Thực trạng quản lý và sử dụng rừng ở Việt Nam ý nghĩa đối với các quyền và thị trường các-bon rừng trong tương lai

mkresourcesgovenance.org

Việt Nam đang đẩy mạnh triển khai các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính theo Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu và Thỏa thuận Paris, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ công bố tại COP26. Trong chiến lược đó, rừng được xác định là một trong những trụ cột quan trọng nhất nhờ vào khả năng hấp thụ và lưu giữ các-bon tự nhiên, đồng thời có tiềm năng hình thành thị trường các-bon rừng – một cơ chế tài chính mới nhằm thúc đẩy bảo vệ và phát triển rừng theo hướng bền vững.

Hiện nay, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đang chủ trì xây dựng Nghị định về các-bon rừng và Bộ tiêu chuẩn các-bon rừng quốc gia, nhằm tạo nền tảng pháp lý thống nhất cho đo đạc, thẩm tra, chứng nhận và giao dịch tín chỉ các-bon từ rừng. Mặc dù sau hơn ba thập kỷ bảo vệ và phát triển rừng, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng kể, hệ thống pháp luật hiện hành vẫn thiếu các quy định cụ thể về quyền các-bon rừng — bao gồm quyền sở hữu, quyền giao dịch, quyền định đoạt và quyền hưởng lợi từ kết quả giảm phát thải. Những khoảng trống này đặt ra nhiều câu hỏi cho các nhà hoạch định chính sách và các chủ rừng, đặc biệt trong giai đoạn chuẩn bị vận hành thị trường các-bon.

Trong bối cảnh đó, Mạng lưới Nghiên cứu Chính sách tổ chức webinar “Thực trạng quản lý và sử dụng rừng ở Việt Nam – Ý nghĩa đối với các quyền và thị trường các-bon rừng trong tương lai” nhằm phân tích và thảo luận các vấn đề nêu trên.

Webinar tập trung vào các nội dung:

  • Phân tích thực trạng quản lý và sử dụng rừng tại Việt Nam, bao gồm cấu trúc quyền của các nhóm chủ rừng và các vấn đề pháp lý liên quan.
  • Làm rõ khái niệm và nội hàm của quyền các-bon rừng, bao gồm các rủi ro, khoảng trống pháp lý và tác động tới các chủ thể khác nhau.
  • Thảo luận các hàm ý chính sách cho thị trường các-bon rừng, trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị ban hành Nghị định và Bộ tiêu chuẩn các-bon rừng.

Khi rừng cộng đồng chưa thực sự thuộc về cộng đồng

Với anh chị em đồng bào thiểu số ở rừng núi của chúng ta, rừng là cha, là mẹ và là đấng rất mực thiêng liêng. Có lẽ không có ai hiểu rừng và yêu rừng bằng họ. Mấy ngàn năm nay, con cháu của 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên núi đã duy trì danh tiếng gìn giữ và phát triển rừng rất tốt. 

Nay chúng ta đã có luật để cộng đồng (dân tộc thiểu số) làm chủ rừng, thì hãy để cộng đồng làm chủ rừng thật sự, thay vì “cộng đồng làm chủ, Nhà nước quản lý”, và Nhà nước cho doanh nghiệp phá rừng làm “dự án” mà không hỏi ý kiến của cộng đồng chủ.

Các cộng đồng dân tộc thiểu số đã là chủ rừng mấy ngàn năm nay, vậy chúng ta hãy tôn trọng truyền thống lâu đời đó.

PTH

  • Vi Chring: Khi rừng cộng đồng chưa thực sự thuộc về cộng đồng
  • Làm gì để cộng đồng thực sự thành chủ rừng, được hưởng lợi từ rừng?
  • Nhìn lại mô hình cộng đồng tham gia quản lý rừng:
    Bài 1: Hiệu quả từ sự chung tay
    Bài 2: Nhiều vướng mắc trong giao rừng

***

Vi Chring: Khi rừng cộng đồng chưa thực sự thuộc về cộng đồng

nature.org – 15/10/2020

Vi Chring - khi rừng cộng đồng chưa thực sự thuộc về cộng đồng -  ThienNhien.Net | Con người và Thiên nhiên

Từ năm 2007, cộng đồng thôn Vi Chring (xã Hiếu, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) được giao quản lý, bảo vệ 808 ha rừng sản xuất là rừng tự nhiên. Gần 15 năm trôi qua, họ đã bỏ ra không ít công sức miệt mài canh giữ với niềm tin sẽ được hưởng lợi từ rừng. Thế nhưng, bên cạnh một số hỗ trợ tài chính từ các dự án phi lợi nhuận và từ chính phủ, nhân dân thôn Vi Chring vẫn chưa được khai thác bền vững để thực sự hưởng lợi từ rừng.

Trong khi đó, việc thu hồi 9,87 ha rừng cộng đồng Vi Chring để xây dựng đường dây 500 kV mạch 3 đã cho thấy số phận mong manh của các khu rừng cộng đồng. Một mặt, người dân không được tiếp cận với phần gỗ vốn thuộc về họ được khai thác từ hành lang an toàn điện, nhưng mặt khác, một doanh nghiệp lại được giao tận thu gỗ, để rồi ngang nhiên tận thu cả vào phần rừng nằm ngoài phạm vi cho phép.

Tiếp tục đọc “Khi rừng cộng đồng chưa thực sự thuộc về cộng đồng”

Hậu quả từ phá rừng và biện pháp bảo vệ rừng hiện nay

tapchitaichinh.vn Trang Phạm 06:16 05/10/2024

Ngoài ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, đặc điểm địa lý thì tình trạng mưa lũ ở nước ta trở nên nghiêm trọng hơn phần lớn là do vấn nạn chặt, phá rừng đầu nguồn để khai thác gỗ, phát triển nông nghiệp, thủy điện… Chính điều này gây ra sự suy giảm thảm thực vật ở lưu vực, khả năng cản trở dòng chảy khi mưa lũ giảm, khiến tốc độ di chuyển của mưa lũ nhanh hơn.

Hậu quả từ phá rừng và biện pháp bảo vệ rừng hiện nay - Ảnh 1

Hậu họa phá rừng tự nhiên: Lũ ngập tràn, hạn khô khốc

thanhnien.vn Trang Thy 06/11/2024 05:28 GMT+7

Rừng tự nhiên ở xã Phổ Cường (TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) bị chặt phá để trồng keo và bạch đàn. Những chu kỳ từ 4 – 5 năm với việc phát dọn – đốt trụi – trồng mới – khai thác cứ thế tiếp diễn khiến rừng bị ‘tổn thương’ nghiêm trọng.

Nước lũ vào nhà

Bão số 6 (Trà Mi) đã tan nhưng người dân Phổ Cường vẫn còn lo lắng bởi chưa hết mùa mưa. Họ lo mưa lớn nước lũ tràn vào nhà gây nhiều thiệt hại. Trong tâm trí của họ vẫn còn ám ảnh đêm mưa vào tiết cuối thu 4 năm trước. Đêm đó, mưa như trút nước. Nửa đêm, nước tràn vào nhà khiến chị Nguyễn Thị Tươi và người thân phải kê cao đồ đạc bởi nền nhà bị ngập sâu hơn 20 cm.

“Mấy đợt trước, nước chỉ ngập ngoài sân rồi vô nhà bếp. Đêm đó ngập cả nhà trên lẫn nhà dưới luôn. Nước ngập là do mưa lớn, rừng phía sau nhà không còn giữ nước như xưa và cả việc làm đường nữa. Tuyến đường trước nhà (đường liên xã từ thôn Mỹ Trang, xã Phổ Cường đi thôn Vĩnh An, xã Phổ Khánh, TX.Đức Phổ) như đê ngăn nước nên rất nhiều nhà bị ngập”, chị Tươi cho biết.

Hậu họa phá rừng tự nhiên: Lũ ngập tràn, hạn khô khốc- Ảnh 1.
Không có sông suối nhưng nhà của người dân ở thôn Mỹ Trang vẫn bị ngập

Tiếp tục đọc “Hậu họa phá rừng tự nhiên: Lũ ngập tràn, hạn khô khốc”

Phá rừng ở Đắk Nông tăng cao đầu năm 2025

baolamdong.vn Lê Phước • 17/03/2025 09:51

Từ đầu năm 2025 tới nay, tình trạng phá rừng ở Đắk Nông diễn biến phức tạp với số vụ tăng cao ở nhiều đơn vị, địa phương.

Theo UBND tỉnh Đắk Nông, từ đầu năm tới nay, tình trạng phá rừng tại địa bàn một số huyện có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp.

Tại huyện Đắk Glong, trong 2 tháng đầu năm đã xảy ra 23 vụ phá rừng làm thiệt hại hơn 4,1ha. Diện tích rừng bị thiệt hại chiếm gần 49% toàn tỉnh và tăng 31% so với cùng kỳ năm 2024.

Địa bàn huyện Đắk Song xảy ra 12 vụ phá rừng làm thiệt hại hơn 2,1ha trong thời gian đầu năm. Diện tích thiệt hại chiếm hơn 25% và tăng hơn 82% so với cùng kỳ năm 2024.

Tình trạng phá rừng diễn biến rất phức tạp và tăng cao tại lâm phần quản lý của các công ty lâm nghiệp. Phá rừng đồng loạt tăng tại lâm phần của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Quảng Sơn (tăng gần 75% so với cùng kỳ), Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa (tăng gần 199% so với cùng kỳ)…

Tiếp tục đọc “Phá rừng ở Đắk Nông tăng cao đầu năm 2025”

Báo động diện tích rừng bị thiệt hại tăng đột biến

doanhnghiepkinhtexanh.net 08/03/2025 08:53:24

Trong hai tháng đầu năm 2025, diện tích rừng bị thiệt hại tăng 64% so với cùng kỳ năm 2024, với tổng diện tích 145,4 ha. Ngoài thiệt hại do cháy thì tình trạng chặt phá rừng cũng gia tăng mạnh, với mức tăng lên đến 43% so với cùng kỳ năm trước.

Báo cáo kinh tế – xã hội tháng 2 và 2 tháng đầu năm 2025 của Cục thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy, diện tích rừng bị thiệt hại trong tháng 2/2025 là 73,1 ha, tăng 34,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: Diện tích rừng bị cháy là 17,1 ha, gấp 39,7 lần tập trung ở Cao Bằng 10,0 ha, Bắc Kạn 3,8 ha, Lai Châu 2,0 ha; diện tích rừng bị chặt, phá là 56,0 ha, tăng 4,0%. 

Diện tích rừng bị thiệt hại tăng mạnh.jpg
Diện tích rừng bị thiệt hại tăng mạnh (Ảnh minh hoạ).

Tính chung hai tháng đầu năm 2025, diện tích rừng bị thiệt hại là 145,4 ha, tăng 64,0% so với cùng kỳ năm trước, trong đó diện tích rừng bị cháy là 19,4 ha, gấp 27 lần; diện tích rừng bị chặt, phá là 126,0 ha, tăng 43,3%. 

Tiếp tục đọc “Báo động diện tích rừng bị thiệt hại tăng đột biến”

Rừng ngập mặn: Giữa những bủa vây

Tiasang – 28-1-2024

Nếu muốn rừng ngập mặn cứu chúng ta thì trước tiên chúng ta phải cứu rừng.

“Ấp Âu Thọ A: đi tuần tra, phát hiện một vụ đào đồm độp (hay còn gọi là sâm đất) trong rừng; Ấp Âu Thọ B: phát hiện chặt 2 cây rừng về làm củi đốt; Ấp Trà Sết: đi tuần tra phát hiện chặt 20 cây đước; cây ở khu vực rừng mới trồng bị sâu ăn lá nhưng vẫn đang mọc lên bình thường…”

Một buổi sáng tháng 10, dù bận rộn vụ thu hoạch lúa và xuống hành giống nhưng các thành viên trong tổ bảo vệ rừng cộng đồng ở xã Vĩnh Hải – Hạt Kiểm lâm Vĩnh Hải, thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng vẫn có mặt và báo cáo việc bảo vệ rừng chính xác đến… từng cây một.

Hạt Kiểm lâm Vĩnh Châu chỉ có vỏn vẹn chín người nhưng phải quản lý rừng trên một khu vực rộng lớn khắp cả Vĩnh Châu đến sát tỉnh Bạc Liêu nên cần dựa vào tổ bảo vệ rừng cộng đồng. Do chưa có chính sách giao đất giao rừng và yêu cầu từng hộ được giao đất phải chịu trách nhiệm bảo vệ rừng trong khoảnh được giao khoán nên những “tai mắt nhân dân” trong tổ bảo vệ rừng – thường là những hộ sống ở ven rừng, phải tuần tra, để ý liên tục “nghe tiếng tiếng búa đốn là tới ngay”.

Tiếp tục đọc “Rừng ngập mặn: Giữa những bủa vây”

Lợi dụng mưa lớn, phá trắng trái phép 5 ha rừng tự nhiên ở Gia Lai

THANH TUẤN  –  Thứ bảy, 23/09/2023 09:48 (GMT+7)

Một vụ phá rừng trái phép với quy mô lớn vừa xảy ra tại huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai. Người dân sở tại đã phá trắng gần 5 ha rừng tự nhiên để lấy đất làm nương rẫy. Vụ việc không chỉ ảnh hưởng đến nguồn lợi lâm sản mà còn gây thiệt hại cho môi trường sinh thái và an ninh trật tự của địa phương.

Lợi dụng mưa lớn, phá trắng trái phép 5 ha rừng tự nhiên ở Gia Lai
Những cây gỗ lớn bị đốn hạ. Ảnh: Thanh Tuấn

Theo ghi nhận của cơ quan chức năng, tại Tiểu khu 793 thuộc lâm phần Công ty TNHH Một thành viên Lâm nghiệp Kông H’de, thuộc xã Sró, huyện Kông Chro, 2 khoảnh rừng tự nhiên bị phá trắng, diện tích gần 5 ha, trong đó có khoảng 3 ha diện tích rừng có gỗ.

Kiểm đếm ban đầu, trên 641 cây rừng có đường kính gốc từ 8 cm – 30cm gồm nhiều loại như: Căm xe, bằng lăng, bình linh… bị chặt hạ.

Hàng loạt cây rừng lớn nhỏ bị đốn hạ bằng cưa xăng, gãy đỗ la liệt. Ảnh: Thanh Tuấn
Hàng loạt cây rừng lớn nhỏ bị đốn hạ bằng cưa xăng, gãy đỗ la liệt. Ảnh: Thanh Tuấn

Ông Lê Văn Thuỷ – Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Lâm nghiệp Kông H’de, Gia Lai cho biết: “6, 7 hộ dân dùng cưa xăng, hạ cây rừng rất nhanh. Công ty phát hiện, nhưng chậm can thiệp vì nước lớn, khó qua sông. Tôi là người đứng đầu nên chịu trách nhiệm”.

Tiếp tục đọc “Lợi dụng mưa lớn, phá trắng trái phép 5 ha rừng tự nhiên ở Gia Lai”

Saving Pangolins from poachers in Cat Tien, Vietnam | The Last Defenders

Saving Pangolins From Poachers In Cat Tien, Vietnam | The Last Defenders | Full Episode

CNA Insider – 15-9-2023

Cat Tien is one of Vietnam’s most biologically diverse and largest national parks. It is home to 40 species of critically endangered wildlife, including the vulnerable pangolin population.

Lam and Julong are anti-poaching officers from Save Vietnam’s Wildlife. Together with the government’s forest rangers, they form a forest protection team to fight against the threats posed by poaching to wildlife. They face the risk of possible violent confrontation with armed poachers and the danger of the unpredictable elements of the forest.

Tree-hugging AI to the rescue of Brazilian Amazon

channelnewsasia.com

Tree-hugging AI to the rescue of Brazilian Amazon
The Curupira sensors look like small internet modems but are in fact wireless and can relay data up to 1km via satellite to others in a network (Photo: AFP/Michael Dantas)

27 Sep 2023 11:58AM(Updated: 27 Sep 2023 12:06PM)

MANAUS, Brazil: Small, artificially intelligent boxes tied to tree trunks in the Brazilian Amazon are the latest weapon in the arsenal of scientists and environmentalists battling destructive jungle invaders.

The boxes, named Curupiras after a folkloric forest creature who preys on hunters and poachers, sport sensors and software trained “to recognise the sounds of chainsaws and tractors, or anything that could cause deforestation”, project manager Thiago Almeida told AFP.

“We recorded the sound of chainsaws and tractors in the forest … then, all the collected sounds were passed on to the AI team to train (the program) so that … it would only recognise these sounds and not the characteristic sounds of the forest, such as animals, vegetation and rain,” he explained.

Tiếp tục đọc “Tree-hugging AI to the rescue of Brazilian Amazon”

CÒN CÂY, CÒN RỪNG – CON NGƯỜI MỚI CÒN THỞ

 ĐÀO THU HẰNG 

Chào các bạn

Nếu các bạn để ý, từ đầu mùa hè năm cho đến hiện nay tháng 9-2023 có quá nhiều thiên tai, bão lụt, cháy rừng thảm khốc trên toàn thế giới từ Hồng Kông, Libya cho đến Pakistan. Việt Nam ta không ngoại lệ. Chúng ta đang phòng đón các mùa bão ngày càng bất thường. Thêm vào đó, sạt lở đất ngày càng thường xuyên ở các dự án phát triển xây dựng. Các dự án này có nguy cơ lấy đất rừng, chặt phá rừng tự nhiên. Việc này sẽ càng làm trầm trọng tình trạng sạt lở đất khi lũ đến ở Việt Nam.

Có lẽ không cần phải nhắc lại nhiều rằng chúng ta đang chứng kiến những ảnh hưởng tàn khốc của biến đổi khí hậu ra sao: từ thiên tai đến thời tiết cực đoan. Điều này không hề mới. Điểm khác là những thiên tai sẽ còn tiếp diễn khó lường và chúng ta không phản ứng kịp.

Từ những thế kỷ trước đây trải qua nhiều cuộc cách mạng công nghiệp cho đến đầu những 1980s, thế giới chưa chính thức nói đến và bàn nhiều về biến đổi khí hậu. Và nhiều người vẫn tin rằng thiên tai bất thường là do Thượng Đế tạo ra – The Acts of God – để nhắc nhở và trừng phạt những tội lỗi con người gây nên trên trái đất này.

Tiếp tục đọc “CÒN CÂY, CÒN RỪNG – CON NGƯỜI MỚI CÒN THỞ”

Traditional forest ritual protects Mother Nature

VNN – May 03, 2023 – 08:35

RITUAL: Under shaggy vines, Sui Dơih (centre) – the celebrant – prepares offerings including a roasted pig, grilled meat, wine, chicken liver and a piece of raw pork.

For ethnic minorities in the Tây Nguyên (Central Highlands) and mountainous regions across the country, the forest does not simply refer to materials and resources, but also a broad spiritual culture.

Forest worship practices have existed in the consciousness and life of ethnic minorities for a long time, featured in local ceremonies and festivals based on concepts of the universe and animism and represented by sacred forest gods.

Among them is the religious practice of cúng rừng (forest god worship) of the Jrai community in the Central Highlands province of Gia Lai. The event is a major tradition showing attachment to Mother Nature. Tiếp tục đọc “Traditional forest ritual protects Mother Nature”

As livelihoods clash with development, Vietnam’s Cần Giờ mangroves are at risk

Mongabay – by Lam Nguyen and Danielle Keeton-Olsen on 28 February 2023

  • Cần Giờ, a coastal district of Ho Chi Minh City, is home to a 75,740-hectare (187,158-acre) mangrove forest, planted and maintained as part of post-war reforestation efforts.
  • The district’s residents largely depend on aquaculture, shellfish gathering and small-scale ecotourism for their livelihoods.
  • The government and developers hope to market the area as an ecotourism city based on its natural beauty and post-war success story, but major projects could disrupt Cần Giờ’s precarious balance between ecosystems and livelihoods.
  • All names of sources in Cần Giờ have been changed so people could speak freely without fearing repercussions from authorities.

Tiếp tục đọc “As livelihoods clash with development, Vietnam’s Cần Giờ mangroves are at risk”

Điều tra đất tặc, phóng viên Báo Tiền phong tại Đắk Lắk bị doạ giết cả nhà

Thứ Bảy, 10:42, 27/05/2023

VOV.VN – Sau khi báo Tiền Phong đăng tải bài viết của nhà báo Tuấn, phản ánh về vấn nạn “đất tặc” trên địa bàn xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin, nhà báo này liên tiếp nhận được các cuộc điện thoại đe dọa giết cả nhà.

Ban Biên tập báo Tiền Phong vừa có công văn gửi tới Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Nhà báo, Công an, Sở TT&TT tỉnh Đắk Lắk và các đơn vị liên quan đề nghị vào cuộc xác minh, xử lý các đối tượng dọa giết nhà báo Nguyễn Văn Tuấn (bút danh Tuấn Nguyễn), phụ trách Văn phòng đại diện báo Tiền Phong khu vực Tây Nguyên. Đồng thời, có biện pháp bảo vệ phóng viên tác nghiệp trên địa bàn.

Dieu tra dat tac, phong vien bao tien phong tai Dak lak bi doa giet ca nha hinh anh 1
Công văn của Ban biên tập Báo Tiền phong đề nghị điều tra, xử lý việc đe doạ giết nhà báo Nguyễn Văn Tuấn.

Theo nhà báo Nguyễn Văn Tuấn, cuối tháng 4 đến giữa tháng 5/2023, anh có đi xác minh nguồn tin, điều tra các đối tượng mua bán đất nông nghiệp trái phép, vận chuyển thi công đường giao thông tại Đắk Lắk.

Trong quá trình này, nhà báo Tuấn nhập vai người mua đất, vào gặp trực tiếp chủ đất tên Nguyễn Công Hương (thôn 8, xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin) để khai thác thông tin, xác minh viết bài. Đồng thời, anh Tuấn cũng gặp một người dân làm rẫy gần đó, có nhu cầu bán đất để hỏi thêm thông tin. Lúc này, nhà báo Tuấn có xin số điện thoại 2 người trên và cho họ số điện thoại.

Dieu tra dat tac, phong vien bao tien phong tai Dak lak bi doa giet ca nha hinh anh 2
Hiện trường khai thác đất trái phép tại xã Ea Ktur (huyện Cư Kuin) do nhà báo Nguyễn Văn Tuấn chụp.

Quá trình ghi nhận thực tế, các đối tượng múc trộm đất từ nhà ông Hương (thôn 8, xã Ea Ktur), nhà báo Tuấn đã liên hệ làm việc với lãnh đạo UBND xã này nhưng họ luôn né tránh, không cung cấp thông tin.

Đến sáng 18/5, Báo Tiền Phong đã đăng tải bài viết của nhà báo Tuấn, phản ánh về vấn nạn “đất tặc” trên địa bàn thôn 8 (xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin). Bài báo phản ánh hoạt động khai thác đất trái phép tự xã Ea Ktur rồi chở đến đổ tại khu vực đang triển khai thi công Dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP Buôn Ma Thuột.

Ngay trong tối 18/5, liên tiếp có 2 người đàn ông sử dụng cùng một số điện thoại 0915840755 gọi đến số máy của nhà báo Tuấn có những lời lẽ đe dọa, uy hiếp đến tính mạng.

Dieu tra dat tac, phong vien bao tien phong tai Dak lak bi doa giet ca nha hinh anh 3
Hàng loạt xe tải chở đất được khai thác trái phép từ xã Ea Ktur đến đổ tại khu vực đang thi công Dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP Buôn Ma Thuột được nhà báo Tuấn ghi lại.

Tiếp tục đọc “Điều tra đất tặc, phóng viên Báo Tiền phong tại Đắk Lắk bị doạ giết cả nhà”