Tăng cường tiếp cận bảo hiểm thai sản cho phụ nữ Việt Nam
Mặc dù chế độ thai sản ở Việt Nam được coi là một trong những chế độ tốt nhất trong khu vực, các khoản trợ cấp này vẫn nằm ngoài tầm với đối với nhiều phụ nữ Việt Nam. Việc tăng cường tiếp cận bảo hiểm thai sản sẽ không những đảm bảo lợi ích cho phụ nữ và gia đình của họ mà còn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp và xã hội.
ILO | Hanoi, Viet Nam | Ngày 17 tháng 5 năm 2023
Hương sắp xếp các hộp kem trong phòng lạnh. © ILO/Nguyễn Hải Đạt
Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) – Mới 6:30 sáng, Hương, 36 tuổi bắt đầu công việc hàng ngày của mình bằng việc vào kho lạnh -20 độ để lấy kem ra sắp xếp vào các thùng xốp rồi chồng cô dùng xe tải chở đi giao cho các đại lý. Hai vợ chồng Hương có một cửa hàng tạp hoá nhỏ bán các đồ tiện lợi, cùng với nghề chuyên giao kem sỉ cho các cửa hàng bán lẻ khác trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá.
Năm 2012, hai vợ chồng sinh con đầu tiên là bé trai. Hương chỉ nghỉ được khoảng một tháng và từ tháng thứ 2 quay trở lại làm việc bình thường. Hương chia sẻ: “Mẹ em bảo nghỉ ngơi thêm đi, nếu không kiêng thì về già sức khoẻ kém lắm”.
Hương biết đi làm thì sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ, nhưng Hương không có lựa chọn khác. Hương kể: “Hồi đó em có chị họ đi làm công nhân và cũng sinh con, nhưng chị ấy nghỉ đẻ vẫn có lương, còn em nghỉ thì con em đói luôn”.
Sau 1 năm thì Hương bắt đầu bị xoang mũi và dị ứng, bị hắt hơi và chảy nước mũi liên tục. Đó là kết quả của mỗi ngày 2h Hương đứng trong trong kho lạnh khi mới sinh con được hơn 1 tháng. Tệ hơn nữa là sau đó, Hương bị sảy thai 5 lần cho đến tận 2018 sau khi chữa chạy tốn kém thì mới sinh cháu thứ hai.
Hương chỉ là một ví dụ trong số hàng trăm nghìn phụ nữ Việt Nam mỗi năm khi sinh con không được hưởng chế độ trợ cấp bằng tiền mặt bù đắp cho phần thu nhập mất đi. Theo tiêu chuẩn lao động quốc tế, phụ nữ nghỉ việc trong thời gian nghỉ thai sản sẽ được hưởng trợ cấp tiền mặt không ít hơn 2/3 thu nhập trước đó trong thời gian tối thiểu 14 tuần để đảm bảo nghỉ ngơi và hồi phục đầy đủ cho người mẹ.
Ở Việt Nam, chế độ thai sản cho phép lao động nữ được nghỉ 6 tháng với mức trợ cấp bằng tiền hàng tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương của 6 tháng trước khi nghỉ thai sản. Mặc dù chế độ thai sản ở Việt Nam được coi là một trong những chế độ tốt nhất trong khu vực cả về thời gian và mức hưởng, nhưng phần lớn phụ nữ không được hưởng chế độ này.
Lý do chính là chế độ thai sản chỉ áp dụng đối với những người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trên thực tế, năm 2019, ILO ước tính chỉ có 30% tổng số phụ nữ trong lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc . Bên cạnh đó, không phải tất cả những phụ nữ đều tham gia lực lượng lao động nên mức độ bao phủ còn thấp hơn nữa và những người mẹ như Hương tiếp tục không thể tiếp cận được chế độ thai sản cần thiết.
Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, cùng với các bên liên quan khác, đang vận động ủng hộ việc áp dụng chế độ thai sản đa tầng để việc hưởng chế độ thai sản trở thành quyền của tất cả phụ nữ ở Việt Nam, bất kể tình trạng việc làm của họ.
Các nghiên cứu đã cho thấy việc đảm bảo quyền lợi thai sản phổ cập có tác động rất nhỏ tới GDP của một quốc gia. Chi phí thực hiện chế độ thai sản cho phụ nữ không tham gia BHXH ước tính dưới 0,04% GDP năm 2020, giảm còn 0,02% GDP năm 2030.
Một chế độ thai sản đa tầng và phổ cập như vậy sẽ giúp những phụ nữ như Hương có thời gian chăm sóc bản thân và con nhỏ, ổn định việc làm vào bảo đảm thu nhập, đem lại những ý nghĩa quan trọng đến phúc lợi, vị thế kinh tế xã hội và nghề nghiệp của phụ nữ./.
***
Advocating for universal maternity coverage for Vietnamese women
Viet Nam provides generous maternity benefits, yet for many women they remain out of reach. Enhancing access would benefit women, families, businesses and the nation alike.
ILO | Hanoi, Viet Nam | 17 May 2023
Hương arranging ice cream pints in a frozen storage room, Viet Nam. © Nguyen Hai Dat/ILO
THANH HOA CITY, Viet Nam (ILO News) – It’s 6.30 a.m. and minus 20° Celsius. Already hard at work, 36-year-old Huong is arranging ice cream pints into foam boxes in a frozen storage room.
Working with her husband in a small business to supply wholesale ice cream to retail stores across Thanh Hoa city, some 150 kilometers south of Hanoi, Huong spends an average of two hours every day in the freezing room. Just one month after welcoming her first child in 2012, Huong was back to her daily routine in the icy storage room, much to the concern of her mother. It’s traditional Vietnamese belief that women should avoid exposure to the cold during the postpartum period.
“She told me to rest more. [If I didn’t take good postpartum care and keep working like this], my health would suffer later when I am older”, Huong shared.
While Huong knew that going back to work would affect her health, she had no other choice.
“Back then, I had a cousin who worked in a garment factory and gave birth to a child. She got paid maternity leave. But for me, taking such leave would mean my son would go hungry.” Health problems began soon after for Huong.
Sinus issues, allergies a continuous runny nose, all of which Huong believes could be the result of the daily confinement in the cold. Worse still, she suffered a total of five miscarriages before being able to finally give birth to her second child following costly treatment.
Huong is just one amongst hundreds of thousands of Vietnamese women who give birth each year but who are not entitled to maternity benefits.
In Viet Nam, maternity benefits fall under the Social Insurance Law, allowing female workers to take six months leave at full pay. However, although Viet Nam’s maternity benefits are considered to be some of the most generous in the region in terms of both duration and benefit level, the majority of women cannot access it.
The main reason is that maternity benefits only apply to those participating in the compulsory social insurance scheme, meaning those working in the recognized labour force – the formal economy. Huong and others like her either in the informal economy or not in the labour force remain uninsured. In 2019, ILO estimated that only 30 per cent of all women in the labour force participated in the compulsory scheme and were covered by maternity benefits.
The Social Protection & Public Finance Management (SP&PFM) project is enabling the ILO and the Viet Nam Women’s Union, together with stakeholders, to advocate for the adoption of a multitiered maternity benefit which would make maternity protection a right for all women in Viet Nam, regardless of their employment status.
Studies have shown that ensuring universal maternity benefits comes at a minimal impact to a country’s GDP. In Viet Nam, the cost of providing maternity benefits for uninsured women was estimated at less than 0.04 per cent of GDP in 2020, declining to 0.02 per cent of GDP in 20302.
With a universal maternity benefit system in place, mothers like Huong will have the support they need to care for themselves and for their babies before returning to work. Such employment stability and income security are vital for personal well-being and career development and will also contribute to the socio-economic development of Viet Nam.
CVD 