Thẻ: Chữ Nôm

TIẾNG NƯỚC TÔI: Những lỗi sai phổ biến khi dùng từ Hán Việt

~ Phạm Thu Hương ~ 3 bình luận
09/11/2016 10:12 GMT+7

TTO – LTS: Khảo sát tần suất sử dụng tiếng Hán Việt cũng như những bất cập trong việc dùng từ Hán Việt trên truyền thông hiện nay, TS Lê Thị Bích Hồng (giảng viên cao cấp Trường đại học Sân khấu – điện ảnh Hà Nội) gửi đến Tuổi Trẻ bài viết này.

Những lỗi sai phổ biến khi dùng từ Hán Việt

Lớp từ Hán Việt thường có sắc thái trang trọng, trong khi lớp từ thuần Việt lại bình dân và sinh động hơn. Nhiều từ Hán Việt đã được Việt hóa thông dụng, có từ đã biến đổi ý nghĩa. Tiếp tục đọc “TIẾNG NƯỚC TÔI: Những lỗi sai phổ biến khi dùng từ Hán Việt” →

Tản mạn về nghĩa của “mực tàu” 墨艚 (phần 2)

~ Phạm Thu Hương ~ 1 bình luận
Nguyễn Cung Thông[1]
Phan Anh Dũng[2]

MucTau

Tiếp theo bài 1 “Tản mạn về nghĩa của mực tàu”, phần này (bài 2) bàn sâu hơn về phạm trù nghĩa của mực và tàu qua các văn bản Hán Nôm với lăng kính văn hóa và ngôn ngữ mở rộng.

Dựa vào các dữ kiện từ văn bản Hán Nôm, phạm trù nghĩa của mực (tiếng Việt) và tàu (tiếng Việt) đã từng có nhiều nét nghĩa mà hầu như ngày nay ít ai biết đến, hay chỉ còn vết tích trong một số từ kép. Tiếp tục đọc “Tản mạn về nghĩa của “mực tàu” 墨艚 (phần 2)” →

Cần sớm chấm dứt tình trạng đơn ngữ ở Việt Nam

~ Phạm Thu Hương ~ 1 bình luận

08/09/2016 02:33 – TS – Trần Trọng Dương*

Từ thế kỷ X đến năm 1945, Việt Nam luôn là lãnh thổ sử dụng song ngữ (Hán- Việt, với hai văn tự chữ Hán và chữ Nôm), có khi là tam ngữ (Hán, Việt, Pháp) trong thời Pháp thuộc. Theo TS Trần Trọng Dương, cần sớm chấm dứt tình trạng đơn ngữ hiện nay và giải pháp thỏa mãn tất cả các chiều kích và các khía cạnh về lịch sử, chính trị, văn hóa, xã hội của Việt Nam là chính sách tam ngữ Việt – Anh – Hán.

Văn bản về “chủ nghĩa anh hùng cách mạng” của Hồ Chủ tịch, vừa dùng tiếng Hán hiện đại vừa dùng tiếng Việt. Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh. Ảnh: Đình Hưng.

Tiếp tục đọc “Cần sớm chấm dứt tình trạng đơn ngữ ở Việt Nam” →

‘Những thành kiến hoá thạch’ về phái nữ qua chữ viết (bộ nữ)

~ Phạm Thu Hương ~ 3 bình luận

Tản mạn về từ Hán Việt (phần 5)
Nguyễn Cung Thông
nguyencungthong@yahoo.com

Nếu chúng ta chỉ nghe đọc hay viết các chữ đẹp hay mỹ (mỹ nhân – người đẹp, mỹ cảnh – cảnh đẹp) theo mẫu tự La Tinh thì không thấy vết tích hay nhận ra phái nữ hay phái nam; tuy nhiên khi viết chữ Hán liên hệ ra thì tình hình lại khác hẳn: các chữ Hán trên ngàn năm nay đã mang trong đó một thành kiến xem thường phái nữ (thành kiến hoá thạch – fossilised prejudice). Tiếp tục đọc “‘Những thành kiến hoá thạch’ về phái nữ qua chữ viết (bộ nữ)” →

Về một chữ trong Truyện Kiều và cú đánh điểm huyệt

~ Nguyễn Anh Tuấn ~ Bình luận về bài viết này

Mai An Nguyễn Anh Tuấn

Trong bài “Đôi điều về bản Truyện Kiều kỷ niệm 250 năm của Hội Kiều học” ( tác giả Minh Minh, trên tạp chí Hồn Việt số 96, 9-2015), qua một số dẫn chứng đưa ra nhằm mục đích hạ bệ cuốn sách mà tác giả chế giễu là “tốt mã này”, có một dẫn chứng mà theo tôi chính là “cú điểm huyệt” của Hồn Việt: “Hoặc như: Mày xanh trăng mới in hằn (câu 1793). Chữ hằn nghe thô tục quá. Hai câu thơ xinh đẹp như ngọc: Mày xanh trăng mới in ngần/ Phấn thừa hương cũ bội phần xót xa mà để cho một chữ hằn lọt vào thật không khác gì một vết sẹo trên khuôn mặt của nàng Kiều. Lưu ý rằng trong chữ Nôm, chữ 痕   có thể đọc ngần, hằn – nhưng ngần mới là chữ “tuyệt diệu!”. Tiếp tục đọc “Về một chữ trong Truyện Kiều và cú đánh điểm huyệt” →

Đôi điều về chữ Nôm và giọng Quảng Nam (phần 1)

~ Phạm Thu Hương ~ Bình luận về bài viết này

Nguyễn Cung Thông* (Melbourne, Úc), Vân Hạc** (Hà Nội, Việt Nam)

Tiến trình Nam Tiến của dân tộc Việt.

Vừa nghe lại các bài ca Mưa Chiều Kỷ Niệm, Nỗi Buồn Hoa Phượng, Tình Bơ Vơ … bằng giọng Quảng (Nam), xem trang YouTube này [www.youtube.com] hay http://www.youtube.com/watch?v=IM6dzrmTx8w  … càng nghe càng thấy thấm thía, nhân đây cũng ghi lại vài nhận xét và các dữ kiện liên hệ.

1. Tại sao đọc là Nôm thay vì Nam 喃

Nhắc đến giọng Quảng (Nam) chúng tôi lại nghĩ đến (cách đọc) chữ Nôm 字喃 – tại sao lại đọc là Nôm từ Nam ra Bắc, từ Thừa Thiên đến Rạch Giá …. Đây cũng là giọng Quảng khi phát âm làm thành lồm, Nam thành Nôm … Không những thế, thời vua Trần Nhân Tôn (khi chữ Nôm khởi sắc như qua Cư Trần Lạc Đạo phú …) được Chế Mân nhượng cho Châu Ô và Châu Rí thuộc địa bàn Quảng Nam: cũng là khi người Việt định cư ở các khu này (trong tiến trình Nam Tiến). Do đó, cách đọc chữ Nôm (thay vì chữ Nam) là một dấu ấn thời-không-gian (time-space impression) của ngôn ngữ: thời gian là khi chữ Nôm khởi sắc và cho ra các tác phẩm giá trị (cần thiết cho văn học độc lập cũng như truyền thông ở biên giới phía Nam) hay là vào khoảng thế kỷ XII, XIII ; không gian là địa bàn tỉnh Quảng Nam nơi mà phương ngữ vẫn còn đọc Nam là Nôm. Tiếp tục đọc “Đôi điều về chữ Nôm và giọng Quảng Nam (phần 1)” →