Conversations on Vietnam Development
PHẠM HOÀNG QUÂN 04/05/2025 10:14 GMT+7
TTCT – Những cái tên thân thương gắn với làng xóm xứ sở không chỉ có của người Kinh, và dứt khoát là không chỉ có tên Hán – Việt.
Cầu Á Rặt bắc qua rạch Á Rặt, ấp Mỹ Long, xã Thiện Trí, huyện Cái Bè, Tiền Giang. Ảnh: Tư liệu PHQ
Tôi sống ở xứ Cái Bè, vốn là một trong những địa bàn người Việt đến định cư sớm nhứt ở Nam Bộ, vẫn thấy đây đó nhiều tên sông rạch khó hiểu.
We mark 50 years since the end of the U.S. war on Vietnam with the acclaimed Vietnamese American writer Viet Thanh Nguyen. On April 30, 1975, North Vietnamese troops took control of the South Vietnamese capital of Saigon as video of U.S. personnel being airlifted out of the city were broadcast around the world. Some 3 million Vietnamese people were killed in the U.S. war, along with about 58,000 U.S. soldiers. Hundreds of thousands of Lao, Hmong and Cambodians also died, and the impact of the war is still being felt in Vietnam and the region.
Nguyen says while the Vietnam War was deeply divisive in the United States during the 1960s and ’70s, American interference in Southeast Asia goes back to President Woodrow Wilson in 1919, when he rejected Vietnamese demands for independence from France. “And from that mistake, we’ve had a series of mistakes over the past century, mostly revolving around the fact that the United States did not recognize Vietnamese self-determination,” says Nguyen.
Pulitzer Prize-winning Vietnamese American writer Viet Thanh Nguyen discusses why he chooses to use the term “refugee” in his books, and speaks about his own experience as a refugee. His new novel tells the story of a man who arrives in France as a refugee from Vietnam, and explores the main character’s questioning of ideology and different visions of liberation. Titled “The Committed,” the book is a sequel to “The Sympathizer,” which won the Pulitzer Prize for Fiction in 2016. Nguyen says his protagonist is “a man of two faces and two minds” whose ability to see beyond Cold War divisions makes him the perfect figure to satirize the facile stories people tell themselves about the world. “He’s always going beyond the surface binaries to look underneath.” Nguyen is the chair of English and professor of English and American studies and ethnicity at the University of Southern California. His other books include “The Refugees” and the edited collection “The Displaced: Refugee Writers on Refugee Lives.”
Pulitzer Prize-winning author Viet Thanh Nguyen reflects on his childhood as a refugee in America, his writing career, and family: from the trauma of displacement to the healing found in fatherhood and literature. Nguyen shares how these experiences have shaped his life and work, from his novel The Sympathizer to his commentary on war, cultural identity, and American life.
00:00 Introduction to Viet Thanh Nguyen and The Sympathizer
00:49 Refugee journey, family separation, and overcoming trauma
03:43 Humor, cultural expectations, and Vietnamese Catholic roots 05:29 Cultural identity, rebellion, and hidden writing career
07:14 Family relationships, cultural silence, and lessons in parenting 09:35 Impact of fatherhood, learning from children, and rediscovering play
12:13 Art, personal identity, and American cultural values 14:49 Vietnamese American identity, racism, and vision for the future
17:27 Teaching about war, challenges of digital information overload
20:31 Apocalypse Now, self identity struggles, and power of storytelling
24:41 Vietnam War legacy, draft-era resistance vs. modern volunteer military
26:47 Family history, generational trauma, and refugee story from Vietnam
29:48 Writing, fatherhood, and healing
XUÂN LỘC/DNSGCT| 13/04/2013 08:57
Tiến sĩ Diệp Thị Mỹ Hạnh là người đưa ra ý tưởng, sau đó trực tiếp xây dựng Làng tre Phú An (Bến Cát, Bình Dương) – một bảo tàng tre lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á và năm 2010 đã nhận được giải thưởng Xích đạo (Equator Prize) của Liên Hiệp Quốc về đa dạng sinh học.
 |
Tiến sĩ Diệp Thị Mỹ Hạnh là người đưa ra ý tưởng, sau đó trực tiếp xây dựng Làng tre Phú An (Bến Cát, Bình Dương) – một bảo tàng tre lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á và năm 2010 đã nhận được giải thưởng Xích đạo (Equator Prize) của Liên Hiệp Quốc về đa dạng sinh học.
Đọc E-paper
 |
| TS Diệp Thị Kiều Trang – Tranh: Hoàng Tường |
Bà nhiệt tình và thân thiện với tất cả những ai đến chơi hay tìm hiểu về Làng tre, từ những học sinh tiểu học đến các vị khách nước ngoài chỉ kịp ghé tham quan lúc đã hơn 9 giờ tối.
Bà có vẻ bề ngoài mạnh mẽ và lạc quan nên không mấy ai biết được bà đã phải trăn trở mỗi đêm để tìm cách duy trì làng tre này. Chúng tôi mở đầu câu chuyện với bà bằng câu hỏi thành thực: “Động cơ nào thúc đẩy bà xây dựng Làng tre?” và bà vui vẻ trả lời.
Rất nhiều người thắc mắc vì sao tôi từ bỏ cuộc sống an nhàn cùng gia đình, con cái ở nước ngoài để về đây lăn lộn với Làng tre. Ngay cả tôi cũng không thể lý giải được. Có lẽ vì tôi mê tre quá.
Với tôi, cây tre không chỉ là một loài thực vật vô tri vô giác, mà gần như là một thực thể sống, biết yêu thương và vui buồn. Vì vậy, tôi đã đưa những giống tre từ cao nguyên về trồng ở trên vùng đất đắp cao hay trồng gần những chiếc cầu khỉ của miền Tây và làm thêm dòng kênh nhân tạo để cây… đỡ nhớ nhà!
* Có đặc điểm gì ở tre khiến bà mê loài cây này đến thế?
– Theo quan niệm của người phương Đông, cây tre, cây trúc tượng trưng cho mẫu người quân tử với những tính cách kiên cường, ngay thẳng mà hòa hiếu, độ lượng. Quần thể tre cho thấy một xã hội thuận hòa kỷ cương, theo quy luật “Tre già măng mọc”, chứ không phải tranh sống theo kiểu “Cá lớn nuốt cá bé”.
Tôi thấy vui khi công việc của mình đã “minh oan” cho cây tre nhiều điều. Chẳng hạn dân gian thường cho rằng phải qua vài chục năm, tre mới nở hoa. Khi nở hoa, tất cả mọi tinh hoa, mọi chất dinh dưỡng mà cây tạo ra được đều tập trung trong những bông hoa, chất dinh dưỡng dự trữ trong thân cây cũng bị tiêu hao hết nên tre sẽ chết.
Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu, tôi thấy nhiều giống tre mỗi năm trổ hoa một lần, có cây hai, ba năm trổ hoa một lần mà không chết.
[See English translation below ]
Dưới đây mình chép lại một lá thư của liệt sĩ Đồng Thế Thức, gửi từ chiến trường (miền Nam) cho cha mẹ và gia đình ở miền Bắc trong thời gian kháng chiến chống Mỹ những năm 1970s.
Liệt sĩ Đồng Thế Thức là bác ruột của mình, bác là anh trai của mẹ. Bác Thức sinh năm 1942, lớn hơn mẹ 14 tuổi. Bác học xong cấp 3 là nhập ngũ. Theo mẹ kể lại, bác Thức hy sinh vào khoảng năm 1974 tại Tây Ninh. Bức thư này không ghi rõ ngày tháng, nhưng theo mẹ kể có lẽ bác viết tầm năm 1973. Trong thư bác nói về niềm tin ngày thống nhất đang rất gần rồi, “con sẽ trở về trên chuyến tàu Sài Gòn – Hà Nội”. Thêm nữa thời chiến, liên lạc rất khó khăn, cho nên có khi gửi thư cả vài năm mới đến được tay người nhà nên không biết chính xác thư viết khi nào. Đây là một bức thư hiếm hoi bác gửi về được tới gia đình trong những năm chiến đấu ở chiến trường miền Nam.
Lá thư này có đề địa chỉ là hòm thư. 86558YK – B11. Thời đó khi nói đến đi Bê (B) tức là đi vào chiến trường miền Nam. Từ năm 1960, các khu vực tác chiến quân sự có tên gọi quy ước A là miền Bắc, B là miền Nam, C là Lào và Đ là Cam pu chia (sau đổi thành K). Tất cả cán bộ từ Bắc đi B đều phải đi theo những con đường tuyệt bí mật, không ai biết đường đi của ai. Hơn nữa, bác Thức đóng quân tại Tây Ninh, là nơi căn cứ của Trung Ương Cục Kháng Chiến Miền Nam, phải cực kỳ bí mật không thể biên thư tuỳ tiện để lộ tung tích. Những ai đi B là dù không nói, là biết không hẹn ngày trở về.
Trong thư có một số chữ bị mờ nhìn không còn rõ. Mình cố gắng chép lại để nguyên văn từng dấu chấm, phẩy, dấu cảm thán. Có một số câu đọc nghe có vẻ không hoàn chỉnh. Điều này có lẽ là do, như trong như bác nói, lá thư phải viết trong hoàn cảnh nhanh và rất vội để gửi cho người quen mang ra ngoài Bắc. Vì cơ hội này không hề dễ dàng gặp được trong chiến trường. Cho nên phải viết thật nhanh và vội, vì vậy có lẽ cũng rất nhiều hồi hộp và cảm xúc.
Tiếp tục đọc “Letters from the great Frontline – Những Lá Thư Từ Tiền Tuyến Lớn”
November 30, 2023
This story is part of As Equals, CNN’s ongoing series on gender inequality. For information about how As Equals is funded and more, check out our FAQ.
Climate change acts as a threat multiplier, finding existing injustices and amplifying them. Women and girls already grapple with gender inequality, but when extreme weather devastates a community, the UN found that inequalities worsen: Intimate partner violence spikes, girls are pulled from school, daughters are married early, and women and girls forced from their homes face a higher risk of sexual exploitation and trafficking.
“When we look at who’s affected worse, who’s on the frontlines of the climate crisis, it’s primarily women — women in poor and vulnerable countries,” Selwin Hart, UN Special Adviser to the Secretary-General on Climate Action and Just Transition, told CNN. “And unfortunately, our policies or strategies are really not geared to address this challenge.”
To explore the complex links between gender and climate change, CNN worked with seven women photojournalists who spent time with women and girls in seven countries across the Global South to document the challenges they face.
This visual project gives a snapshot of the myriad ways the human-induced climate crisis is upending their lives, but also shows how they are fighting back. Every image shows both struggle and survival, the battle to live a decent life in a swiftly changing climate.
The Center for Girls’ Education runs a series of programs in Nigeria to help girls stay in school. One in every five of the world’s children who are out of school is in Nigeria, according to UNICEF, and it is girls who are impacted the most.
Photographs by Taiwo Aina for CNN
More than 10 million children between 5 and 14 years old are absent from classrooms across Nigeria, according to UNICEF. For girls, the statistics are even bleaker: In states in the northeast and northwest of the country, fewer than half attend school.
This education crisis is the result of a tangle of factors, including poverty, geography and gender discrimination, the UN agency adds. But against the backdrop of these individual factors is the broader context of the climate crisis.
Nigeria is growing hotter and dryer, and extreme weather such as flash floods and landslides are becoming fiercer and more frequent. Climate disasters can make schools inaccessible and classrooms unsafe. Communities struggling to cope with extreme weather sometimes turn to their children to help or to earn extra money to support the family. And girls, whose attendance at school is already discouraged in some communities, are often most affected.
For every additional year the average girl attends school, her country’s resilience to climate disasters can be expected to improve by 3.2 points on an index that measures vulnerability to climate-related disasters, according to estimates from the Brookings Institution.
There are efforts to support girls’ education and equip them with the resources to cope with a fast-changing climate. The Center for Girls’ Education in the northern Nigerian city of Zaria runs programs to help girls stay in school and offers training on how to cope with the impacts of extreme weather.
“I feel when we give the girls education on climate change, how to mitigate it, it will go a long way in helping the girls in how to support themselves in times of difficulties, and even help them prepare for it,” said Habiba Mohammed, director of the Center for Girls’ Education.
Asiya Sa’idu, 17
Tiếp tục đọc “How the climate crisis fuels gender inequality”
Wikipedia – Heaven & Earth is a 1993 American biographical war drama film written and directed by Oliver Stone, and starring Tommy Lee Jones, Haing S. Ngor, Joan Chen, and Hiep Thi Le. It is the third and final film in Stone’s Vietnam War trilogy, following Platoon (1986) and Born on the Fourth of July (1989).
The film was based on the books When Heaven and Earth Changed Places and Child of War, Woman of Peace, both authored by Le Ly Hayslip about her experiences during and after the Vietnam War. It received mixed reviews and performed poorly at the box office. Tiếp tục đọc “Heaven & Earth (1993)”
Plan International Vietnam – 29-1-2024
Sanh chưa bao giờ nghĩ mình sẽ kết hôn khi mới chỉ lớp 9. Như bao bạn gái khác tại địa phương, cuộc sống sau hôn nhân của em có vô vàn trắc trở. Con của Sang không có giấy khai sinh, khi ốm đau cũng không đưa đi bệnh viện được mà chỉ ở nhà sử dụng thuốc Nam.
Nhưng Sanh vẫn tiếp tục hỗ trợ cho cộng đồng nơi em sinh sống. Là một nhà truyền thông tài ba, Sanh chia sẻ câu chuyện của mình tại những buổi sinh hoạt tại xã, tại trường để lan tỏa thông điệp nói không với tảo hôn và sống trọn vẹn với tuổi trẻ đáng giá của mình.
VNE – Chủ nhật, 2/2/2025, 00:07 (GMT+7)
Tuyên Quang – 9h sáng, thống nhất xong kịch bản với người em họ được giao quay phim, Trúc Thị Mụi cùng chồng Hà Tòn Chài vác dụng cụ ra đồng.
Trúc Thị Mụi (áo xanh), 31 tuổi, ở bản Khau Cau, xã Phúc Yên, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang cùng chồng Hà Tòn Chài (áo sọc đen) làm YouTube về cuộc sống vùng cao, tháng 1/2024. Ảnh: Nga Thanh
Cặp vợ chồng 31 tuổi ở bản Khau Cau, xã Phúc Yên, huyện Lâm Bình là chủ kênh YouTube với 108.000 người theo dõi. Nội dung tập phim hôm nay quay cảnh vợ chồng Mụi bắt cua trong khe suối để bán ở chợ phiên, lên rừng hái rau củ và nấu cơm trưa.
Khi người quay phim giơ tay đếm “3,2,1” và bấm máy, vợ chồng Mụi bắt đầu hoạt động. Hai người cố gắng không trò chuyện để thu được rõ cả tiếng chim chóc, suối chảy. Quen với ống kính và biết cách diễn họ chỉ tốn vài phút cho một cảnh quay. Các động tác dùng vợt bắt cua, rửa sạch, đổ vào thúng được làm nhanh gọn.
VNE – Thứ tư, 25/12/2024, 12:07 (GMT+7)
Đầu tháng 12, khi bạn bè tại Nhà nội trú sắc tộc Hoà Bình (phường Long Phước, thị xã Phước Long, Bình Phước) háo hức kết vòng hoa, làm hang đá đón Giáng sinh, K’Ngôl lại nhớ về lời hứa của bố. Đúng ngày Giáng sinh năm 2021, bố hứa sẽ đón K’Ngôl về ở cùng khi cậu lên lớp 7, tức năm nay.
Cậu bé đếm từng ngày đến đêm Giáng sinh.
VNN – December 24, 2024 – 10:45
Fermented grapefruit, or nem bưởi, a specialty and source of pride of Tây Ninh people. — Photo luhanhvietnam.com.vn
The dish is perfect mix: a combination of flavours between the light sour of grapefruit, the soft sweet of green papaya and the fire of the chilli.
Thu Hà
My aunt from the southern province of Tây Ninh recently visited Hà Nội. She brought us several dozen packages of fermented grapefruit, locally known as nem bưởi, a specialty and source of pride of the Tây Ninh people.
Tiếp tục đọc “Nem bưởi, a specialty of Tây Ninh Province”(Click vào đây để đọc bản tiếng Anh)
Bị kéo về làm vợ ngoài ý muốn khi mới 12 tuổi, Đan* quyết tâm bỏ trốn, trở về nhà và tiếp tục con đường học tập. Nhưng hành trình trở về nhà, trở về với cuộc sống của chính em đầy những gian nan thách thức.
Đan đi bộ tới trường. © Plan International
“Em đi bộ từ sáng sớm đến 4 giờ chiều, đi hết quãng đường 20km để trốn khỏi nhà chồng” – Đan* rơi nước mắt khi kể lại hành trình ba lần thoát khỏi nhà chồng khi mới 12 tuổi.
Tiếp tục đọc “Đường xa về nhà”
Nguyễn Cung Thông 1
Phần này bàn về các cách dùng lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), treo, trèo, leo, ghẹo và các từ liên hệ như nêu, xeo bè (~ chèo bè) – từ thời LM de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ), điều này cho ta dữ kiện để xem lại một số cách đọc chính xác hơn cùng với các dạng chữ Nôm cùng thời, cũng như thông tin về một số sinh hoạt xã hội từ những nhân chứng lịch sử (mắt thấy tai nghe).
Tài liệu tham khảo chính của bài viết này là các tài liệu chép tay của LM Philiphê Bỉnh (sđd) và bốn tác phẩm của LM de Rhodes soạn: (a) cuốn Phép Giảng Tám Ngày (viết tắt là PGTN in năm 1651), (b) Bản Báo Cáo vắn tắt về tiếng An Nam hay Đông Kinh (viết tắt là BBC in năm 1651), (c) Lịch Sử Vương Quốc Đàng Ngoài 1627-1646 và (d) tự điển Annam-Lusitan-Latinh (thường gọi là Việt-Bồ-La, viết tắt là VBL in năm 1651) có thể tra tự điển này trên mạng, như trang http://books.google.fr/books?id=uGhkAAAAMAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false.
Tiếp tục đọc ““Tiếng Việt từ TK 17: tóm tắt một số phong tục và các cách dùng như lêutrâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), ghẹo” (phần 49)”
Chào các bạn,
Đây là bài ghi chép lại khi phóng viên báo Tiền Phong phỏng vấn tôi ở Hà Nội (cuối năm 2008) khi tôi về tham dự và trình bày vấn đề “Nguồn gốc Việt Nam của tên 12 con giáp” trong hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ ba (Hà Nội, 4-7/12/2008). Hi vọng bài chép lại này khiến ta suy nghĩ lại truyền thống văn hoá rất lâu đời của tổ tiên trong những ngày trước tết…
Thân gởi
Nguyễn Cung Thông (Melbourne, Australia).
***
Nguồn gốc của 12 con Giáp
Xưa nay nhiều người vẫn lầm tưởng rằng 12 con giáp có xuất xứ từ Trung Hoa. Tuy nhiên, từ những năm 2000, trong một công trình nghiên cứu về ngôn ngữ Việt cổ – nhà nghiên cứu ngôn ngữ học Nguyễn Cung Thông phát hiện ra nguồn gốc 12 con giáp có xuất xứ từ Việt Nam.
Đây là cuốn sách do Hoàng Đế Bảo Đại viết. Ngài muốn phổ biến rộng rãi cho đồng bào Việt Nam, nhất là cho con cháu dòng Nguyễn Phước của Ngài, biết rõ cuộc sống của mình ra sao, từ khi sanh ra, đi học, làm Vua, chiến đấu cho đến cuộc đời lưu vong hiện nay, trong đó không hiết bao tình tiết, về thế cuộc mà chúng ta đều cần phải biết. Vi đó chính là những bí mật lịch sử của Việt Nam trong suốt sáu mươi năm, qua (1913-1975).
Do thể cuốn sách này được phổ biến ra là cần. Mà đây là thứ tiếng quan thoại, văn hoa, trang trọng, vào thời gian ấy, dùng văn phong, văn khí của nguyên tác, khác xa với loại từ ngữ nôm na, biến chất ngày nay.
Nguyễn Phước Tộc
Tiếp tục đọc “Hồi ký Bảo Đại”
CVD 