- CAND – Tràn lan tour du lịch mạo hiểm tự phát: Nhiều rủi ro rình rập
- TP –Mạo hiểm du lịch rừng núi, hang động
- HNN –Du lịch mạo hiểm – Xin đừng buông lơi quản lý!
- TT –Để du lịch mạo hiểm… không nguy hiểm
***
Tràn lan tour du lịch mạo hiểm tự phát: Nhiều rủi ro rình rập
CAND – Thứ Tư, 06/03/2024, 14:16
Du lịch mạo hiểm tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, thu hút nhiều khách tham gia, đặc biệt là giới trẻ và người nước ngoài. Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn đã liên tiếp xảy ra nhiều vụ tai nạn trong các tour mạo hiểm “chui”. Việc này dấy lên lời cảnh báo cho các tour du lịch mạo hiểm tự phát đang nở rộ.
Nở rộ dịch vụ du lịch mạo hiểm tự phát
Du lịch mạo hiểm được hiểu theo hai hình thức: Một là du lịch có tính chất mạo hiểm (soft adventures) gồm các hoạt động như đi bộ, leo núi (trekking), dã ngoại, đi xe đạp, mô tô địa hình trên núi hiểm trở…; hai là du lịch mạo hiểm (hard adventures) có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, rủi ro cao và có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng như thám hiểm hang động, lặn, lướt sóng, đu dây mạo hiểm, nhảy dù…
Lý do khiến rất nhiều người chuộng loại hình du lịch này chính là sự kết hợp giữa thỏa mãn nhu cầu khám phá giới hạn bản thân, thử thách chính mình và trải nghiệm văn hóa bản địa, chinh phục thiên nhiên. Tuy nhiên, việc tìm kiếm một công ty chuyên về tổ chúc tour du lịch mạo hiểm, khám phá mạo hiểm là rất khó, nếu có, chi phí tour cũng khá cao. Chính vì điều này, nhiều người lựa chọn lên mạng tìm kiếm các tour du lịch mạo hiểm tự phát do một nhóm người hay một cá nhân đứng ra tổ chức. Chỉ cần lên mạng gõ từ khóa “phượt” hoặc “trekking”, sẽ cho ra nhiều thông tin những nhóm hoặc cá nhân tổ chức tour mạo hiểm.
Hiện trường vụ tai nạn khiến 4 khách du lịch người Hàn Quốc tử vong.
Anh Lê Tuấn Hùng (huyện Ba Vì, Hà Nội), một người đam mê du lịch mạo hiểm cho hay: “Bây giờ hội nhóm đam mê du lịch mạo hiểm rất nhiều, chỉ cần lên mạng là hoàn toàn có thể tìm được. Nếu như không có bạn bè đi cùng, họ sẽ ghép mình cùng với các thành viên khác. Vừa rồi, tôi và một người bạn đam mê chụp ảnh có đăng ký về thác K50 (gọi là hang Én) trong rừng già thuộc Khu bảo tồn Kon Chư Răng, giữa Gia Lai và Bình Định. Để chinh phục hang Én, khách phải trèo đèo lội suối bởi giữa rừng chỉ có những con đường mòn len lỏi trong lá cây rậm rạp, lội qua các dòng suối hoặc dốc đá cao hiểm trở. Đây là một trong những cung trekking thu hút không chỉ giới nhiếp ảnh mà còn là điểm đến của nhiều người thích khám phá thiên nhiên kèm mạo hiểm. Cũng vì thế, nhiều nhóm, cá nhân đứng ra tổ chức tour theo hình thức tự phát”.
Qua tìm hiểu của phóng viên, hành trình khám phá hang Én (2 ngày, 1 đêm), khởi hành từ TP Hồ Chí Minh bằng xe giường nằm đến huyện K’Bang. Sau đó, di chuyển bằng xe trung chuyển vào khu bảo tồn Kon Chư Răng trước khi trekking khoảng 15 km để đến thác K50.
Chia sẻ trên nhóm “Khám phá vùng đất mới”, anh N.V.A cho biết, tour này có giá 3,350 triệu đồng/khách. Mức giá đó đã bao gồm chi phí các bữa ăn, vé xe giường nằm khứ hồi TP Hồ Chí Minh – K’Bang, có bao gồm bữa ăn chiều tại trạm dừng nghỉ. “Ngày 27 – 28/6 sẽ có lịch khởi hành. Nếu đi, khách điền thông tin vào phiếu đăng ký và thanh toán 100% chi phí qua tài khoản ngân hàng”, anh N.V.A cho biết.
Trong khi đó, có những cá nhân quảng cáo cũng tour này với giá lại 2,9 triệu đồng/khách, đón tại TP Hồ Chí Minh. Bên cạnh việc báo giá, những người này không quên tư vấn những vật dụng thiết yếu cho chuyến trekking như lều, túi ngủ và đồ ăn… đều được nhóm tổ chức chuẩn bị sẵn. Mỗi khách chỉ cần mang theo các vật dụng cá nhân như giày thể thao, áo mưa, dép, nón, áo ấm, quần áo tắm, đồ ăn vặt dọc đường.
Hay, trên nhóm “Trải nghiệm Tây Bắc”, thu hút hàng chục nghìn thành viên cũng khá nổi tiếng trong giới du lịch mạo hiểm. Tại đây rất nhiều người đăng tải các tour trekking, phượt mạo hiểm những cung đường nổi tiếng ở Tây Bắc như, khám phá Bạch Mộc Lương Tử (nằm giữa xã Sin Suối Hồ, Lai Châu và xã Sàng Ma Sáo, Lào Cai), chinh phục Nam Kang To Tao (thuộc địa phận bản Thào A, Lai Châu), săn mây ở Tà Chì Nhù (huyện Trạm Tấu, Yên Bái)… Tại đây, những người đứng ra tổ chức chuyến đi đều đưa ra giá cụ thể, những tư vấn cho khách, đồng thời không quên dặn dò người du lịch phải có những kỹ năng cơ bản về lái xe, leo núi và bơi…
Có thể thấy, những nhóm này đều hoạt động dựa trên kinh nghiệm cá nhân hoặc các thành viên chứ không phải đơn vị tổ chức tour chuyên nghiệp. Khi phóng viên hỏi về hợp đồng tour hoặc bảo hiểm du lịch, tất cả đều không có. Nghĩa là nếu không may gặp sự cố nguy hại đến sức khỏe, khách sẽ phải tự chịu trách nhiệm, điển hình như trường hợp của một thành viên tham gia nhóm trekking cung thác K50 trong tháng 6. Do trời mưa, đường trơn trượt khó đi, người này đã bị ngã. “Chỉ một chút xíu nữa là mình rơi xuống vực. May mắn, mình chỉ bị trầy xước ngoài da chứ không nguy hiểm đến tính mạng”, một thành viên trong nhóm “Khám phá vùng đất mới” tiết lộ.
Tour trekking là sản phẩm đặc thù nên người hướng dẫn bắt buộc phải học qua những lớp kỹ năng về sơ cứu, cứu nạn và kinh nghiệm xử lý tình huống trong trường hợp khách không may gặp tai nạn.
Rủi ro rình rập
Việc các tour du lịch mạo hiểm tự phát ngày càng có xu hướng phát triển đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất trắc. Thực tế, thời gian vừa qua liên tục xảy ra các vụ việc đau lòng đối với những du khách đi tour du lịch mạo hiểm không được cấp phép.
Theo Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Công an tỉnh Đắk Lắk), những năm gần đây, hình thức du lịch mạo hiểm, khám phá thiên nhiên đang là xu hướng rất được ưa chuộng, đặc biệt là đối với giới trẻ và những người muốn thử thách bản thân. Bên cạnh những trải nghiệm thú vị từ những vùng đất mới, loại hình du lịch mạo hiểm tự phát tiềm ẩn nhiều nguy hiểm và nguy cơ tai nạn cho người tham gia. Lực lượng chức năng cảnh báo người dân cần cẩn trọng và lựa chọn các tuyến du lịch mạo hiểm được cấp phép khai thác nhằm đảm bảo các điều kiện an toàn.
Cụ thể, Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ từng tìm kiếm một thi thể tại suối Xanh trong Tiểu khu 1209 của Vườn quốc gia Chư Yang Sin (thuộc xã Khuê Ngọc Điền, huyện Krông Bông). Nạn nhân tử vong trong quá trình đi du lịch mạo hiểm cùng nhóm bạn.
Cụ thể, ngày 11/3/2023, nạn nhân là anh N.T.Q (sinh năm 1996, tỉnh Thanh Hóa, làm việc tại TP Hồ Chí Minh) cùng một nhóm 7 người từ TP Hồ Chí Minh đến Đắk Lắk du lịch, tự tổ chức leo núi dã ngoại tại Vườn quốc gia Chư Yang Sin. Đến khoảng 9 giờ cùng ngày, anh Q xuống rửa tay bên cạnh bờ suối và không may bị trượt chân rơi xuống dòng nước. Do không biết bơi, cùng với dòng nước chảy xiết, anh Q đã bị kéo ra xa bờ. Mọi người đã cố gắng cứu anh nhưng không thành công, sau đó, đã báo lực lượng chức năng hỗ trợ.
Do vị trí xảy ra tai nạn xa khu dân cư, không có sóng điện thoại nên quá trình báo tin mất nhiều thời gian. Cùng với đó, đây là khu vực có địa hình rừng núi hiểm trở, đường vào nhỏ hẹp, các lực lượng cứu nạn, cứu hộ khó khăn khi triển khai tìm kiếm nạn nhân. Đến 15 giờ cùng ngày, Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đã đưa được thi thể nạn nhân lên bờ, bàn giao cho cơ quan chức năng.
Địa điểm anh N.T.Q tử vong khi tham gia tour mạo hiểm cùng nhóm bạn.
Ngày 24/10/2023, nhân viên lái xe của Khu du lịch làng Cù Lần (Lâm Đồng) chở khách du lịch trải nghiệm dọc suối, bất ngờ bị lũ quét cuốn trôi. Thời điểm đó, xe có 5 người, gồm 4 du khách Hàn Quốc (2 nam, 2 nữ) và lái xe người Việt Nam. Khi xảy ra tai nạn, lái xe và một nam du khách thoát ra ngoài, bị thương. Tuy nhiên, nam du khách đã tử vong trên đường đi cấp cứu. Lái xe người Việt Nam bị thương nhẹ. 3 du khách còn lại bị lũ cuốn trôi và tử vong.
Ngay sau khi xảy ra sự việc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng đề nghị Công ty TNHH GBQ tạm ngưng tất cả hoạt động kinh doanh du lịch, dịch vụ tại Khu du lịch làng Cù Lần và tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan làm rõ nguyên nhân, đồng thời khắc phục hậu quả vụ tai nạn; chỉ tổ chức kinh doanh các hoạt động du lịch, dịch vụ trở lại khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đảm bảo an toàn tính mạng của du khách, phòng chống thiên tai lũ lụt và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Nói về vấn đề này, ông Lê Lưu Dũng, Giám đốc Jungle Boss, đơn vị chuyên tổ chức các tour mạo hiểm, nhận định một trong những yêu cầu bắt buộc khi dẫn tour mạo hiểm là người dẫn đoàn phải có thẻ hướng dẫn viên, đang làm việc cho một đơn vị được phép hoạt động du lịch.
Cũng theo ông Dũng, tour trekking là sản phẩm đặc thù nên người hướng dẫn bắt buộc phải học qua những lớp kỹ năng về sơ cứu, cứu hộ và kinh nghiệm xử lý tình huống trong trường hợp khách không may gặp tai nạn. Các lớp kỹ năng này đều phải được học một cách bài bản chứ không chỉ đơn thuần dựa vào kinh nghiệm đi rừng. “Đi trekking cũng cần có kỹ năng vượt thác. Trong trường hợp có những cung đường, hành trình buộc phải vượt suối thì hướng dẫn viên cũng phải biết cách vượt qua như thế nào. Ví dụ như bước đi chếch bao nhiêu độ so với dòng nước đang chảy để bảo đảm an toàn”, ông Dũng nói thêm.
Bên cạnh những trải nghiệm thú vị từ những vùng đất mới, loại hình du lịch mạo hiểm tự phát tiềm ẩn nhiều nguy hiểm và nguy cơ tai nạn cho người tham gia. Lực lượng chức năng cảnh báo người dân cần cẩn trọng và lựa chọn các tuyến du lịch mạo hiểm được cấp phép khai thác nhằm đảm bảo các điều kiện an toàn.
Theo Nghị định 168/2017/NĐ-CP quy định về sản phẩm du lịch có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của khách du lịch bao gồm một số hoạt động như bay dù lượn, khinh khí cầu, nhảy dù, đu dây mạo hiểm hành trình trên cao, chèo thuyền vượt ghềnh thác, thám hiểm hang động…
Khi kinh doanh các sản phẩm du lịch có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của khách, doanh nghiệp cần cảnh báo, chỉ dẫn về điều kiện khí hậu, thời tiết, sức khỏe và các yếu tố liên quan, cần chủ động phương án cứu hộ, cứu nạn, bố trí lực lượng cứu hộ khách du lịch. Tuy nhiên, nhiều hoạt động du lịch mạo hiểm chưa có sự giám sát kỹ lưỡng, dẫn đến tai nạn.
Đối với xe địa hình, đòi hỏi 2 yếu tố là hạ tầng giao thông và con người. Khi đưa xe vào khai thác tour du lịch mạo hiểm, đơn vị quản lý cần đảm bảo xe đúng tiêu chuẩn và kiểm tra, bảo dưỡng hằng ngày. Hạ tầng giao thông cho tour du lịch mạo hiểm cũng cần đặt lên hàng đầu, bởi đường đi cho loại tour này là rừng núi, đồi dốc quanh co rất nguy hiểm. Đơn vị khai thác tour du lịch cần cắm các biển báo tốc độ, khu vực ôm cua, hoặc nơi có nguy cơ bị ngập, sạt lở… Điều này rất quan trọng để lái xe và du khách thận trọng khi di chuyển qua đây. Với đội ngũ lái xe địa hình, ngoài việc có giấy phép theo quy định, còn phải được đào tạo, tập huấn chuyên sâu về kỹ năng thoát hiểm, cứu hộ do ngành Công an, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch địa phương tổ chức…
Bảo Phương
***
Mạo hiểm du lịch rừng núi, hang động
Hạ Đan, 23/07/2025 06:18
TP – Không chỉ du lịch đường thủy, các điểm đến trên đất liền như núi rừng, hang động, thác nước hay khu sinh thái ven sông cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong mùa mưa bão. Ngoài yếu tố khó đoán là thời tiết, nguy cơ xảy ra tai nạn còn có thể tăng nặng vì hệ thống cảnh báo lỏng lẻo, thiếu kịch bản ứng phó cụ thể và sự chủ quan của chính du khách lẫn công ty lữ hành.
Mưa rừng có thể hại người nhanh hơn sóng biển
Tháng 7 năm ngoái, cả cộng đồng phượt xôn xao vì câu chuyện của Hải Hoàng – một phượt thủ có nhiều năm kinh nghiệm trekking vùng núi Tây Bắc. Anh kể: “Hôm đó là cuối tháng 7, tôi và ba người bạn lên đường trekking đỉnh Pờ Ma Lung (Phong Thổ, Lai Châu). Trời nắng đẹp, nên dù nghe bản tin dự báo có mưa rào cục bộ nhưng cả nhóm chủ quan. Trên đỉnh núi, điện thoại mất sóng, không thể cập nhật thêm thông tin. Khi bắt đầu nấu ăn, mây đen ùn lên từ phía sau lưng núi, rồi đột ngột đổ xuống một trận mưa như trút. Chỉ sau khoảng 20 phút, con suối hiền hòa ban đầu trở thành dòng lũ bùn đục ngầu, ầm ào cuốn theo cành cây gãy và đất đá. Chúng tôi đành phải bỏ lại phần lớn vật dụng, men theo sườn cao hơn, mất 2 tiếng mới tiếp cận nơi an toàn. Cũng còn may là nhóm có thiết bị GPS và đèn pin, nhưng chỉ cần mưa kéo dài thêm 15 phút nữa, hoặc chúng tôi chậm rời khỏi khe suối, có thể đã bị dòng nước cuốn trôi”.
Việc trekking những đỉnh núi cao thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ trong mùa mưa bão.
Câu chuyện của anh Hải Hoàng nhận được rất nhiều chia sẻ. Những người có kinh nghiệm gặp mưa trong rừng khẳng định, mưa rừng có thể giết người nhanh hơn sóng biển, bởi nó thường đến đột ngột, cộng với địa hình phức tạp, thiếu tầm nhìn, thiếu đường thoát, dễ trơn trượt, bị cô lập vì không có sóng điện thoại khiến người gặp nạn gần như không thể di chuyển nhanh hoặc gọi cứu hộ.
TS. Nguyễn Minh Ngọc (Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu) nhấn mạnh: “Trong mùa bão, mưa rừng thường xuất hiện đột ngột, kéo dài và cực đoan, gây sạt lở hoặc nước lũ tràn về rất nhanh. Khách đang trong rừng hoặc suối chỉ có vài phút để thoát thân nếu không có cảnh báo”. Theo TS Ngọc, nguy hiểm lớn nhất đến từ sự thiếu kết nối giữa dữ liệu cảnh báo và người đi du lịch. “Ứng dụng thời tiết có thể báo ‘trời mưa rải rác’, nhưng thực tế chỉ một cơn mưa kéo dài 30 phút ở đầu nguồn cũng đủ gây lũ quét ở vùng dưới”.
Dòng suối hiền hòa có thể trở thành thác dữ chỉ sau 30 phút mưa rừng liên tục.
Ngoài mưa, lũ, việc chọn rừng núi là điểm đến khám phá cũng tiềm ẩn rủi ro, kể cả trong điều kiện thời tiết bình thường. Ngày 19/3, một nam du khách 38 tuổi, trú tại TPHCM, đã tử vong khi tự ý khám phá hang C7 thuộc Công viên địa chất toàn cầu Krông Nô (Đắk Nông). Người này đi một mình, không có hướng dẫn viên và bị rơi xuống vực sâu khoảng 15-20m trong hang. Thi thể nạn nhân được phát hiện sau nhiều giờ tìm kiếm. Sau vụ việc, chính quyền địa phương đã nghiêm cấm các hoạt động thám hiểm tự phát tại khu vực hang động núi lửa, đồng thời lắp đặt thêm biển cảnh báo.
Ông Lê Đình Minh, chuyên gia tư vấn phát triển điểm đến du lịch cho biết, không ít tua đi rừng, đi thác hiện nay tổ chức tự phát, không có người dẫn đường chuyên nghiệp, không kiểm tra khí tượng địa phương, càng không có thiết bị định vị hoặc phương án thoát hiểm. Một nhóm dù chuẩn bị kỹ đến đâu, nếu thời gian di chuyển không an toàn, thiếu cảnh báo tại chỗ, thiếu thiết bị định vị và hỗ trợ y tế thì vẫn dễ đối diện nguy hiểm chết người.
Hướng dẫn viên Trần Hữu Tuấn (chuyên phụ trách tua mạo hiểm, công ty Alleztour) chia sẻ: “Khi rủi ro xảy ra, nhiều nơi mất 2-3 tiếng mới điều được ca nô hoặc xe địa hình tiếp cận. Với lũ rừng, 15 phút có thể quyết định sống chết”. Ông cho rằng, Việt Nam cần áp dụng công nghệ dự báo thời tiết địa phương hóa, lắp đặt trạm đo tại chỗ ở các điểm du lịch có nguy cơ cao, đồng thời bắt buộc các cơ sở du lịch phải có kịch bản sơ tán khách trong mùa mưa bão, không thể “tùy cơ ứng biến” như hiện nay.
Lỗ hổng trong hệ thống cảnh báo và phản ứng
Nhiều khu du lịch sinh thái hiện nay vẫn phụ thuộc vào cảm quan thời tiết và kinh nghiệm của người dân địa phương. Một số nơi không có bất kỳ bảng cảnh báo hay bản đồ nguy cơ lũ, sạt lở nào dành cho du khách. Khi sự cố xảy ra, việc cứu hộ thường chậm vì thiếu phương tiện, thiếu sóng điện thoại và khó tiếp cận.
Mới đây nhất, ngày 11/7/2025, sau nhiều ngày mưa lớn, một vệt sạt lở dài khoảng 650m đã xảy ra tại Ô Quý Hồ (Lai Châu), làm hư hại bungalow và đường nội bộ, may mắn không có khách tại thời điểm đó. Trước đó, khu du lịch này không có bảng cảnh báo mưa lũ hay lộ trình sơ tán rõ ràng dành cho khách. Chỉ khi sự cố xảy ra, chính quyền địa phương mới yêu cầu đơn vị quản lý phải gắn biển cảnh báo, đánh dấu khu vực nguy hiểm, kiểm tra và gia cố hạ tầng.
Theo khảo sát sơ bộ, nhiều điểm du lịch tự phát như chợ nổi, hang động, lối mòn trekking ở vùng Tây Bắc, Đông Nam bộ hay Nam Trung bộ không có bảng cảnh báo rủi ro mưa lũ, lở đất. Khi mưa bất ngờ kéo đến, người dân tại chỗ thường dựa vào kinh nghiệm địa phương để đánh giá, nhưng điều này dễ dẫn đến việc đánh giá sai mức độ nguy hiểm. Trong trường hợp xảy ra lũ quét hoặc sạt lở, việc cứu hộ thường bị muộn do không có trạm quan sát, sóng điện thoại yếu, phương tiện tiếp cận khó khăn và thiếu kế hoạch sơ tán khách du lịch.
Một cán bộ ngành du lịch tại Tuyên Quang cho biết: “Một số điểm nổi tiếng như thác, đèo, hang động vẫn chưa được đầu tư bài bản. Khách có thể tự lái xe máy vào, dựng trại, tắm suối mà không có ai kiểm soát. Nếu có mưa lớn bất ngờ, rủi ro rất cao. Hiện chưa có quy định bắt buộc dừng tua vào ngày mưa nhẹ, dù vẫn tiềm ẩn sạt lở”.
Trên thực tế, chính quyền nhiều địa phương vẫn loay hoay giữa phát triển kinh tế và đảm bảo an toàn. Các điểm du lịch tự phát mang lại nguồn thu nhanh, nhưng lại không đi kèm với quản lý rủi ro bài bản. Thậm chí, nhiều nơi còn ngại siết chặt quy định vì sợ “mất khách”.
Có nhiều năm làm trong lĩnh vực phát triển vùng du lịch, chuyên gia Lê Đình Minh cho rằng: “Chúng ta phát triển du lịch theo kiểu tự phát quá lâu. Khi thiên nhiên biến đổi khó lường, những nơi tưởng chừng vô hại bỗng trở thành điểm nghẽn an toàn chết người. Thực tế cho thấy, các khu sinh thái vùng núi, vùng sông suối hiện vẫn chưa được đưa vào hệ thống giám sát thiên tai chuyên nghiệp. Không có trạm đo mưa, không có cảm biến dòng chảy, không có kết nối dữ liệu thời tiết theo thời gian thực. Du khách, kể cả người điều hành tua, đều không biết trước rủi ro và không có hướng dẫn xử lý cụ thể khi sự cố xảy ra. Nhiều khu vực hoàn toàn không có sóng điện thoại, nếu mưa kéo dài hoặc đất đá sạt lở chặn đường, người trong vùng bị cô lập hoàn toàn”.
Một vấn đề khác, theo ông Minh là việc thiếu vắng bản đồ rủi ro thiên tai công khai. Du khách chỉ biết lộ trình đẹp hay khó đi, nhưng không ai nói cho họ biết đoạn nào dễ sạt lở, đoạn nào dễ ngập, hoặc điểm nào có lối thoát khi có lũ. Trong khi đó, ở nhiều quốc gia phát triển, các khu trekking đều có bảng nguy cơ lũ, bảng cảnh báo sạt trượt đất, trạm thông tin dự phòng và biển chỉ dẫn hướng sơ tán được đặt dọc tuyến đường.
Điều du khách cần làm để không phải “chạy lũ giữa rừng” Mùa mưa bão không phải là cấm kỵ để đi du lịch, nhưng để đảm bảo an toàn cho chuyến đi, các chuyên gia khuyến cáo: Luôn kiểm tra dự báo thời tiết cấp huyện/xã; Tránh chọn tua vào rừng, suối, hang nếu thời tiết không thật sự ổn định; Hỏi rõ phương án dự phòng và bảo hiểm du lịch, nhất là với tua trekking, zipline, tắm suối…; Tuyệt đối không dựng trại hoặc dừng nghỉ tại lòng suối, bãi đá, khu vực trũng dù thời tiết đang đẹp; Trang bị đồ dùng cơ bản như đèn pin, áo mưa, pin sạc, còi cứu hộ, luôn đi theo nhóm có người dẫn đường rõ ràng.
***
Du lịch mạo hiểm – Xin đừng buông lơi quản lý!
Hoàng Lân • 30/07/2025 – 07:02
Gần đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đang dấy lên những lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro, sự cố.
Việc quản lý, tổ chức những loại hình du lịch mang tính đặc thù này cần phải bằng những giải pháp cụ thể, tuyệt đối không buông lơi để tránh rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra với du khách.
Du khách tham gia trải nghiệm khám phá hang Rục Mòn (tỉnh Quảng Trị). Ảnh: Thanh Hà
Lỗ hổng trong quản lý
Đầu tháng 7 vừa qua, một du khách tại thành phố Hồ Chí Minh khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà (thành phố Đà Nẵng) đã gặp sự cố, bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong. Ngay lập tức, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng đã cho tạm dừng hoạt động bay dù lượn trên núi Sơn Trà để kiểm tra lại toàn bộ quy trình nhằm bảo đảm an toàn nhất cho du khách.
Tuy nhiên, vụ tai nạn một lần nữa dấy lên những lo lắng về việc quản lý và quy trình bảo đảm an toàn cho du khách khi mà du lịch mạo hiểm đang được yêu thích.
Cũng trong mùa du lịch hè năm nay, nhiều hoạt động thể thao trên biển mang tính chất mạo hiểm như mô tô nước, lướt ván, kéo dù lượn… được tổ chức rầm rộ tại các bãi biển như: Hạ Long (Quảng Ninh), Cửa Lò (Nghệ An), Sầm Sơn (Thanh Hóa), Đà Nẵng… Điều đáng nói, các trò chơi trên được tổ chức ở ngay khu vực bãi tắm công cộng đông người, vì thế tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Điển hình như vào giữa tháng 6 vừa qua, một chiếc dù lượn gắn động cơ đã lao vào du khách, trong đó có một trẻ nhỏ tại bãi biển Hạ Long khiến dư luận bức xúc về công tác quản lý tại các bãi tắm công cộng. Dù cơ quan chức năng đã xử phạt đơn vị vi phạm nhưng vụ việc cũng đặt ra những câu hỏi về lỗ hổng trong quản lý các bãi biển tại Việt Nam.
Không phải bây giờ vấn đề quản lý, bảo đảm an toàn cho du khách đối với loại hình du lịch mạo hiểm hoặc du lịch kết hợp thể thao có yếu tố mạo hiểm mới được đặt ra. Trước đó, một số vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra như: Du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla (Lâm Đồng) vào năm 2016; du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp (Đà Lạt, Lâm Đồng) vào năm 2017 hay du khách Anh tử vong khi leo núi Fansipan (Lào Cai) vào năm 2016…
Mặc dù những tai nạn này chủ yếu là hoạt động du lịch tự phát nhưng cũng đặt ra vấn đề cấp thiết, đó là làm sao để vừa quản lý tốt, bảo đảm an toàn cho du khách, vừa thúc đẩy phát triển loại hình du lịch giàu tiềm năng này?
Sớm xây dựng, ban hành các quy định pháp lý
Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), du lịch mạo hiểm đã phát triển mạnh tại nhiều quốc gia. Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển du lịch mạo hiểm nhờ địa hình đa dạng gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các loại hình du lịch mạo hiểm khai thác nhiều chủ yếu là trekking (đi bộ đường dài), leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển… Một số sản phẩm du lịch mạo hiểm đã tạo thành thương hiệu, mang đến giá trị cao cho địa phương như: Khám phá hang động tại Quảng Trị; leo núi tại Tuyên Quang, Lào Cai; lặn biển tại Khánh Hòa…
Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam (nay là Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam) Nguyễn Anh Tuấn nhận định, du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh bởi nó mang lại lợi nhuận rất lớn. Tuy nhiên, việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc.
Để quản lý, khai thác hiệu quả du lịch mạo hiểm, ông Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, Việt Nam cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm, kể cả những quy định dành cho du khách.
Về vấn đề này, Chủ tịch Chi hội Du lịch xanh Việt Nam (Hiệp hội Du lịch Việt Nam) Phùng Quang Thắng kiến nghị, việc cấp phép cho các đơn vị kinh doanh loại hình du lịch mạo hiểm cần có quy trình thẩm định nghiêm ngặt, chính sách bảo hiểm rõ ràng cho du khách. Đồng thời phải xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân tự ý kinh doanh các loại hình du lịch có yếu tố mạo hiểm.
Còn theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội Nguyễn Tiến Đạt, đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ.
Vừa qua, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II-2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, sau các vụ tai nạn hi hữu liên quan đến du lịch mạo hiểm và du lịch trên biển, Cục yêu cầu các địa phương, đơn vị cần siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.
***
Để du lịch mạo hiểm… không nguy hiểm1
TT – 15/07/2025 08:08 GMT+7
Tại Việt Nam, du lịch mạo hiểm đang dần trở thành xu hướng được ưa chuộng và có nhiều cơ hội phát triển. Để khai thác hiệu quả, an toàn, theo các chuyên gia, du lịch mạo hiểm cần nhiều giải pháp tổng hòa.
Khách tham gia trò mạo hiểm khi bay dù lượn từ một ngọn núi ở Phú Thọ – Ảnh: T.T.D.
Sau khi một du khách tử vong vì rơi xuống rừng khi tham gia dù lượn trên bán đảo Sơn Trà, TP Đà Nẵng, tính an toàn của loại hình du lịch mạo hiểm một lần nữa đặt ra với tất cả du khách, cũng như tăng sức hút với du khách yêu thích, tìm kiếm trải nghiệm độc đáo.
Theo các nghiên cứu toàn cầu, du lịch mạo hiểm (Adventure Tourism) là một phân khúc đang bùng nổ vì hấp dẫn và mang lại doanh thu lớn.
Báo cáo của Research & Markets, ước tính quy mô thị trường du lịch mạo hiểm toàn cầu năm 2024 đạt 351 tỉ USD, tăng mạnh so với con số hơn 292 tỉ USD trong năm 2023.
Không dành cho số đông nhưng đông lên từng ngày
Trao đổi với Tuổi Trẻ, anh Nguyễn Văn Sơn, hướng dẫn viên của một công ty du lịch ở TP Đà Nẵng, cho hay giới trẻ quan tâm đến nhiều hoạt động của du lịch mạo hiểm, nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá trải nghiệm góc nhìn mới của điểm đến.
Trong đó, các hoạt động du lịch mạo hiểm được ưa thích như đi bộ, hiking, trekking, đạp xe, ô tô địa hình, ẩm thực, chụp ảnh, chạy, leo núi, thám hiểm bằng thuyền, lướt ván đứng, khóa tập huấn sinh tồn, các cuộc đua mạo hiểm…
Giá tour du lịch mạo hiểm không hề rẻ. Tùy theo loại hình, hành trình và thời gian, giá tour mạo hiểm dao động mức 30.000 đồng đến 70 triệu đồng/tour.
“Đây là loại hình du lịch không dành cho số đông nhưng đông lên từng ngày. Ở TP Đà Nẵng có nhiều tour gắn với du lịch mạo hiểm đảm bảo tiêu chuẩn, giá gấp 3 – 4 lần tour của loại hình du lịch khác”, anh Sơn nói.
Cũng theo anh Sơn, giá bán tour du lịch mạo hiểm cao hơn nhiều so loại hình du lịch khác do khách tham gia tour này đều có một “porter” (người khuân vác hành lý cho du khách) đi kèm để đảm bảo an toàn.
Ngoài ra còn có đầu bếp, người chăm sóc y tế theo đoàn, đặc biệt phí bảo hiểm của du khách bao giờ cũng ở mức cao nhất…
“Vì thế, du lịch mạo hiểm không dành cho số đông, chỉ dành nhóm khách có nhiều kỹ năng, tâm lý tốt và có điều kiện tài chính”, anh Sơn nói.
Theo ông Từ Quý Thành – giám đốc Công ty du lịch Liên bang, tour du lịch mạo hiểm quan trọng nhất là vấn đề cứu nạn, cứu hộ nên chi phí để tập huấn, dò đường, chi phí đầu tư khảo sát hành trình tour rất lớn nên giá thành cao. Loại hình du lịch này cũng rất kén khách, bởi đòi hỏi du khách phải có sức khỏe, có kiến thức sinh tồn tốt. Ví dụ, khi một nhóm vào rừng leo núi, nếu bị lạc, khách Việt thường hoảng sợ và quay lại, nhưng càng quay lại càng đi lạc.
“Trong khi đó, du khách nước ngoài bình tĩnh hơn, ở lại tại chỗ lạc và tìm kiếm vách đá tránh thú dữ, tìm cách an toàn nhất, nên dòng du lịch mạo hiểm rất thu hút khách quốc tế”, ông Thành nói.
Ông cho biết, sự bùng nổi của loại hình này là do giới trẻ có xu hướng chọn du lịch độc đáo. Thị trường nhộn nhịp, ngày có nhiều doanh nghiệp làm du lịch mạo hiểm chuyên nghiệp, bên cạnh nhiều công ty tự quảng bá tự phong với khách làm du lịch mạo hiểm.
Theo ghi nhận của chúng tôi, một số địa phương như Đà Lạt, Quảng Bình… đã cho phép các doanh nghiệp khai thác kinh doanh các loại hình du lịch thể thao mạo hiểm. Doanh nghiệp được cấp phép như đu dây vượt thác, chèo thuyền vượt ghềnh thác, chèo thuyền kayak, đu dây zipline, leo vách đá nhân tạo, đi bộ băng rừng…
Phải có giải pháp đảm bảo an toàn cho du khách
>Du khách khám phá hang Sơn Đoòng (tỉnh Quảng Trị, trước đây là tỉnh Quảng Bình) – Ảnh: TCDL
</p
Ông Nguyễn Châu Á, nhà sáng lập kiêm tổng giám đốc Oxalis Group, đánh giá du lịch mạo hiểm mang tính đặc thù, để có trải nghiệm an toàn đòi hỏi sự tuân thủ các nguyên tắc an toàn, các quyền hạn của hướng dẫn viên, quyền và trách nhiệm của du khách, những vấn đề bất khả kháng.
Du lịch mạo hiểm tiềm ẩn rủi ro. Do đó, hai bên thỏa thuận không kiện tụng nếu không phải do lỗi vận hành hay lỗi của công ty.
“Vì thế, để tham gia loại hình du lịch mạo hiểm, du khách nên dành thời gian nghiên cứu, tìm hiểu đặc thù của từng bộ môn, các yêu cầu an toàn và những rủi ro có thể gặp phải để cân nhắn chọn chuyến đi phù hợp cho kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của bản thân”, ông Á cho hay.
Trong khi đó, bà Bùi Thị Thoa, giảng viên khoa du lịch một trường đại học tại TP.HCM, cho rằng du lịch mạo hiểm là một phân khúc đặc biệt trong ngành du lịch, kết hợp giữa yếu tố khám phá, phiêu lưu và thử thách với thiên nhiên. Những năm gần đây, du lịch mạo hiểm phát triển mạnh trên thế giới và tại Việt Nam, tạo một xu hướng quan trọng trong ngành công nghiệp du lịch.
Cũng theo bà Thoa, Việt Nam có địa hình đa dạng vừa có núi vừa có rừng vừa có biển, có hang động, có suối, phù hợp du lịch mạo hiểm, du lịch thể thao, du lịch nghỉ dưỡng.
Nhiều địa phương đã bắt đầu xây dựng các sản phẩm du lịch mạo hiểm, bước đầu tạo dựng được những thương hiệu du lịch nổi bật. Tuy nhiên, ngành du lịch mạo hiểm Việt Nam còn có khó khăn, có thể làm giảm sự an toàn và sức hấp dẫn loại hình du lịch này.
“Chẳng hạn, hoạt động du lịch này còn tự phát, thiếu kiểm soát, thiếu hệ thống quản lý an toàn và đào tạo hướng dẫn viên chuyên nghiệp. Nhiều công ty chưa có quy trình đánh giá rủi ro đầy đủ, dẫn đến cắt giảm tiêu chuẩn an toàn để tối đa hóa lợi nhuận, gây nguy cơ cho du khách”, bà Thoa nói.
Để phát triển du lịch mạo hiểm an toàn và bền vững, bà Thoa cho rằng doanh nghiệp cần có mô hình quản lý rủi ro, đào tạo hướng dẫn viên về kỹ năng sinh tồn, sơ cứu và tâm lý du khách; kết hợp, hợp tác với tổ chức quốc tế về huấn luyện an toàn; đầu tư vào cơ sở hạ tầng và yêu cầu bảo hiểm du lịch cho du khách…
Ngoài ra, theo chuyên gia du lịch Thùy Dương (Hà Nội), để tạo sức hút với du lịch mạo hiểm, “thị trường ngách” với những tour trải nghiệm mang tính cá nhân hóa, ngoài việc chú trọng “hành lang” đảm bảo an toàn du khách, các doanh nghiệp cần phát triển sản phẩm mạo hiểm thân thiện với môi trường, bảo tồn hệ sinh thái và khuyến khích du khách tham gia bảo tồn, với mô hình du lịch mạo hiểm kết hợp sinh thái…
Du lịch mạo hiểm núi rừng thu hút khách quốc tế
Theo Hiệp hội Thương mại du lịch mạo hiểm (ATTA), du lịch mạo hiểm gồm các yếu tố như hoạt động thể chất, môi trường tự nhiên hoặc trải nghiệm văn hóa. Loại hình du lịch này có mức độ đa dạng từ dễ đến khó. Sau dịch COVID-19, du lịch mạo hiểm tại châu Á phục hồi mạnh, với tỉ lệ lấp đầy các tour du lịch mạo hiểm chiếm 62%, gần mức của toàn cầu là 65%.
Ngoài ra, ATTA còn ghi nhận 85% doanh nghiệp tour mạo hiểm đã có phương án đảm bảo an toàn và 68% đã đạt chứng nhận bền vững, cho thấy ngành đang chú trọng nâng cao tiêu chuẩn an toàn, bảo vệ môi trường. Đa số du khách mạo hiểm hướng đến khám phá trải nghiệm mới nên ATTA dự đoán quy mô du lịch mạo hiểm toàn cầu dự báo lên 740 tỉ USD vào năm 2028.
Trong khi đó, Tổ chức Du lịch thế giới cũng khẳng định du lịch mạo hiểm núi rừng chiếm khoảng 9 – 16% khách quốc tế. Đây là loại hình nằm trong top đầu của du lịch mạo hiểm.
Du lịch mạo hiểm chỉ dành cho khách có nhiều kỹ năng
Theo một YouTuber chuyên về trải nghiệm khám phá các hành trình du lịch, giới trẻ ngày nay quan tâm nhiều tới du lịch mạo hiểm, nhưng đây lại là loại hình tour đặc thù cần rất nhiều kỹ năng mà không phải khách du lịch nào cũng có…
“Tour du lịch mạo hiểm không phải là một vòng dù lượn, một chuyến phượt đơn giản mà khách của du lịch mạo hiểm cần nhiều kỹ năng như bơi, lặn, leo núi, chèo kayak, đi bộ đường trường, đu dây…
Vì thế, du lịch mạo hiểm không dành cho số đông, chỉ dành nhóm khách có nhiều kỹ năng, tâm lý tốt để vượt qua giới hạn bản thân bên cạnh việc có điều kiện tài chính”, YouTuber này nói.
CVD 