English: Unraveling the Myths Around Reading and Dyslexia
Giáo viên đang tìm kiếm phương pháp đào tạo mới để hiểu về khoa học não bộ liên quan đến hội chứng khó đọc (dyslexia), một khuyết tật được cho là phổ biến nhất ở trẻ em.
>Trong 17 năm là giáo viên các môn xã hội ở trường trung học cơ sở tại Nashville, Tennessee, Su Williams hay gặp những học sinh có khó khăn trong việc đọc ở trình độ cơ bản, và những kiến thức mà cô học được trong trường sư phạm và kinh nghiệm giảng dạy trong gần 2 thập kỷ không giúp được gì cho cô.
Cô nói “Tôi học được từ những lớp học của tôi đó là những gì tôi đã được đào tạo – Toàn bộ Ngôn ngữ và phương pháp tập đọc cân bằng – không hề có tác dụng (với trẻ mắc chứng khó đọc). Điều đó đã thức tỉnh tôi”. Không có thời gian để dạy học sinh lớp năm cách đọc lưu loát hoặc hiểu thấu đáo về cơ chế sinh học cách thức trẻ em học đọc, Williams tiếp tục tập trung vào môn học mà cô phải dạy trong 1 năm học, hy vọng việc đọc của bọn trẻ sẽ dần dần được cải thiện.
Đó là một thực hành không thực tế“Đó là một tình huống thực sự khó khăn. Tôi đã quyết định đi theo hướng nội dung bài học – tức là học sinh cần hiểu về người Aztec cổ đại và Maya, chứ không phải việc chúng cần có khả năng đọc được các từ Aztec, Inca và Maya. Nhưng tôi nghĩ rằng tôi đã làm hại tụi trẻ
Đó là một bước ngoặt và một chuyển biến sâu sắc khi con trai cô Williams được chẩn đoán mắc chứng khó đọc. Kinh nghiệm này khiến cô có động lực nghỉ việc, không đi dạy trên lớp để nghiên cứu về khoa học đọc và các phương pháp giúp những người mắc chứng khó đọc.
Việc theo học chương trình đào tạo mới như Williams trở nên phổ biến đối với các nhà giáo dục, những người nhận thấy những gì họ được học về khoa học đọc bị hạn chế hoặc hết sức sai lầm, đặc biệt đối với hội chứng khó đọc, một rối loạn mà cứ 5 trẻ thì một đứa bị mắc phải. Mặc dù đây là khuyết tật học tập được cho là phổ biến nhất, thông tin sai và hiểu lầm về hội chứng này vẫn lan tràn trong hầu hết số đông và thậm chí rò rì vào cả các trường học. Thông thường, người ta tin rằng người mắc chứng khó đọc đổi chỗ hoặc đảo ngược các chữ cái khi đọc, trong khi thực sự nó là một rối loạn diễn ra trong quá trình xử lý âm thanh.
>Giáo viên thường làm việc không mệt mỏi để giúp những học sinh này, nhưng gia đình học sinh lại thấy trẻ ít tiến bộ trừ khi họ trả cho các dịch vụ gia sư tốn kém, mà nhiều người không có khả năng chi trả. Nhiều đứa trẻ mắc chứng khó đọc không bao giờ được nhận diện: một số che dấu khuyết tật của chúng bằng cách nghịch ngợm trong lớp hoặc ghi nhớ các từ để đọc lướt qua. Nhiều học sinh phải âm thầm vật lộn với việc đọc và tiếp tục chịu đựng việc này cho đến hết cuộc đời.
Nếu không có sự can thiệp có chủ đích, trẻ mắc chứng khó đọc dường như không bao giờ có thể đọc thành thạo, thực tế có hệ luỵ lâu dài. Dữ liệu cho thấy nhiều khả năng những đứa trẻ không thể đọc thành thạo khi chúng học lớp ba bỏ học giữa chừng và số lượng này gấp ba lần đối với những trẻ sống trong gia đình có thu nhập thấp. Học sinh mắc chứng khó đọc dễ bị trầm cảm và hay lo lắng, có thể do chúng xấu hổ và bị kỳ thị khi không biết cách đọc.
Theo cô Williams “Vấn đề không hề tuyệt vọng. Nếu những người đang vật lộn để đọc, được cung cấp thứ gì họ cần, họ có thể tiến bộ và có khả năng đọc hiệu quả hơn”. “Thông thường, sự can thiệp này không có sẵn”
KHOA HỌC VỀ HỘI CHỨNG KHÓ ĐỌC
Không giống như học cách đi bộ hoặc nói, học cách đọc không phải là một giai đoạn phát triển bẩm sinh của cuộc đời một đứa trẻ, đó là một kỹ năng cần được học. Khi trẻ học đọc, một số vùng chính của não kết nối với nhau, các vùng liên quan đến nhận dạng chữ cái, diễn đạt các chữ cái thành âm thanh, hiểu từ và nghĩa các từ, hình thành một vùng phức tạp mới trong não mà trước đó đã được thiết lập cho việc đọc.
Trong các bộ não đang phát triển, vùng này phát triển tương đối nhanh với ngữ âm thông dụng dựa trên hướng dẫn đọc khiến việc đọc nhanh đến mức trở thành phản xạ. Nhưng các đặc điểm não bộ của những người mắc chứng khó đọc hoạt động hơi khác ở các vùng chính cần thiết để tạo ra vùng này, theo Tiến sĩ Nadine Gaab, nhà nghiên cứu và nhà thần kinh học tại Đại học Y Harvard, .
Một hiểu lầm phổ biến là, những người mắc chứng hội chứng khó đọc khi đọc thì các chữ cái nhảy múa xung quanh hoặc đảo ngược. Thực tế không phải vậy, bộ não của người mắc chứng hội chứng này gặp khó khăn khi kết nối các âm thanh đúng với các chữ in, khiến việc đọc trở nên khó khăn, do đó đánh vần thường trở thành phỏng đoán từ. Gaab ghi chú rằng ngay cả khi các từ được đọc thành tiếng, việc bọn trẻ đọc trôi chảy và đọc hiểu có thể rất chậm và khó khăn.
Các rối loạn có thể có các hình thức khác nhau. Phổ biến nhất là khó khăn trong việc nhận thức về âm, liên quan giữa các chữ cái với âm thanh, nhưng chứng khó đọc cũng có thể biểu hiện như một vấn đề về tốc độ đọc (đọc trôi chảy) hoặc là vấn đề liên kết các từ với nhau quá chậm để hiểu hoàn toàn các câu (đọc hiểu) .
Chẳng hạn, một đứa trẻ mắc chứng khó đọc có thể vật lộn với việc nhận ra các kiểu gieo vần, hoặc mắc lỗi khi đọc mà không có mối liên hệ nào với các chữ cái trên trang giấy, chẳng hạn như nói “mèo con- kitten” khi nhìn thấy từ và hình ảnh của một con mèo, theo Trung tâm dành cho Hội Chứng khó đọc và Sáng tạo của Yale.
Bởi vì chu trình đọc của trẻ mắc chứng khó đọc phát triển chậm hơn, đòi hỏi phải có thêm phương pháp giáo dục và hướng dẫn lặp đi lặp lại nhiều hơn. Tuy nhiên, đôi khi, các giáo viên tiểu học bỏ qua hoặc giảm thiểu bước đầu tiên quan trọng trong việc học cách đọc, hiểu một cách thấu đáo về ngữ âm mà thay vào đó nhấn mạnh các khía cạnh khác của việc đọc, như “học cách yêu thích đọc sách”, cuối cùng, trẻ em sẽ chỉ chọn đọc một cách tự nhiên.
5 dấu hiệu sớm nhận diện 1 đứa trẻ có thể mắc hội chứng khó đọc:
1. Trong gia đình từ trước đến nay, có người có vấn đề trong việc đọc.
2. Trốn tránh thời gian đọc sách, phàn nàn rằng việc đọc sách rất khó.
3. Không kết nối được các chữ cái với âm thanh.
4. Không phát âm được các từ đơn giản.
5. Không nhận dạng được mẫu gieo vần.
Theo Gaab, cách tiếp cận theo hướng chờ đợi và theo dõi thực sự là một cách chờ để thất bại, nó không hiệu quả và thậm chí điều này thường khiến trẻ mắc chứng khó đọc bị tụt lại ở phía sau rất xa, kèm theo đó là những hệ lụy nghiêm trọng trong suốt quãng đời còn lại. Một phần tư trẻ mắc chứng khó đọc bị trầm cảm và lo lắng, và một phần ba cũng bị mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Một nghiên cứu năm 2000 về các tù nhân ở Texas cho thấy gần một nửa số đó mắc chứng khó đọc, một trong số những khó khăn nghiêm trọng về đọc, và theo nghiên cứu từ Đại học Toronto, người lớn bị khuyết tật học tập có khả năng tự tử cao hơn tới 46% so với những người khác.
Mặc dù chứng khó đọc không thể chữa khỏi, nhưng những can thiệp sớm có thể giúp trẻ học cách đọc, đặc biệt, Học chữ được cấu trúc – structured literacy, một thuật ngữ chung mô tả việc hướng dẫn rõ ràng, sử dụng đa giác quan dựa vào sáu vùng ngôn ngữ riêng biệt do Hiệp hội Chứng khó đọc quốc tế (IDA) đặt ra: âm vị học, tập hợp biểu tượng âm thanh, hướng dẫn âm tiết, hình thái, cú pháp và ngữ nghĩa.
Khi các giáo viên sử dụng phương pháp này cho những học sinh mới bắt đầu có dấu hiệu mắc chứng khó đọc, “các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 50 đến 90 phần trăm những đứa trẻ đó có khả năng đạt được đọc ở mức độ trung bình”, Gaab nói.
NHỮNG GIẢI PHÁP GIÁO VIÊN THEO ĐUỔI
Áp dụng các phương pháp phổ biến như là phương pháp Orton-Gillingham, Wilson và SPIRE, Việc Học chữ theo phương pháp này là 1 tiếp cận có hệ thống, bắt đầu bằng việc dạy học sinh các khái niệm dễ hiểu hơn như âm thanh của các chữ cái và phát âm (âm vị học) trước khi chuyển sang những việc khó hơn như cú pháp và ngữ nghĩa hoặc hiểu cách thức sắp xếp các từ trong câu tạo ra ý nghĩa câu.
Nhưng nhiều giáo viên tiểu học, cùng với các giáo viên giáo dục đặc biệt, nói rằng họ không học được nhiều về khoa học đọc trong các chương trình đào tạo giáo viên của họ và họ phải tự mình tìm kiếm khóa đào tạo này sau khi họ bắt đầu đi dạy.
Lindsay Peaster, nhà nghiên cứu bệnh học về ngôn ngữ và giáo viên giáo dục đặc biệt ở Madison, Georgia, đầu tiên là trở lại nghiên cứu lấy bằng tiến sỹ về giáo dục đặc biệt để có thể dạy những người đang gặp khó khăn trong việc đọc, nhưng như vậy vẫn không đủ. Mãi cho đến khi Peaster đăng ký Chương trình Hoàn thiện Tập đọc, một khóa học kéo dài 65 giờ về khoa học đọc, cô mới thực sự bắt đầu thấy học sinh của mình tiến bộ, cô nói.
Cựu giáo viên và nhà sáng tạo Brenda Fitzgerald đã thiết kế chương trình đào tạo trực tiếp có cường độ cao dựa trên phương pháp đọc được cấu trúc và các khuyến nghị của Hội đồng đọc quốc gia năm 1999, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hướng dẫn rõ ràng, có hệ thống trong nhận thức âm vị và ngữ âm mà nhiều lớp học đang thiếu.
Chuỗi Sáu Phần học của Chương trình giúp cho các nhà giáo hiểu cách thức não học đọc, cùng với các cách tiếp cận có thể giúp cả người đọc bình thường và người mắc hội chứng này trở thành người có khả năng đọc tốt hơn, trở thành nhà văn và người đánh vần. Peaster nói, Khóa học chính là những gì Peaster cần để nối các chấm điểm từ nhiều nguồn khác nhau, tạo ra một sự khác biệt đáng kể cho các học sinh của mình
>Nhưng Chương trình hoàn thiện tập đọc chỉ là một chương trình giáo dục để giúp các giáo viên dạy học trong lớp.
Chẳng hạn, Viện Đào tạo về Hội chứng khó đọc ở San Diego, California, hiện cung cấp cả đào tạo trực tiếp và đào tạo trực tuyến được hỗ trợ bởi hệ thống điều hành là con người. Các khóa học trực tuyến 30 giờ đến 40 giờ, bao gồm “Hội chứng khó đọc là gì?” Và Tổng quan về Phương pháp tiếp cận Orton-Gillingham, trong số các khóa học khác, giành cho giáo viên các khoản hỗ trợ tài chính thông qua Đại học San Diego.
Tổ chức học tập phi lợi nhuận Trung tâm Stern đã phát triển và ra mắt một trang web đào tạo trực tuyến vào năm 2018 kèm theo các khóa học dành cho các nhà giáo dục về chứng khó đọc do MindPlay cung cấp. Huấn luyện trực tuyến của trung tâm có thể có nhiều hình thức, trong đó có hình thức trao đổi trực tuyến giữa giáo viên và huấn luyện viên để xem xét quá trình học tập của học sinh, các video về giảng dạy trong lớp và các buổi hội thảo trực tuyến của các nhóm nhỏ giáo viên hợp tác với nhau.
<
CON ĐƯỜNG PHÍA TRƯỚC
Mặc dù các chương trình đào tạo về Hội chứng khó đọc cung cấp cho các nhà giáo những thông tin quý giá mà họ cần để giúp đỡ những học sinh có khó khăn trong việc đọc, các chuyên gia cho rằng, mấu chốt là cung cấp cho các thầy cô giáo khóa học này sớm hơn ngay khi họ vẫn còn đi học.Để đảm bảo rằng các sinh viên sự phạm được thông tin về Hội chứng khó đọc và khoa học về đọc, Hiệp hội Chứng khó đọc quốc tế đã khởi động lại một chương trình công nhận cho các trường đại học ngành sư phạm vào tháng 12 năm 2018, 28 trường đại học hiện đang đáp ứng các yêu cầu mà các yêu cầu này đã tăng gấp đôi so với các tiêu chuẩn về kiến thức và thực hành năm 2010 của IDA, chẳng hạn như hiểu phương pháp biết chữ có hệ thống.
Có động lực từ sự trải nghiệm của chính mình, các nhà giáo dục và cha mẹ của trẻ mắc chứng khó đọc cũng đang gây ảnh hưởng đến sự thay đổi ở cả cấp tiểu bang và địa phương. Ba mươi ba bang hiện đã cập nhật luật học tập bao gồm các điều khoản dành riêng cho học sinh mắc chứng khó đọc. Chịu áp lực từ phía các nhóm phụ huynh có con mắc chứng khó đọc, Arkansas gần đây đã cải tổ luật, tập trung vào hướng dẫn đọc với nhiều luật mới trong đó có yêu cầu sàng lọc chứng khó đọc và đào tạo giáo viên tốt hơn về khoa học đọc. Và ở Georgia cũng vừa thông qua luật mới, yêu cầu tất cả học sinh mẫu giáo phải được sàng lọc nếu có các dấu hiệu của chứng khó đọc.
Lindsay Peaster nói rằng Kể từ khi tham gia Khóa học Hoàn thiện tập đọc vào năm 2016 và bắt đầu nhận tư vấn từ Fitzgerald, các học sinh của cô hiện đang có những tiến bộ ấn tượng trong việc đọc. Tất cả học sinh của cô trong năm học 2018 -2019 đã tăng mức độ đọc lưu loát của các em – được đo bởi số từ được đọc mỗi phút.
Tuy nhiên, Peaster vẫn nghĩ lại về tất cả những đứa trẻ mà cô đã dạy trong nhiều năm trước khi cô được đào tạo, đặc biệt là một học sinh, em không được chẩn đoán mắc chứng khó đọc. Mùa thu vừa qua, khi đang dạy ở trường cấp hai gần đó, cô tình cờ gặp học sinh đó và anh vẫn đang vật lộn với việc đọc. Peaster hiện đang hướng dẫn anh phương pháp tập đọc, viết có hệ thống vài giờ một tuần.Cô nói “Tôi đã nói với cậu ấy, ” Khi tôi gặp em lúc trước Tôi đã không biết những gì tôi biết bây giờ. Chúng ta sẽ thực hiện những bước tiến lớn”. Tôi có cơ hội thứ hai với cậu ấy”.
Dịch bởi Lê Hạnh
CVD 