Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỉ lệ mổ lấy thai tốt nhất chỉ nên dưới 15%. Tại nước ta, tỉ lệ mổ lấy thai lên đến 70 – 80%, vì bác sĩ đồng ý yêu cầu của sản phụ (ví dụ chọn giờ đẹp để mổ lấy con) và vì có đến 82% bác sĩ muốn mổ sinh, vì sợ khi có tai biến xảy ra khi đẻ thường thì họ dễ bị kiện là không theo dõi sát, thiếu tinh thần trách nhiệm.*
Việc mổ lấy thai không vì lý do y khoa được xem là vi phạm y đức.*
Bác sĩ thân mến, hãy sống với lời thề y đức thiêng liêng, Trời Đất sẽ hỗ trợ các vị hết lòng.
PTH
* Trích lời bác sĩ Ngô Văn Tuấn, chữ in đỏ trong bài.
- Sinh thường và sinh mổ
- Chọn giờ đẹp để mổ lấy con: Xin đừng đánh cược mạng sống của con
***
Sinh thường và sinh mổ
18-12-2019 10:39 | Đời sống
SKĐS – Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về tỉ lệ mổ lấy thai thì tốt nhất chỉ nên dưới 15%, và nếu không vì lý do y khoa thì không được mổ lấy thai trước 39 tuần. Tỉ lệ mổ lấy thai vượt trên 15% sẽ xảy ra nhiều tai biến hơn cho mẹ và con.
Trong vòng 30 năm qua, số ca mổ lấy thai tiếp tục tăng cao trên thế giới, có nơi lên đến 70%. Riêng tại TP.HCM, tỉ lệ mổ lấy thai ở nhiều bệnh viện khoảng 40%.
Các loại mổ lấy thai
Xét về phương diện y khoa, mổ lấy thai có 2 loại: mổ lấy thai lúc chưa chuyển dạ và mổ lúc đang chuyển dạ.
Mổ lấy thai trước khi chuyển dạ: có nhiều nguyên nhân. Khung chậu người mẹ bất thường như hẹp, méo. Rồi thì đường xuống của thai bị cản trở: do bị các khối u tiền đạo (khối u buồng trứng nằm sâu trong tiểu khung, u xơ tử cung ở thân hay ở cổ tử cung), nhau tiền đạo trung tâm. Bên cạnh đó, tử cung có sẹo xấu, mẹ bị cao huyết áp, nhiễm độc thai nghén, âm đạo bị chít hẹp bẩm sinh hay mắc phải (do nạo phá thai nhiều lần) hoặc bị rách trong các lần đẻ trước không được khâu phục hồi tốt, hoặc do mổ sa sinh dục, do dị dạng sinh dục như tử cung đôi, tử cung 2 sừng. Về phía thai nhi có thể thấy các trường hợp như: thai bị suy mạn tính, thai bị suy dinh dưỡng nặng, bất đồng nhóm máu.
Mổ lấy thai khi đang chuyển dạ: mẹ bị chảy máu âm đạo như trong nhau tiền đạo,doạ vỡ tử cung, nhau bong non, sa dây rau, thai to, dây rau quấn cổ thai nhi, thai to, ngôi thai bất thường, thai già tháng, đa thai. Nếu mẹ có các tình trạng sau cũng phải cần mổ: trước đây đã có mổ lấy thai rồi, mẹ lớn tuổi(hơn 35 tuổi), lập gia đình muộn, đã điều trị vô sinh lâu năm, lần này có con so, mẹ bị thiếu máu nặng, bị đái tháo đường không được kiểm soát, ung thư cổ tử cung…
Có đến 82% bác sĩ muốn mổ sinh, vì sợ khi có tai biến xảy ra khi đẻ thường thì họ dễ bị kiện là không theo dõi sát, thiếu tinh thần trách nhiệm
Tâm lý thích sinh mổ
Chị V.T.H (27 tuổi, Hương Thủy, Huế) cho biết: “Tôi đã sinh được một bé gái. Năm 2011, hai vợ chồng đi coi bói, thầy phán năm Nhâm thìn(2012) đẻ con trai là rất tốt. Thế là tôi mang bầu. Sang năm Thìn xem ngày tốt, giờ tốt, hai vợ chồng quyết định mổ lấy thai cho dù lúc đó thai chỉ mới 37 tuần”.
Chị N.T.G (28 tuổi, Phú Lộc, Huế) tâm sự: sinh đứa đầu xong, tôi nghe bạn bè nói nếu mang bầu đứa thứ 2 thì nên sinh mổ, nếu không chỗ ấy không còn như xưa. Mà thiệt lạ, sinh thường đứa đầu xong, tôi cảm giác chuyện quan hệ vợ chồng không còn như xưa. Thôi thì lần mang bầu thứ 2, phải sinh mổ thôi để giữ chồng.
Việc mổ lấy thai không vì lý do y khoa được xem là vi phạm y đức
Hiện nay, các bệnh viện đều có đường dây nóng, nên các bác sĩ đều rất cẩn trọng. Rồi tình hình kiện thưa giữa bệnh nhân và thầy thuốc cũng đang nóng bỏng. Có đến 82% bác sĩ muốn mổ sinh, vì sợ khi có tai biến xảy ra khi đẻ thường thì họ dễ bị kiện là không theo dõi sát, thiếu tinh thần trách nhiệm. Một điều nữa đáng lưu ý là ngày càng có nhiều phụ nữ muốn mổ đẻ vì sợ đau đẻ nhất là con so, muốn giữ sự rắn chắc của tầng sinh môn như khi chưa đẻ, rồi sinh con theo số tử vi. Hiện nay việc sinh mổ theo yêu cầu ở các bệnh viện tư thường dễ dàng và tâm lý các bác sĩ cũng thích sinh mổ do đỡ mất thì giờ theo dõi cuộc chuyển dạ dài để sinh thường (chỉ mất 20 – 30 phút thay vì phải 12 giờ). Do nhu cầu điều trị theo yêu cầu ngày càng tăng, tại nước ta đã có những khoa sản chấp nhận thai phụ vào bệnh viện với yêu cầu được sinh mổ, đã vô tình đẩy tỉ lệ mổ lấy thai lên đến 70 – 80%. Trong khi việc mổ lấy thai không vì lý do y khoa được xem là vi phạm y đức.
Mổ lấy thai cũng là nguyên nhân trẻ sinh non tăng, trẻ dễ bị hội chứng suy hô hấp cấp…
Những nguy cơ
Nguy cơ của mổ lấy thai thường do tai biến gây tê, gây mê, chảy máu, nhiễm trùng, tai biến trong khi phẫu thuật như: tổn thương bàng quang, rách thêm vết mổ tử cung. Nếu có băng huyết thì phải cắt bỏ tử cung. Ngoài ra, sẹo mổ trên tử cung có thể bị nứt trong những thai kỳ sau. Tai biến xa cho mẹ như: lạc nội mạc tử cung, dính ruột, tắc ruột, tăng nguy cơ nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, nhau bong non, thai ngoài tử cung. Đối với thai nhi nếu chỉ định sinh mổ đúng sẽ giúp giảm tỉ lệ tai biến cho thai nhi. Tuy vậy, mổ lấy thai cũng là nguyên nhân gây tai biến như: dao mổ đụng vào thai nhi (1 – 9%), trẻ sinh non tăng, trẻ dễ bị hội chứng suy hô hấp cấp… Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây tai biến tử vong nhi. Ngoài ra, trẻ sinh mổ còn dễ bị suy giảm khả năng miễn dịch hơn trẻ sinh thường do phải mất sáu tháng mới có hệ vi khuẩn đường ruột như trẻ sinh thường.
Sinh con là việc hệ trọng trong đời của phụ nữ. Cho nên khi có thai, rồi khi sắp lâm bồn, người phụ nữ cần được tư vấn, chăm sóc bởi một thầy thuốc sản khoa có kinh nghiệm, uy tín để có một em bé khỏe mạnh cũng như sức khỏe cho chính mình.
BS. NGÔ VĂN TUẤN
***
Chọn giờ đẹp để mổ lấy con: Xin đừng đánh cược mạng sống của con
TT – DƯƠNG LIỄU – 15/08/2025 08:27 GMT+7
Chọn giờ đẹp để sinh con, các chuyên gia y tế khuyến cáo các bậc cha mẹ đừng đánh cược với mạng sống của trẻ.
Mới đây, dư luận không khỏi đau lòng trước thông tin một trẻ sơ sinh mới 2 ngày tuổi tử vong sau ca mổ được gia đình “đặt lịch” vào giờ đẹp, ngày đẹp, khi bé mới 37 tuần tuổi. Vụ việc đau lòng này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về xu hướng “chọn giờ sinh” ngày càng phổ biến tại nhiều gia đình Việt Nam.
Chọn giờ sinh, ngày sinh để con “tốt số”
Tại các hội nhóm dành cho mẹ bầu, không khó để bắt gặp những bài đăng hỏi rằng “Nên mổ ngày nào, giờ nào thì con hợp tuổi cha mẹ?”, “Giờ sinh này tốt không?”… Kèm theo đó là hàng chục bình luận tư vấn, thậm chí cả dịch vụ tính giờ sinh theo phong thủy.
Nhiều gia đình tin rằng chọn đúng thời khắc vàng sẽ giúp con “tốt số, thuận mệnh, gặp nhiều may mắn”, đồng thời tránh những năm, tháng, giờ được cho là “xung khắc” với cha mẹ. Quan niệm này, dù không mới, nhưng ngày càng thuận lợi hơn nhờ sự tiện lợi của kỹ thuật sinh mổ.
Cũng chính vì mổ chủ động có thể thực hiện khiến nhiều gia đình mong muốn đẻ con ngày đẹp, giờ đẹp. Thậm chí tại nhiều bệnh viện sản khoa, tình trạng các sản phụ “xếp hàng” chờ mổ để tránh ngày rằm, mùng 1, đặc biệt vào tháng 7 âm lịch hằng năm, không hề hiếm.
Mang thai đứa con đầu lòng, chị Khuyên (29 tuổi, Hà Nội) hồi hộp chờ đến ngày sinh. Thậm chí, gia đình chị đã xem ngày nào trong tháng dự sinh đẹp để chuẩn bị mổ đúng ngày, đúng giờ. Sau khi khám và kiểm tra các chỉ số, chị được kết luận đủ điều kiện mổ đẻ, vì đang ở tuần thai thứ 39, sức khỏe mẹ và thai nhi đều ổn. Tuy nhiên chị Khuyên được khuyên nên sinh thường như lần đầu để tốt cho cả mẹ và con.
Còn chị Hoa (30 tuổi, Hà Nội), đang mang thai con đầu lòng, chia sẻ nhiều bạn bè, gia đình từng hỏi chị “đã đặt lịch mổ chưa”. Cũng bởi lần đầu làm mẹ, chị Hoa đã tham gia nhiều hội nhóm mẹ bầu, nơi có rất nhiều bài viết chia sẻ về việc chọn ngày, giờ sinh. Thực tế yếu tố tâm linh, phong thủy đã ăn sâu trong văn hóa nhiều gia đình.
Một số cha mẹ chia sẻ rằng họ chỉ muốn con “có khởi đầu thuận lợi”, “tránh số xấu”. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định vận mệnh của một người không thể đo bằng giờ sinh, nhưng sức khỏe thì có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu trẻ chào đời quá sớm.
Các cơ sở y tế phải tư vấn rõ ràng, theo dõi sát cuộc chuyển dạ và chỉ mổ khi thật sự cần thiết để bảo đảm an toàn tối đa cho mẹ và con.
Ông NGUYỄN DUY ÁNH
Không qua khỏi dù sinh giờ đẹp
Bệnh viện Nhi trung ương mới đây tiếp nhận một trẻ sơ sinh 2 ngày tuổi, được mổ lấy thai ở tuần 37 theo yêu cầu của gia đình để “chọn ngày giờ đẹp”. Ngay sau sinh, trẻ có biểu hiện suy hô hấp, phải thở oxy và chuyển viện khẩn cấp.
Khi đến Trung tâm sơ sinh Bệnh viện Nhi trung ương, trẻ đã trong tình trạng tím tái, suy tuần hoàn nghiêm trọng và được chẩn đoán tăng áp lực động mạch phổi nặng. Mặc dù được hồi sức tích cực nhưng trẻ đã không qua khỏi.
Đáng nói, đây không phải là trường hợp hy hữu mà trên thực tế, thời gian qua các bác sĩ ghi nhận không ít trường hợp tương tự, trẻ sơ sinh rơi vào tình trạng nguy kịch sau khi được sinh mổ chưa có chuyển dạ, vì gia đình mong muốn “ngày giờ đẹp”.
Bác sĩ Phan Chí Thành, Bệnh viện Phụ sản trung ương, chia sẻ hiện vẫn có không ít người còn giữ quan niệm về “giờ vàng” khi sinh con. Theo họ, những đứa trẻ sinh đúng “giờ vàng sau này sẽ hanh thông mọi việc, đường quan lộc thăng tiến. Ngược lại, nếu sinh vào giờ xấu, tháng xấu, cuộc đời đứa trẻ sẽ gặp nhiều rủi ro, lận đận”.
“Quan niệm trên hoàn toàn không có cơ sở khoa học nhưng thực tế lại có không ít trường hợp vì đi xem bói hoặc xem “giờ vàng” sinh con hoặc sinh tránh tháng 7 âm lịch (tháng cô hồn). Nhiều người quan niệm đây là tháng không may mắn, tháng xấu nên “nằng nặc” bỏ qua chỉ định của bác sĩ”, bác sĩ Thành chia sẻ.
Theo bác sĩ Thành, thời điểm mổ chủ động tốt nhất là thai ở tuần thứ 39. Một số trường hợp muốn mổ ở tuần thứ 38 theo nguyện vọng của gia đình, cần phối hợp chặt chẽ với các bác sĩ. Tuy nhiên, với những trường hợp 37 tuần xin đẻ mổ, bác sĩ tuyệt đối không đồng ý vì rất nguy hiểm.
“Ở trong bụng mẹ, phổi của trẻ chưa hề tự thở mà được hô hấp hoàn toàn thông qua bánh nhau, người mẹ nuôi con, cung cấp oxy cho trẻ qua bánh nhau. Do đó, khi ra đời trẻ sẽ phải chuyển từ việc thở bằng bánh nhau sang thở bằng phổi.
Nếu trong trường hợp phổi chưa trưởng thành sức khỏe của trẻ sẽ gặp nguy hiểm vì bị suy hô hấp và phải dùng đến các biện pháp như thở máy, thở oxy áp lực cao để hỗ trợ cho bé. Đã có những trường hợp tử vong con vì phổi quá non, không vượt qua được”, bác sĩ Thành phân tích.
Chủ động xin mổ lấy thai đang gia tăng
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Duy Ánh, giám đốc Bệnh viện Phụ sản trung ương, cho biết thực tế những năm gần đây, tình trạng sản phụ hoặc gia đình chủ động xin mổ lấy thai, thậm chí yêu cầu “chọn giờ, chọn ngày” sinh, có chiều hướng gia tăng. Trong khi đó, khoa học đã chứng minh sinh thường tốt hơn sinh mổ trên nhiều phương diện. Mổ lấy thai chỉ nên thực hiện khi không thể sinh thường hoặc sinh thường tiềm ẩn nguy cơ cho mẹ và bé.
Theo bác sĩ Ánh, sinh thường giúp tử cung của mẹ giữ nguyên vẹn, không bị sẹo mổ, từ đó giảm nguy cơ vỡ tử cung trong những lần mang thai sau. Mẹ hồi phục nhanh, sớm chăm sóc con và giảm nguy cơ biến chứng hậu sản như nhiễm trùng, băng huyết, dính ruột.
Với trẻ, việc đi qua đường sinh tự nhiên giúp phổi nở tốt hơn, hô hấp dễ dàng hơn và tiếp xúc sớm với hệ vi sinh vật có lợi từ mẹ, qua đó tăng cường miễn dịch. “Những điều này đã được y học bằng chứng khẳng định, không phải lời khuyên cảm tính”, bác sĩ Ánh nói.
Trong khi đó, mổ lấy thai, dù đã trở thành phẫu thuật phổ biến, vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ như chảy máu, nhiễm trùng, tổn thương các cơ quan lân cận, dính ổ bụng, thuyên tắc mạch ối… Đối với trẻ, sinh mổ làm tăng nguy cơ suy hô hấp, chậm thích nghi với môi trường bên ngoài.
Theo bác sĩ Ánh, nếu chưa có chỉ định mổ tuyệt đối, sẽ kiên trì theo dõi đẻ thường. Trong quá trình đó, nếu xuất hiện tình huống cần can thiệp khẩn cấp để an toàn cho mẹ và bé, khi đó mới mổ. Bên cạnh đó, nhiều sản phụ lo lắng đẻ thường sẽ đau, nhưng ngày nay đã có kỹ thuật đẻ không đau, sản phụ không cần sợ chuyện đau đẻ như trước. Vì vậy, hãy tin tưởng vào bác sĩ, lựa chọn phương pháp an toàn nhất cho sức khỏe của cả mẹ và bé.
CVD 