Conversations on Vietnam Development
Al Jazeera English – 13-12-2025
Sang is one of hundreds of thousands of unwanted and discriminated children left behind by the US soldiers after the Vietnam War. When his lifelong dream of finding his father comes true, Sang’s only mission is to race against time to meet his ailing dad and break the cycle of war trauma that has plagued generations. Tiếp tục đọc “A man’s 50-year search for his father after the Vietnam War”
Nguyễn Cung Thông 1
Phần này bàn về các cách dùng đầu rau, các cơm/thổi cơm, ghế cơm, nhà vưng/bếp, lò, vua bếp/táo quân, câm lốc từ TK 17.
Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ), điều này cho ta dữ kiện để xem lại một số cách đọc chính xác hơn so với các dạng chữ Nôm cùng thời. Ngoài ra, phần này bàn rộng ra hơn về các cách dùng bếp, nằm bếp, truyền thuyết Táo quân cũng như sự biến mất đặc biệt của đầu rau trong xã hội Việt Nam ngày nay..
nguoidothi – 21:07 | Chủ nhật, 30/11/2025 0
Đã có quan đầu tỉnh nào hỏi dân xem họ có cần sự phát triển của thủy điện nhiều đến mức đó? Có công bộc nào lắng nghe nỗi lo xa gần của những người dân đang hằng ngày sống dưới các “quả bom nước”?
Người con gái bên chiếc xuồng chở thi thể người cha cùng di ảnh, chờ quan tài giữa mênh mông nước lũ ở xã Hòa Xuân Đông, Đông Hòa, Phú Yên cũ (nay thuộc Đắk Lắk), ngày 23.11. Khi lũ dữ bất ngờ tràn xuống, chị không kịp về nhà. Cha mẹ chị quyết ở lại với căn nhà, mảnh vườn bên cánh đồng mà họ đã mưu sinh trọn đời, và hai người bị tử nạn trong lũ lụt. Ảnh: Minh Hòa (Báo Tuổi Trẻ)
Tiếp tục đọc “Công lý cho dân vùng lũ”Đà Nẵng thân yêu,
Sài Gòn đã mắc sai lầm lớn khi để nhà cao tầng mọc dọc hai bờ sông Sài Gòn. Đừng đi vào vết xe đổ đó. Hãy để sông Hàn là của tất cả mọi người (không phải của riêng người giàu) và tất cả mọi người (khắp thế giới) sẽ đến với you, Đà Nẵng.
I love you.
PTH – con gái Đà Nẵng
***
VNE – Thứ hai, 24/11/2025, 12:00 (GMT+7)
Đà Nẵng đẩy mạnh tái thiết hai bờ sông Hàn với loạt dự án cao tầng, hạ tầng, củng cố định hướng phát triển trung tâm dịch vụ, tài chính và thị trường bất động sản cao cấp.
Hai bờ sông Hàn đang trở thành một trong những tâm điểm phát triển mới của Đà Nẵng, trong bối cảnh thành phố dịch chuyển từ mô hình đô thị du lịch sang trung tâm dịch vụ, thương mại và tài chính tầm khu vực. Loạt dự án căn hộ, khách sạn và thương mại quy mô lớn được triển khai, góp phần tạo nên trục cao tầng mới và định hình lại diện mạo đô thị.
Al Jazeera English – 15-11-2025
It’s been called the world’s stinkiest fruit. But it’s deeply beloved by many.
Durian is a pungent, prickly fruit from Southeast Asia that has fascinated foreigners for centuries, and China is no exception.
China buys most of the world’s durian exports, a surge spurred over the past decade by social media and growing trade ties with durian-producing countries.
Both locals and Chinese are seeking to expand the booming durian industry across Southeast Asia.
But the prospect of high profits has also ignited tensions, resulting in land disputes and environmental concerns.
101 East investigates China’s durian obsession.
Al Jazeera English – 29-11-2025
In the Philippines, a massive corruption scandal is triggering street protests and putting pressure on the government of Ferdinand Marcos Jr.
The population’s increasing exposure to typhoons, floods and rising sea-levels has seen the government allocate $9.5bn of taxpayer funds to more than 9,800 flood-control projects in the last three years.
But recent audits reveal widespread cases of structures being grossly incomplete or non-existent.
Multiple government officials are accused of pocketing huge kickbacks, funding lavish lifestyles.
101 East investigates how the most vulnerable are being flooded by corruption in the Philippines.
VNE – Thứ ba, 2/12/2025, 00:00 (GMT+7)
Việc thành viên trong gia đình kiểm soát thu nhập khiến đối phương lệ thuộc về mặt vật chất, tinh thần bị tính là một trong 5 hành vi bạo lực kinh tế, có thể bị phạt 20-30 triệu đồng.
Đây là một trong những nội dung mới được nêu tại Nghị định 282/2025, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong ba lĩnh vực: an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội và phòng, chống bạo lực gia đình, hiệu lực từ 15/12.
Tiếp tục đọc “Vợ chồng ‘kiểm soát thu nhập gây lệ thuộc’ có thể bị phạt 30 triệu đồng”
Thị trường xuất khẩu lao động (XKLĐ) ở VN đã có hơn 40 năm qua nhưng vẫn còn sơ khai.
“Phải minh bạch về cơ hội lao động ở nước ngoài, về giấy tờ, luật pháp. Nhà nước cần liệt kê tất cả các công ty tham gia ngành dịch vụ XKLĐ, buộc họ tuân thủ pháp luật để người dân đi lao động qua những công ty có trách nhiệm và phải chế tài thật nặng những cá nhân – tổ chức hoạt động môi giới chợ đen.” (Trích Trách nhiệm của nhà nước với thị trường xuất khẩu lao động).
PTH
***
Đó là thông tin được đại tá Nguyễn Huy Khích – Phó cục trưởng Cục An ninh chính trị nội bộ (Bộ Công an) – cho biết tại cuộc đối thoại với doanh nghiệp đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng – Ảnh: CHÍ TÂM
VNE – 26-11-2025
Toàn thân anh Hần tê dại. Gió quất hạt mưa trên da, rát buốt. Nhìn biển nước mênh mông, đen mịt mùng, không thể liên lạc với ai, anh hình dung ở nhà, nước có thể gần chấm mái. Nghĩ đến cha mẹ già và hai đứa con nhỏ ở nhà, rồi người vợ mới trở dạ còn nằm bệnh viện cách đó 25 km, anh lo thắt ruột.
“Mình đoán là ông nội, bà nội cũng khó rồi”, Hần trào nước mắt khi kể lại tình cảnh đêm 19/11 – khi lũ ở Đăk Lăk lên đỉnh.
Cha mẹ anh cùng hai đứa con – 16 và 6 tuổi – chỉ cách đó hơn một km, nhưng giờ lại quá xa. Trong 9 anh chị em, anh Hần là con út, và là người gần cha mẹ nhất. Mới năm trước, anh xây nhà sát vách căn nhà cấp bốn của ông bà để tiện chăm sóc. Nhưng lúc này, tay chỉ có chiếc điện thoại “cục gạch” không sóng, anh không thể ở bên cha mẹ, cũng không thể cầu cứu anh chị nào.
Tiếp tục đọc “Đêm vô vọng ở rốn lũ Hòa Thịnh”Hình như mình chưa nghe lãnh đạo Việt Nam nào cúi đầu xin lỗi về những mất mát và đau khổ của dân vùng lũ. Có lẽ là các quý vị chỉ ngón tay vào Ông Trời vì Ông làm mưa làm bão. Chúng tôi chẳng có lầm lỗi gì hết để mà xin. Nếu ở Nhật hay Hàn, có lẽ nguyên dàn lãnh đạo cấp cao nhất đã từ chức hoặc bị văng chức vì áp lực của nhân dân. Tiếp tục đọc “Lãnh đạo xin lỗi dân vùng lũ”
Nguyễn Cung Thông
Phần này bàn về khuynh hướng lẫn lộn (có người gọi là ngọng) n – l trong tiếng Việt từ TK 17. Phần này đánh số là 32C vì tiếp theo hai bài viết phần 32 và phần 32B trước đây.
Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ), điều này cho ta dữ kiện để xem lại một số cách đọc chính xác hơn so với các dạng chữ Nôm cùng thời. Ngoài ra, phần này sẽ bàn rộng ra để cho thấy lẫn lộn n – l có thể là một hiện tượng vùng miền (areal feature/A), đặc biệt là từ góc độ lịch đại cho thấy đóng góp của khuynh hướng lẫn lộn n – l vào quá trình hình thành tiếng Việt mà ít người biết đến.
Tiếp tục đọc ““Lẫn lộn (‘ngọng’) n – l qua lăng kính tiếng Việt từ TK 17 và mở rộng” (phần 32C)”VNE – 24-11-2025
“Nước lên rất nhanh, nhiều lúc tôi lo chết tới nơi. Năm 1993, lũ lịch sử mà nước mới vô sân, nhưng lần này lũ nhà tôi lên tới giáp mái”, cụ Chín (70 tuổi, xã Hòa Thịnh) kể lại những ngày dầm mình trong lũ lịch sử tháng 11 tại Đăk Lăk. Nhiều lần, cụ nghĩ sẽ không kịp nhìn mặt con cháu lần cuối.
Đăk Lăk bắt đầu mưa từ ngày 15/11 và kéo dài, nhưng cụ Chín không thấy lũ lên. Khu vực này thường xuyên ngập nhưng mực nước thấp nên tối 19/11, cụ đi ngủ sớm như mọi hôm.
19h, nước lớn bất ngờ đổ về thôn Phú Hữu và lên nhanh. Hai tiếng trước đó, thuỷ điện Sông Ba Hạ xả lũ vượt mức lịch sử, kéo dài đến 19h, nước dồn dập đổ xuống hạ du. Tối nửa chừng thức giấc, cụ Chín giật mình thấy nước đã lên tới chân giường, vội vàng sang nhà hàng xóm chạy lũ.
“Không ai nghĩ nước sẽ cao như lần này, vượt mức tưởng tượng”, cụ Chín nói.
Theo Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hàng loạt sông ở Nam Trung Bộ cùng vượt đỉnh lũ lịch sử các ngày 15-21/11, nhiều nhất tại Đăk Lăk, gồm sông Kỳ Lộ vượt kỷ lục 2009 và sông Ba vượt 1993. Đỉnh lũ trên sông Ba tại trạm Phú Lâm có chu kỳ lặp lại ước tính 50 năm (tần suất hiếm).
Đăk Lăk là nơi mất mát lớn nhất với 63 người thiệt mạng, chiếm 70% cả nước (91 người), tính đến 23/11. Trong đợt lũ lịch sử năm 2009, Phú Yên cũ (nay thuộc Đăk Lăk) cũng là nơi hứng chịu thiệt hại nặng nề nhất với 72 người thiệt mạng, chiếm 67% toàn miền Trung.
Không có đê, hệ thống phòng lũ cơ bản của Đăk Lăk phụ thuộc vào các hồ chứa lũ dọc lưu vực sông Ba. Thế nhưng, lớp phòng thủ vốn mong manh gần như “bất lực” trước lũ lịch sử.
VNE – Thứ ba, 25/11/2025, 06:00 (GMT+7)
Cả đêm vật lộn với lũ, chị Nguyễn Thị Phương, 35 tuổi, thôn Mỹ Điền, xã Hòa Thịnh, một tay ôm đứa nhỏ, tay còn lại luồn qua mái ngói, kéo đứa lớn để không chìm trong nước.
“Có lúc tôi nghĩ chỉ giữ được đứa nhỏ”, người mẹ hai con nhớ lại đêm kinh hoàng từ tối 19/11 đến rạng sáng hôm sau. Chồng đi làm xa, ba mẹ con chị Phương sống trong căn nhà cấp 4 nằm dọc sông. Trước đó, chị nhận thông báo về mưa, lũ qua nhóm Zalo của khu dân cư. Chiều 19/11, điện mất, mạng Internet và sóng điện thoại chập chờn, khiến chị gần như không theo kịp các tin nhắn mới.
Cùng thời điểm, khu vực mưa rất lớn, thủy điện Sông Ba Hạ cách Hòa Thịnh gần 60 km xả lũ kỷ lục 16.100 m3/s. Lượng nước trong một giây đủ làm đầy khoảng 80 căn nhà rộng hơn 50 m2, cao tầm 4 m như của chị Phương. Tuy nhiên, chị không hình dung được mức độ nguy hiểm, chỉ kê đồ dễ hư lên cao hơn đầu gối và chuẩn bị thức ăn cho 1-2 ngày.
Chiều cùng ngày, nước bò vào phòng khách, ngập lút đồ đạc. Nghĩ nước sẽ rút như mọi năm, chị chưa quá lo. Nhưng càng về đêm, nước càng dâng nhanh. Gần nửa đêm, nước ngập qua bộ ghế phòng khách, chị vội bế hai con lên dầm nhà – phần khung sắt dưới mái ngói. Song đây vẫn chưa phải đỉnh lũ, dòng nước tiếp tục dâng, nhấn chìm cả phần khung.
Thủy điện xả lũ gây chết người phải bị truy tố hình sự, và phải bị phá bỏ.
Ở Mỹ, anh Hoành nói, có những vụ kiện mà đám đông kiện 1 hay vài công ty, gọi là Class Action. Trong những vụ kiện này, 1 công ty Luật sẽ đại diện cho đám đông kiện các công ty gây thiệt hại cho dân, những người dân bị thiệt hại chỉ cần đăng ký với công ty Luật mà không phải trả lệ phí gì cho công ty Luật, các luật sư bỏ công sức ra làm. Đến khi thắng, công ty Luật sẽ xin tòa bắt bên kia trả tiền luật phí cho mình, và trả tiền bồi thường lẫn tiền phạt cho đám đông. Và công ty Luật sẽ nhận được 1/3 số tiền mà tòa bắt bên kia bồi thường và bị phạt. Trong những vụ kiện này, các luật sư sẽ rất cố gắng làm việc để chiến thắng, vì nếu thua thì các luật sư không được đồng nào hết.
Đây là thời điểm rất tốt để các công ty Luật VN áp dụng mô hình này.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, thì kiện để đòi bồi thường và tiền phạt cũng không đủ. Chủ đập thủy điện xả lũ gây tai hại lớn, phải bị truy tố hình sự về tội, chẳng hạn, giết người và phá hoại nhà cửa và tài sản của người dân, và phải bị vô tù, và phải phá bỏ đập thủy điện đó.
PTH
***
TT – 24/11/2025 09:24 GMT+7
Đến sáng 24-11, mưa lũ tại các tỉnh Trung Bộ làm 91 người chết, 11 người mất tích, ước thiệt hại ban đầu về kinh tế hơn 13.000 tỉ đồng.
***
VNN – Thứ Bảy, 07/11/2020 – 05:03
Trong khi nhiều nước đang phát triển ở châu Á và châu Phi đầu tư xây dựng vô số đập thủy điện trên sông, các chính phủ ở châu Âu và Mỹ đã bắt đầu cho phá bỏ những công trình kiểu này.
Theo Viện Trái đất thuộc Đại học Columbia (Mỹ), động thái trái ngược của các quốc gia phát triển ở Âu, Mỹ diễn ra sau khi có nhiều nghiên cứu đánh giá về tác hại của các đập thủy điện với môi trường, hệ sinh thái và những cộng đồng dân cư xung quanh.
CVD 