Tôi tò mò hỏi tại sao, ông bực bội nói không muốn người ta làm bậy, trộn vào đó những loại cây lá vớ vẩn, để mình mang tiếng!
Nhưng rồi cũng đã có vài lần Khăm Phết mềm lòng, đồng ý cho vài người thân quen hợp tác mở công ty. Lần đầu là một công ty dược phía Nam, để chế biến viên nang Ama Kông dạng thực phẩm chức năng cho tiện uống, kiểu “viagra Tây Nguyên”. Chẳng bao lâu, Khăm Phết đã phát hiện họ nhập thuốc nguyên liệu thì ít, mà sản xuất viên nang quá nhiều. Ðồ bất lương – Ông quát tháo, rồi tuyên bố: Dẹp!
Lần thứ hai với “mấy ông bạn lớn”. Chơi với nhau lâu lâu, Khăm Phết thấy có vẻ đáng tin, bèn cho phép họ lập dự án mở xí nghiệp chuyên sản xuất rượu Ama Kông. Xí nghiệp chuẩn bị mặt bằng, thủ tục, công nghệ, mẫu mã chai lọ. Ðợt rượu thử nghiệm đầu tiên, Khăm Phết hể hả vui thích với mẫu bình gốm đúc hình con voi ngộ nghĩnh. Ngày họp báo khai trương tại Hà Nội, sau phần lễ, tới phần lạc. Khăm Phết khui rượu nếm thử mới tá hỏa nhận ra bình nào cũng… nhạt thếch. Sao chúng mày dám làm ẩu? Chúng mày muốn giàu với Ama Kông bằng cách lừa đảo? Thà tao chết còn hơn! Ðám đông đang nâng ly vui vẻ bỗng nghe con trai Vua Voi nổi cơn cuồng nộ, gào thét thì nhốn nháo vọt lẹ lên ô tô, chuồn sạch. Cởi phăng mớ lễ phục xúng xính, còn mỗi chiếc quần đùi, Khăm Phết vung gậy đại náo, đập nát hàng loạt chai hũ, rượu chảy lênh láng khắp sân. Dự án xóa sổ!
Thêm một lần nữa cả nể cho đứa “em nuôi” lập chi nhánh bày bán thuốc Ama Kông tại Hà Nội chỉ 3 tháng là tan, Khăm Phết thề như dao chém đá tuyệt đối không bao giờ mở điểm bán thuốc Ama Kông nào khác, ngoài nhà riêng. Mà nhà ông thì nằm sâu trong buôn Kõ Tam, xã Ea Tu, cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột tới 10 cây số. Du khách tới Ðắk Lắk ai cũng muốn mua được loại thuốc Ama Kông xịn, nhưng không phải ai cũng biết đường hay đủ thời gian tìm đến tận nơi. Ðiện thoại vào buổi tối hay chủ nhật là ông cắt, lý do cần được nghỉ ngơi. Nhiều chỗ năn nỉ ông cho mở đại lý không được, bèn mua thuốc rởm để có hàng bán cho du khách. Ngộ ra tình thế lợi bất cập hại, Khăm Phết đến tận Viện Khoa học hình sự Bộ Công an trình bày, được Viện đồng ý in, cấp cho hàng vạn chiếc tem chống hàng giả về dán lên hai đầu túi thuốc.
Khăm Phết được bố Ama Kông dạy cách tìm củ dược liệu quý
Trả ơn cho rừng
Lý do chính đáng để Khăm Phết quyết không mở rộng sản xuất, là dù núi rừng mênh mông, song nguồn thuốc quý đang dần cạn kiệt. Ðội ngũ trai làng hái thuốc thuê cho Khăm Phết phải đi ngày càng xa, có khi tới vài trăm cây số mới tìm đủ lượng cây thuốc mang về.
Hơn mười năm trước, Bí thư Tỉnh ủy lúc bấy giờ là ông Y Luyện Niê Kđăm đã khuyến khích Hội Ðông y tỉnh lập vườn thuốc nam, di thực dược liệu hoang dại về trồng, ưu tiên các loài thuốc quý trong bài thuốc của Vua Voi Ama Kông. Tuy nhiên, bác sĩ Nguyễn Ðức Phồi, Chủ tịch Hội Ðông y cho tôi biết: Hàng chục cộng sự là lương y, với các kỹ sư nông-lâm nghiệp đã tìm cây giống, hạt giống, trồng thử nghiệm nhiều lần vẫn thất bại.
Khăm Phết lặng lẽ mỗi năm dành dụm một khoản tiền, mua thêm một mảnh đất ở những vùng khác nhau, để giâm chồi, gieo hạt, trồng cây, theo dõi tỉ mỉ, cày cuốc một mình, chẳng ai biết. Vậy nên, trưa thứ bảy cuối tháng chín mới đây, khi tôi đi tìm Khăm Phết, lạc vào mảnh rẫy lạ xanh rờn thơm ngát, đụng ông lò dò chui ra giữa đám lá um tùm, hào hứng chỉ cho tôi thấy hàng chục loài dược liệu gốc đã lớn, chồi đã vươn cành non mướt trong khu vườn bí ẩn này.
Ðây sẽ là di sản tuyệt vời để Khăm Phết trả ơn núi rừng, gìn giữ cho thế hệ mai sau…
Vợ chồng Khăm Phết Lào luôn bận tâm về nạn hàng giả.
Tay chơi hào phóng
Hiếm có ông chồng nào trọng vợ như Khăm Phết. Trái ngược với ông bố Ama Kông có 4 bà vợ và vô số nhân tình, Khăm Phết tối nào vui chơi ở đâu cũng dành bụng về nhà ăn cơm với vợ. Cho dù quá nửa đêm về sáng, bà vợ H’Oen hiền hậu, thuận thảo vẫn vui vẻ sắp mâm bát chờ chồng cùng ăn, trước khi cùng lên giường ngủ.
Quý nhau từ lâu, Khăm Phết vẫn nhiều lần khiến tôi bất ngờ trước những sáng kiến khác thường, và cực kỳ hào phóng! Chia sớt lương thực, chữa bệnh miễn phí, cho người nghèo cả tiền và đất làm nhà, trao học bổng cho trẻ nghèo hiếu học hiếu thảo, ngay từ khi chưa giàu có gì. Với ông đó là việc làm thường xuyên, không cần suy tính. Khăm Phết tâm sự: Trước kia nhà mình nghèo tới nỗi con trai cả bị bệnh nặng, không đủ tiền chạy chữa, nên cháu mất sớm. Bây giờ làm gì được giúp người nghèo, vợ chồng mình làm hết!
Sau lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột năm 2013, Khăm Phết gọi tôi: Xưa nay toàn thấy người Kinh tặng nhà tình thương cho đồng bào dân tộc. Bây giờ tôi muốn ngược lại: người dân tộc tặng nhà cho người Kinh. Chị coi nhà ai rách nát, không có tiền sửa, thì bảo Khăm Phết nhé! Căn nhà gạch xây dở từ lâu chưa xong sâu hút trong con hẻm nhỏ cùng xã Ea Tu của một đôi vợ chồng làm nghề phụ hồ được chọn nhận 40 triệu đồng hỗ trợ của Khăm Phết, là toàn bộ số tiền lãi ông bán thuốc trong lễ hội cà phê.
Vài tháng sau ông lại gọi tôi: Chị có quen ai bên Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam không? Tôi nghĩ nên tặng bảo tàng đó nguyên cả bộ đồ nghề săn voi của Vua Voi, vì họ biết cách bảo quản lâu dài bộ sưu tập rất quý này. Tôi muốn cả thế giới cùng được nhìn thấy, và hiểu biết về văn hóa của người M’Nông-Lào ở Buôn Ðôn.
Nghe tôi báo tin, lãnh đạo bảo tàng mừng rỡ. Ngày 15/2/2014, tại nhà riêng Khăm Phết Lào ở buôn Ko Tam diễn ra một nghi lễ đặc biệt. Phó giáo sư tiến sĩ Võ Quang Trọng – Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cùng các chuyên gia tháp tùng vô cùng xúc động khi tiếp nhận bộ đồ nghề săn bắt voi rừng hơn 20 món. Trong đó đa số vật dụng cổ xưa hơn một thế kỷ, do người thừa kế chính thức của gia tộc Vua Voi tự tay trao. Giáo sư Trọng cho biết: Lần đầu tiên tại nước ta, có trường hợp một gia tộc đồng bào dân tộc thiểu số hiến trọn vẹn cho bảo tàng một bộ sưu tập quý giá đến thế này!
Căn nhà cấp 4 của vợ chồng Khăm Phết Lào các vách tường đều treo kín bằng khen, cúp vàng, tượng vàng, ảnh chụp với các vị lãnh đạo, hàng trăm giấy chứng nhận thương hiệu và lời cảm ơn. Ông làm từ thiện khắp trong ngoài tỉnh, ra tận Thái Bình, Côn Ðảo, An Giang, Phú Quốc, tặng cả nghìn đô Mỹ cho người nghèo ở nước Lào quê mẹ. Còn việc sửa nhà, vợ chồng ông nhất trí vay tiền ngân hàng – Mình sẽ trả được mà, chả sao hết!
CVD 