Hiện nay và trong thời gian tới, ĐBSCL phải đương đầu với ít nhất hai thách thức toàn cầu, một thách thức khu vực và một thách thức từ chính sự khai thác đồng bằng. Toàn cầu, đó là biến đổi khí hậu, nước biển dâng, và toàn cầu hóa kinh tế, hội nhập quốc tế. Các thách thức đó không tác động riêng lẻ mà cùng nhau và liên hoàn tác động, nhân lên hậu quả của các tác hại là thách thức tổng hợp đối với sự phát triển bền vững của đồng bằng.
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nằm ở ngoài cùng của châu thổ sông Mekong giáp với biển, được hình thành từ khoảng 6000 năm nay, từ trầm tích mà sông Mekong tải ra biển cộng với quá trình biển lùi. Nước và trầm tích là hai yếu tố thuộc về bản chất của đồng bằng. Tiếp tục đọc “Đồng bằng Sông Cửu Long: Những thách thức hiện nay và ngày mai”→
Manon Besset, Edward J. Anthony, Guillaume Brunier et Philippe Dussouillez
Giới thiệu
Đồng bằng sông Cửu Long (hình 1) được coi là đồng bằng lớn thứ ba trên thế giới với diện tích gần 100.000 km² (Coleman và Huh, 2004). Với 18 triệu dân, ĐBSCL thâm canh nông nghiệp gồm ruộng lúa, cây ăn quả cũng như nuôi tôm và cá, từng loại chiếm 60%, 70% và 60% tổng sản lượng của Việt Nam (Uỷ ban sông Mekong, 2010 ). ĐBSCL được mô tả như vựa lúa của Đông Nam Á, được nối với một con sông với chiều dài 4.750 km và lưu vực thoát nước khoảng 832.000 km² (Milliman và Ren, 1995). Lưu lượng nước trung bình ước tính của sông Mekong khoảng 14.500 m³/s (Uỷ ban Sông Mekong, 2010). Chế độ thuỷ văn hàng năm theo mùa với một mùa lũ (tháng 5 đến tháng 10), trong đó trầm tích của sông được đưa đến đồng bằng và bờ biển. Ước tính tải lượng trầm tích hàng năm của sông Mekong tại Kratie, Campuchia, chỉ ở thượng nguồn đồng bằng (hình 1), dao động từ 50 đến 160 Mt. Gió mùa Ấn Độ cũng tương ứng với sóng năng lượng thấp từ phía tây nam gây suy yếu dòng dọc bờ về phía Đông Bắc. Trong mùa này, lượng bùn cao từ sông Mekong chủ yếu lắng đọng trong khu vực gần bờ biển của các cửa sông phân lưu (Wolanski et al, 1998;.. Unverricht et al, 2013), khác với với mùa khô, lượng bùn mang tới do sóng mạnh bởi gió Đông Bắc Thái Bình Dương (hình 1). Trầm tích vận chuyển dọc theo phía tây nam từ cửa sông bởi những đợt gió tín phong, sức gió và thủy triều. Dải triều giảm từ khoảng 3m vào mùa xuân dọc theo bờ biển Nam Trung Hoa xuống dưới 1m ở Vịnh Thái Lan, cũng như vùng biển được che chắn từ các sóng theo mùa Thái Bình Dương có năng lượng cao hơn.
Vùng ĐBSCL phát triển nhanh để hình thành đường bờ dài 700 km ở Biển Đông từ 5,3 đến 3,5 ngàn năm với tốc độ bồi tụ lên đến 16 m/năm (Tạ et al., 2002). Khi tiếp xúc với sóng biển ngày càng tăng, tỷ lệ này giảm xuống dưới 10 m/năm ở cửa sông. Tuy vậy, tỷ lệ này vẫn ở mức cao lên đến 26 m/năm trong khu vực Cà Mau ở phía tây nam (Ta và cộng sự, 2002). Sự chênh lệch về tỷ lệ này là do hình thái lệch của đồng bằng về phía tây nam (hình 1). Sự khác biệt này cũng phản ánh sự biến đồi kích thước hạt, từ cát ưu thế ở cửa sông, nơi bị chi phối bởi các giồng cát (Tamura et al., 2012), đến bùn ưu thế khu vực phía tây trong quá khứ là rừng ngập mặn.
Không có khu vực đồng bằng nào trên thế giới bị đe doạ bởi biến đổi khí hậu trầm trọng như Sông Cửu Long. Liệu Việt Nam có hành động kịp thời để cứu nơi đây?
Biến đổi khí hậu và các đập nước ở thượng nguồn đang đe dọa khu vực quan trọng này và vấn đề trở nên khó kiểm soát được. Nhưng có phải những vấn đề lớn nhất của ĐBSCL đều do chính Việt Nam tạo ra?
Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, nơi ở của gần 20 triệu người, là một trong những môi trường nông nghiệp có năng suất cao nhất trên thế giới, nhờ vào mạng lưới kênh rạch, đê, cửa cống và rãnh thoát nước phức tạp.
Về thế mạnh nông nghiệp của ĐBSCL, Việt Nam đã đi từ một nhà nhập khẩu gạo lâu năm và trở thành một nước xuất khẩu lớn. Tuy nhiên, nông dân trong khu vực rất quan tâm đến các chính sách an ninh lương thực của chính phủ, trong đó yêu cầu hầu hết đất đai của ĐBSCL phải được dành cho sản xuất lúa gạo. Và nhiều người trong số họ đang có biện pháp để phá vỡ các quy tắc, theo những cách mà không phải lúc nào cũng thân thiện với môi trường. Tiếp tục đọc “Mẹ thiên nhiên và huỷ diệt bởi thủy điện không phải là vấn đề duy nhất của Đồng Bằng Sông Cửu Long”→
Một cái hoá đơn tại bang Floria đang dần đến hồi kết, cái giá của Biến đổi khí hậu đang ngày càng tăng trên toàn cầu. Thích ứng với BĐKH sẽ cần thời, nhưng liệu có cứu được Miami?Frank Behrens, một nhà phân phối hàng đầu cho công ty phát triển Hà Lan mà đang thấy lợi nhuận, không bị thua lỗ trong biến đổi khí hậu, vừa tắt động cơ trên chiếc ca nô 22-foot Hurricane. Chúng tôi trôi qua vùng nước lợ về phía giữa hồ Maule thuộc sở hữu tư nhân ở North Miami Beach.
Nơi đây không hoàn toàn là thiên đường.
Hồ này, giống như nhiều hồ khác ở Florida, bắt đầu là một mỏ đá. Từ đó trong nhiều năm, nó được dùng như một địa điểm để đua thuyền, một chỗ bơi lội cho hải cẩu, và một loạt chương trình truyền hình Flipper năm 1960. Mới đây, như thể nhấn mạnh tính không bền vững về địa chất của South Florida, các công ty phát triển đã chơi trò lấp đầy một phần của hồ để xây các căn hộ. Behrens đang quảng bá một ngôi làng nổi với 29 hòn đảo nhân tạo riêng biệt, mỗi đảo đều có biệt thự kiểu dáng đẹp, 4 phòng ngủ, bãi cát, hồ bơi, cây cọ, và một bến tàu đủ dài để neo đậu một du thuyền 80 feet. Giá bán là 12.5 triệu đô la mỗi hòn đảo.
Dutch Docklands, công ty của Behrens, đã chọn hồ này và quảng cáo các hòn đảo như liều thuốc giải độc biến đổi khí hậu cho người giàu. Đối với những rủi ro nước biển dâng cao, thì đó là vẻ đẹp của ngôi nhà nổi. Các hòn đảo sẽ được neo vào đáy của hồ bằng sợi dây viễn vọng giống những sợi dây làm cho các giếng dầu nổi lái ra khỏi các cơn bão khủng khiếp nhất. Tiếp tục đọc “Kinh tế Biến đổi Khí hậu: Nổi trên dòng nước”→
An initiative for managing natural disasters was introduced on Friday in the context of increasing extreme weather events in Việt Nam.— VNA/VNS Photo
HÀ NỘI — An initiative for managing natural disasters was introduced on Friday in the context of increasing extreme weather events in Việt Nam.
The project entitled, “Improving the resilience of vulnerable coastal communities to climate change related impacts in Việt Nam”, involved cooperation from the government and the United Nations Development Program (UNDP), with sponsorship of the Green Climate Fund (GCF). Tiếp tục đọc “Funded project to ease impact of climate change”→
The Mekong Delta is a land carpeted in endless shades of greens, a magical water world that is being destroyed by climate change and environmental pollution, says the Vietnam Environment Administration.
Không có khu vực đồng bằng nào trên thế giới bị đe doạ bởi biến đổi khí hậu trầm trọng như Sông Cửu Long. Liệu Việt Nam có hành động kịp thời để cứu nơi đây?
Nước biển dâng và các đập trên thượng nguồn đang đe dọa và tấn công vùng đất màu mỡ này. Liệu Việt Nam có thể hành động kịp thời để ngăn chặn thảm hoạ này?
Kế hoạch ĐBSCL là sản phẩm của nhiều năm làm việc của các giới chức Hà Lan và Việt Nam, được hỗ trợ bởi một đơn vị hang loạt các chuyên gia từ cả hai quốc gia.
Đây là bản thiết kế chi tiết để giải quyết không chỉ những tác động của biến đổi khí hậu và các đập thượng nguồn mà còn giải quyết các hoạt động với tầm nhìn ngắn hạn của người Việt Nam.
Người nông dân trong khu vực cũng như các chi nhánh liên quan của chính phủ phải được thuyết phục để thực hiện kế hoạch.
Bài viết này là phần cuối của loạt bài nghiên cứu chuyên sâu, gồm bốn phần về các hiểm hoạ đối với đồng bằng sông Cửu Long và cách giải quyết. Đọc phần một, phần hai, phần ba và thứ tư. Tiếp tục đọc “Kế hoạch cứu nguy Đồng bằng sông Cửu Long”→
Không có khu vực đồng bằng nào trên thế giới bị đe doạ bởi biến đổi khí hậu trầm trọng như Sông Cửu Long. Liệu Việt Nam có hành động kịp thời để cứu nơi đây?
VietNamNet Bridge – The sustainable development of the Cuu Long (Mekong) Delta faces many threats, especially the rising sea level, worsening land subsidence and declining sedimentation, Dr Le Xuan Thuyen of the University of Natural Sciences has warned.
A severe landslide that occurred along a bank of the Tien River in Thanh Binh District in the Mekong Delta province of Dong Thap last April.
Speaking at a seminar last Thursday in HCM City titled “Challenges for sustainable development of the Mekong Delta,” Thuyen said: “The delta is formed by sediments and fairly steady sea levels. Now the two elements are no longer present and so the delta is facing an uncertain future.” Tiếp tục đọc “Land subsidence, rising seas threaten Mekong Delta”→
Part of a protected forest in the southernmost province of Cà Mau risks being swept away as a result of drought, salt water intrusion and sea level rise. — VNA/VNS Photo An Hiếu
Viet Nam News HÀ NỘI — Việt Nam risks a loss of 7.2 million tonnes of rice yield and 3.2 per cent of its agricultural land by the late 21st century as a result of climate change, according to a Ministry of Agriculture and Rural Development forecast.
The forecast was delivered yesterday in Hà Nội at a conference on responsive activities to climate change in the agricultural sector in the context of implementing the Paris Climate Accord. Tiếp tục đọc “Climate change forecast to shrink rice yield”→
VietNamNet Bridge – Thousands of households along the coast in Ca Mau province have been living in fear as hundreds of meters of protective forests have been lost to the sea each year.
Nguyen Cong Tuan of Dat Mui commune recently drove reporters to the Vam Xoay seaport, about two kilometers away from the central area of the commune.
BĐV – Bài viết của GS.TSKH Nguyễn Ngọc Trân – Nguyên Chủ nhiệm Chương trình cấp Nhà nước Điều tra cơ bản tổng hợp ĐBSCL về tình hình sạt lở ở khu vực này.
Tình hình sạt lở bờ sông, bờ biển ở ĐBSCL ngày càng nhiều và nghiêm trọng.
Các nguyên nhân cơ bản thường được nói đến thời gian gần đây là do thiếu hụt trầm tích bị các đập thủy điện trên dòng chính sông Lancang – Mekong giữ lại, và do lạm khai thác cát sông.
Hiểu sâu để có giải pháp tốt. Nhằm mục đích này, xin đóng góp một số ý kiến vào nhận thức khách quan vấn đề sạt lở và từ đó một số việc cần làm theo thiện ý của tác giả.
Đồng bằng Sông Cửu Long ĐBSCL hiện nay đang đối diện một số vấn đề nghiêm trọng.
Vấn đề năng lượng
Đây có lẽ là vấn đề dễ giải quyết nhất đối với VN. Hai nguồn năng lượng tái tạo – NLTT, renewable energy – chính (mặt trời và gió) đủ để giải quyết năng lượng cho cả VN chứ không riêng gì ĐBSCL. Hiện nay giá năng lượng tái tạo càng ngày càng rẻ vì các tiến bộ kỹ thuật. Tuy nhiên VN hiện nay lệ thuộc 100% vào năng lượng hóa thạch (fossil energy) vì than và xăng dầu còn rẻ. Ông Điện lực VN lại là nhà độc quyền nên chẳng muốn thay đổi gì. Tiếp tục đọc “Tóm tắt các vấn đề về ĐBSCL”→
The bank of the Tiền River section crossing Bình Hòa Hamlet, Thanh Bình District, Đồng Tháp Province is severely eroded. — VNA/VNS Photo
ĐỒNG THÁP — The southern province of Đồng Tháp on Wednesday extended its state of emergency as the erosion worsened, with a section of the riverbank covering some 600m affected so far.
A section of the Tiền riverbank, running from Mương Cả Lách to Bình Thành Market in Bình Hòa Hamlet, Thanh Bình District, was reported to have been eroded by 150m over the last few days, since the last state-of-emergency declaration last month. Tiếp tục đọc “Đồng Tháp extends state of emergency, erosion continues”→
Erosion is seen recently in southern coastal Bình Thuận Province’s Tiến Thành Commune. VNA Photo
BÌNH THUẬN — Extreme weather conditions resulting in a complex tide phenomenon, landslides and sea erosion are threatening coastal areas in central Bình Thuận Province, authority officials and local people have said.
Mai Kiều, director of the provincial Department of Agriculture and Rural Development, said this week that landslides and erosion constantly hitting the province’s 10km coastline over the past 10 years had caused extensive damage to local life.
Tuy Phong District was the hardest hit area, with hundreds of households in the communes and townships, including La Gi, Tân Phước, Vĩnh Tân and Tiến Thành, faced with the high possibility of having to flee their homes.
Landslides and erosion have been increasingly impacting agricultural production; infrastructure, including roads and sea dykes; and particularly many protective forests.
The sea has completely destroyed over 450m of sea dykes and damaged nearly 300 houses and dozens of hectares of forest in the two areas of La Gi and Tân Phước alone, according to Kiều.
Last month, sea tides and waves 3-4m high devastated 150 households in Vĩnh Tân Commune, with some 300m of coastline completely eroded.
CVD 