Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Hát Chèo”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn “Ca Trù”, một bộ môn dân ca cổ truyền lâu đời cũng độc đáo không kém với các bộ môn dân ca khác trong Dân ca Dân nhạc Việt Nam.

Ca Trù, còn được gọi là: Hát Ả Đào, Hát Cô Đầu, Hát Nhà Trò, Hát Cửa Đình, Hát Cửa Quyền, Hát Nhà Tơ, là bộ môn nghệ thuật mang tính hàn lâm, được nuôi dưỡng giữ gìn trong dân gian suốt 10 thế kỷ qua. Nhiều làng quê ở các tỉnh, thành thuộc đồng bằng Bắc bộ như Hà Nội (Phường Thái Hà), Hà Tây, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc… là những cái nôi của các làn điệu Ca Trù. Làng Lỗ Khê (Đông Anh – Hà Nội) dân cả làng làm nghề hát Ca Trù, kể cả khu vực Bắc miền Trung là làng Cổ Đạm – Hà Tỉnh. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Ca Trù” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn “Hát Chèo” miền Bắc.

Vào thế kỷ 15, vua Lê Thánh Tông đã không cho phép biểu diễn Chèo trong cung đình, do chịu ảnh hưởng của đạo Khổng. Chèo trở về với nông dân, kịch bản lấy từ truyện viết bằng chữ Nôm.

Tới thế kỷ 18, hình thức Chèo đã được phát triển mạnh ở vùng nông thôn Việt Nam và tiếp tục phát triển, đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ 19. Những vở nổi tiếng như Quan Âm Thị Kính, Lưu Bình Dương Lễ, Kim Nham, Trương Viên xuất hiện trong giai đoạn này. Đến thế kỷ 19, chèo ảnh hưởng của tuồng, khai thác một số tích truyện như Tống Trân, Phạm Tải, hoặc tích truyện Trung Quốc như Hán Sở tranh hùng. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hát Chèo” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Ngâm Thơ miền Bắc”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn nghệ thuật Múa Rối Nước của người Việt chúng ta.

Múa Rối Nước (hay còn gọi là Trò Rối Nước) là một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống độc đáo, ra đời từ nền văn hóa lúa nước. Từ một nghệ thuật mang yếu tố dân gian, Múa Rối Nước đã trở thành một nghệ thuật truyền thống, một sáng tạo đặc biệt của người Việt.

Múa Rối Nước đã ra đời chừng hơn 10 thế kỷ trước ở vùng châu thổ sông Hồng. Loại hình nghệ thuật này thường diễn vào dịp lễ, hội làng, ngày vui, ngày Tết, dùng con rối diễn trò, diễn kịch trên mặt nước. Trò Rối Nước cũng được coi là nét văn hóa phi vật thể đặc sắc của dân tộc Việt Nam. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Múa Rối Nước” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn “Ngâm Thơ” của miền Bắc, Việt Nam. 

Người Việt Nam thì ai ai cũng làm thơ, nhưng “Ngâm Thơ” thì phong phú nhất là ở Miền Bắc.  Thể thơ Lục Bát, rất tự nhiên trong ngôn ngữ Việt Nam, đã có từ trong ca dao tục ngữ và dân nhạc từ thời cổ đại. Sau đó thì các thể thơ Đường Luật du nhập vào Việt Nam.  Hai bài theo thể thơ Đường đầu tiên được biết đến là “Nam Quốc Sơn Hà” của Lý Thường Kiệt, và “Quốc Tộ” của Thiền sư Đỗ Pháp Thuận. Trải dài cho đến thời kỳ đầu thập niên 1930 với “Phong Trào Thơ Mới” và bài thơ Tình Già của Phan Khôi, tiếp diễn cho đến ngày nay.

Dù rằng chưa có một định nghĩa chính xác về “Thơ”, nhưng chúng ta không thể phủ nhận “Thơ” là một phần của cuộc sống, là một cách/phương tiện dùng để bày tỏ cảm xúc riêng tư không chỉ bằng từ ngữ mà còn bằng cả trái tim của tác giả. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Ngâm Thơ Miền Bắc” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Bắc Bộ Việt Nam là nơi ghi dấu ấn lịch sử xưa nhất của dân tộc Việt Nam. Có Đền thờ các vua Hùng ở tỉnh Phú Thọ, thành Cổ Loa của An Dương Vương ở Đông Anh, Hà Nội… Vào thời kỳ Bắc thuộc, nơi này được mang các tên như quận Giao Chỉ, rồi Giao Châu.

Thời Trịnh – Nguyễn phân tranh, đây là vùng đất Đàng Ngoài do Chúa Trịnh kiểm soát, kéo dài cho tới sông Gianh, đèo Ngang. Đàng Ngoài còn được gọi là Bắc Hà vì nằm phía bắc sông Gianh, còn Đàng Trong, còn gọi là Nam Hà, do Chúa Nguyễn kiểm soát. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân ca Thanh-Nghệ-Tĩnh” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình hân hoan giới thiệu đến các bạn Dân ca Bình-Trị-Thiên miền Trung Việt Nam. 

Bình-Trị-Thiên là tên ghép của 3 tỉnh: Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế do sự tương đồng về ngữ âm và văn hóa. Sự tương đồng này được thể hiện rõ ràng nhất trong hệ thống dân ca – nhạc cổ thống nhất trong ngôn ngữ âm nhạc cổ truyền.

Đặc biệt mình dedicate bài này cho ông xã nhà mình vì Lệ Thủy, Quảng Bình là quê hương của ông xã. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân ca Bình-Trị-Thiên” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn Dân ca Phú Yên với hệ thống nhạc cụ Đàn Đá có một không hai của Việt Nam, và bài dân ca nổi tiếng của Phú Yên, Trách Thân, do nhạc sĩ Phan Bá Chức sáng tác.

Đàn Đá là nhạc khí tự thân vang, thuộc loại xylophone, metallophone (các dân tộc ở Tây Nguyên, Việt Nam gọi là Goong Lu, đọc là Goòng Lú, tức “đá kêu như tiếng cồng”) là một nhạc cụ chi gõ cổ nhất của Việt Nam và là một trong những loại nhạc cụ cổ sơ nhất của nhân loại.

Dưới đây mình có bài “Đàn Đá và Kèn Đá Tuy An dưới gốc độ âm thanh học” của nhạc sĩ Trần Quang Hải sẽ dẫn giải cho các bạn khám phá thêm về hệ thống âm thanh học của Đàn Đá và Kèn Đá Tuy An. Kế đến mình có lời bài dân ca “Trách Thân” gửi đến các bạn. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân Ca Phú Yên” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Để tiếp theo chuổi bài “Dân ca Miền Trung”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn “Dân ca Bình Định”.

Bình Định xưa nay vẫn luôn được coi là trung tâm của nghệ thuật Hát Bội (Tuồng). Nói tới Tuồng là người ta sẽ nhớ đến Bình Định, và nếu như muốn được xem những vở tuồng nguyên thủy của Đào Tấn, Nguyễn Văn Diêu… thì phải đến Qui Nhơn.

Bình Định còn là nơi sinh ra nhóm anh hùng áo vải Tây Sơn Tam Kiệt với bộ môn võ thuật cổ truyền Tây Sơn cùng với một hệ thống âm nhạc võ thuật độc đáo mang tên “Nhạc Võ Tây Sơn”. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân ca Bình Định” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn.

Tiếp theo “Dân ca Quảng Nam”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn dân ca truyền thống “Hát Sắc Bùa” của Quảng Ngãi.

Hát Sắc Bùa là một sinh hoạt nghệ thuật dân gian truyền thống mang tính nghi lễ phong tục lâu đời của người Việt và người Mường, phổ biến ở nhiều nơi từ Bắc chí Nam. Nhưng đặc thù nhất phải nói đến các Đoàn Sắc Bùa Đức Phổ và Mộ Đức của tỉnh Quảng Ngãi.

Sinh hoạt Hát Sắc Bùa thường do các Đoàn Sắc Bùa thực hiện diễn ra sôi nổi tại các tư gia vào dịp đầu xuân với ý nghĩa chúc gia đình chủ nhà một năm mới người yên vật thịnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, hạnh phúc giàu sang, trăm nghề tấn phát, tống trừ mọi điều xui xẻo… Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân ca Quảng Ngãi” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo bài “Vè Ba Miền”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn “Dân ca Quảng Nam”.

Địa phận Quảng Nam nằm ở miền Trung của Việt Nam, cách Hà Nội 860 km về phía Bắc, cách Sài Gòn 865 km về phía Nam. Phía Bắc giáp tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng; phía Nam giáp tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Kon Tum, phía tây giáp tỉnh Sekong (Lào), phía Đông giáp biển Đông.

Tên gọi Quảng Nam có nghĩa là “mở rộng về phương Nam”. Quảng Nam nằm ở chính trung điểm Việt Nam theo trục Bắc – Nam, là nơi giao hòa của những sắc thái văn hóa giữa hai miền và giao lưu văn hóa với bên ngoài, điều này góp phần làm cho Quảng Nam giàu truyền thống, độc đáo về bản sắc văn hóa.

Trong truyền thống dân ca của Quảng Nam, có 3 thể loại thường được người dân ưa chuộng thể hiện nhất là: Hát Bài Chòi, Hò Khoan, và Hát Bả Trạo/Hát Bá Trạo. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Dân ca Quảng Nam” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay chúng ta sẽ nói đến thể loại “Hát Hầu Văn Huế”, một thể loại nhạc không thể thiếu trong văn hóa “Đạo Mẩu” và “Đức Thánh Trần” của dân tộc Việt Nam chúng ta.

Hát văn, còn gọi là hầu văn/chầu văn hay hát bóng, là một loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền của Việt Nam. Đây là hình thức lễ nhạc gắn liền với nghi thức hầu đồng của tín ngưỡng Tứ phủ (Đạo Mẫu) và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Đức Thánh Vương Trần Hưng Đạo), một tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bằng cách sử dụng âm nhạc mang tính tâm linh với các lời văn trau chuốt nghiêm trang, hầu văn/chầu văn được coi là hình thức ca hát mang ý nghĩa chầu thánh. Hát văn có xuất xứ ở vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Thời kỳ thịnh vượng nhất của hát văn là cuối thế kỉ 19, đầu thế kỉ 20. Vào thời gian này, thường có các cuộc thi hát để chọn người hát cung văn. Từ năm 1954, hát văn dần dần mai một vì hầu đồng bị cấm do bị coi là mê tín dị đoan. Đến đầu những năm 1990, hát văn lại có cơ hội phát triển. Các trung tâm của hát văn là Hà Nam, Nam Định và một số vùng thuộc đồng bằng Bắc Bộ. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hát Hầu Văn Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Hát Bội/Tuồng Huế”, mình giới thiệu đến các bạn “Nhạc chương – Lễ tế Nam Giao”.

Lễ tế Nam Giao là một quốc lễ được tổ chức hàng năm, nhưng đến năm 1891 thì tổ chức ba năm một lần, vào các năm Tý, Mão, Ngọ và Dậu, đầu mùa Xuân, trong tháng hai âm lịch, một trong những ngày có chữ “Tân”, như Tân Dậu, Tân Hợi… Lễ tế Nam Giao, do chính nhà vua làm chủ tế, có đầy đủ nghi thức triều đình với dàn Đại Nhạc và hệ thống Nhạc chương, là một hệ thống có 9 bài (nhã) ca, do ca sinh và nhạc sinh diễn tấu trong 9 lễ thức dưới thời đại Vương triều nhà Nguyễn.

Đàn Nam Giao là nơi làm lễ tế Nam Giao, thuộc địa phận phường Trường An, thành phố Huế. Đây là đàn Nam Giao duy nhất còn hiện hữu (dù trong tình trạng không còn nguyên vẹn) ở Việt Nam, cũng là đàn tế duy nhất còn tồn tại trong số nhiều đàn tế cổ ở Huế. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Nhạc Chương và Lễ Tế Nam Giao” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Nhã Nhạc Cung Đình Huế”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn “Hát Bội/Tuồng Huế”, một bộ môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo khởi nguồn từ thời đại Đàng Ngoài đến thời đại Đàng Trong trong lịch sử Việt Nam chúng ta, do ông Đào Duy Từ phục hưng từ năm 1627 cùng với Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, và đã một thời cung cấp cho Vương triều nhà Nguyễn một nền văn hóa truyền thống mang tầm ảnh hưởng đến vùng đất Chín Rồng như chúng ta được biết. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hát Bội/Tuồng Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Ca Huế”, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn “Nhã Nhạc Cung Đình Huế”, một bộ môn âm nhạc cung đình chính thống đặc thù trong các thời kỳ Lý, Trần, Lê, Nguyễn, của dân tộc Việt Nam chúng ta.

Nhã nhạc cung đình Huế là thể loại nhạc của cung đình thời phong kiến, được biểu diễn vào các dịp lễ hội (vua đăng quang, băng hà, các lễ hội tôn nghiêm khác) trong năm của các triều đại nhà Nguyễn của Việt Nam. Nhã nhạc cung đình Huế đã được UNESCO công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại vào năm 2003. Theo đánh giá của UNESCO, “trong các thể loại nhạc cổ truyền ở Việt Nam, chỉ có Nhã nhạc đạt tới tầm vóc quốc gia”. “Nhã nhạc đã được phát triển từ thế kỷ 13 ở Việt Nam đến thời nhà Nguyễn thì Nhã nhạc cung đình Huế đạt độ chín muồi và hoàn chỉnh nhất”. Cùng với không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên, đây là di sản phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO chính thức công nhận. Nhã nhạc Cung Đình Huế là một sự kế thừa,kể từ khi những dàn nhạc – trong đó có mặt nhiều nhạc khí cung đình – xuất hiện dưới dạng tác phẩm chạm nổi trên các bệ đá kê cột chùa thời Lý, thế kỉ XI-XII, đến lúc ông vua cuối cùng triều Nguyễn thoái vị vào giữa thế kỷ XX. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Nhã Nhạc Cung Đình Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo “Hát Ru Con Huế”, mình giới thiệu đến các bạn bộ môn “Ca Huế” truyền thống của vùng đất thần kinh.

Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và dòng ca nhạc cung đình, nhã nhạc trang trọng uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng, thể hiện theo hai dòng lớn điệu Bắc (Khách) và điệu Nam, với trên 60 tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc.

Kỹ thuật đàn và hát ca Huế đặc biệt tinh tế nhưng ca Huế lại mang đậm sắc thái địa phương, phát sinh từ tiếng nói, giọng nói của người Huế nên gần gũi với Hò Huế, Lý Huế; là chiếc cầu nối giữa nhạc cung đình và âm nhạc dân gian.

Hệ thống bài bản phong phú của ca Huế theo hai điệu thức lớn là điệu Bắc (Khách), điệu Nam và một hệ thống “hơi” diễn tả nhiều sắc thái tình cảm đặc trưng. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Ca Huế” →