Cảnh báo về cơn bão “chưa từng có tiền lệ” sau bão số 15

laodong.vn  Thứ sáu, 28/11/2025 11:14 (GMT+7)


Unprecedented and extremely rare, a tropical cyclone formed in the Malacca Strait of Malaysia – for the first time in the history

Ngay sau bão số 15, cơn bão Senyar được đánh giá là cơn bão có một không hai trong lịch sử hơn 180 năm qua.

Cảnh báo về cơn bão “chưa từng có tiền lệ” sau bão số 15
Sau bão số 15, xuất hiện bão Senya. Trong ảnh là đường đi của bão lúc 6h40 ngày 28.11. Ảnh: Zoom Earth

Bão Senyar – hiện tượng khí tượng được đánh giá là “chưa từng có tiền lệ” trên eo biển Malacca – không chỉ lập hàng loạt kỷ lục hiếm gặp mà còn để lại một vùng áp thấp có khả năng tác động trực tiếp đến Biển Đông trong vài ngày tới.

Dưới ảnh hưởng của bão số 15, vùng áp thấp này có thể bị hút ngược ra Biển Đông và mạnh lên trở lại thành áp thấp nhiệt đới vào khoảng ngày 29.11.

Nếu hình thành xoáy thuận mới, đây sẽ là xoáy thuận nhiệt đới thứ 21 trên Biển Đông năm 2025, vượt kỷ lục 20 cơn của năm 2017, qua đó lập kỷ lục lịch sử về số xoáy thuận hoạt động trong 1 năm.

Vị trí bão số 15. Ảnh: Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Việt Nam
Vị trí và dự báo hướng đi của bão số 15 lúc 8h sáng 28.11. Ảnh: Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Việt Nam

Senyar: Cơn bão “có một không hai” trong lịch sử khí tượng

Bão Senyar tan sau khi đổ bộ vào bờ Tây Malaysia rạng sáng 28.11, nhưng ngay lập tức được ghi nhận là một trong những hiện tượng khí quyển đặc biệt nhất khu vực Ấn Độ Dương – Tây Bắc Thái Bình Dương.

Theo tin bão của Cục Khí tượng Malaysia (MetMalaysia), bão đổ bộ khoảng 1h sáng 28.11 vào giữa Banting và Port Dickson, sau đó suy yếu khi đi vào Pahang, nhưng vẫn gây mưa từng đợt tại nhiều bang do hoàn lưu thấp còn sót lại.

Lý do Senyar gây chấn động giới khí tượng nằm ở hàng loạt kỷ lục mới được xác lập:

Cơn bão nhiệt đới đầu tiên trong lịch sử hơn 180 năm qua hình thành ngay trên eo biển Malacca, khu vực vốn được xem là không có bão. Kể từ năm 1842, chưa từng có xoáy thuận nhiệt đới mạnh nào được ghi nhận tại vị trí Senyar xuất hiện.

Cơn bão đầu tiên được Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) đặt tên tại vị trí này.

Cơn bão có vĩ độ hình thành thấp thứ hai kể từ khi IMD đặt tên bão năm 2004.

Cơn bão đầu tiên đổ bộ Sumatra (Indonesia) trong tháng 11 trong hơn 1 thế kỷ dữ liệu.

Cơn bão có sức gió mạnh nhất khi đổ bộ Sumatra, vượt qua bão Vamei (2001).

Cơn bão có tên đầu tiên đổ bộ Indonesia trong lưu vực Bắc Ấn Độ Dương.

Cơn bão thứ hai trong lịch sử đổ bộ phần lãnh thổ Indonesia thuộc Bắc Bán Cầu.

Cơn bão đầu tiên đổ bộ Indonesia trong tháng 11 kể từ bão 03S (2001).

MetMalaysia nhấn mạnh rằng Malaysia vốn nằm ngoài đường đi của bão nhiệt đới, do đó sự xuất hiện của Senyar là “cực kỳ bất thường”. Cơ quan này tiếp tục phát cảnh báo mưa lớn đến hết ngày 29.11 và theo dõi sát diễn biến của hoàn lưu còn lại.

Vùng áp thấp sau Senyar: Nguy cơ tái sinh thành xoáy thuận trên Biển Đông

Điều đáng lo ngại hơn nằm ở vùng áp thấp hình thành sau khi bão Senyar tan. Vùng xoáy yếu này đang tồn tại phía Tây Malaysia và hiện di chuyển chậm.

Dưới tác động của cơn bão số 15 (lúc 7h sáng 28.11 ở vào khoảng 12,5 độ vĩ bắc, 113,0 độ kinh đông, cách đảo Song Tử Tây khoảng 190km về phía tây bắc), vùng áp thấp có thể bị hút sang phía đông, một hiện tượng lần đầu tiên được ghi nhận giữa hai lưu vực khí hậu Ấn Độ Dương và Tây Bắc Thái Bình Dương.

Các mô hình dự báo bão cho thấy, khi tiến ra Biển Đông, vùng áp thấp này có thể mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới trong khoảng ngày 29.11. Nếu điều này xảy ra, đây sẽ là cơn áp thấp hoặc bão thứ 21 hoạt động ở Biển Đông năm nay – con số chưa từng có.

BHP liable for 2015 Brazil dam collapse, UK court rules in mammoth lawsuit

reuters.com

  • BHP found liable for 2015 dam disaster by London court
  • Lawsuit was brought by over 600,000 Brazilians
  • BHP intends to appeal, says settlements cut claim in half

BHP (BHP.AX), opens new tab is liable for the 2015 collapse of a dam in southeastern Brazil, London’s High Court ruled on Friday, in a lawsuit the claimants’ lawyers previously valued at up to 36 billion pounds ($48 billion).

The Reuters Daily Briefing newsletter provides all the news you need to start your day. Sign up here.

Hundreds of thousands of Brazilians, dozens of local governments and around 2,000 businesses sued BHP over the collapse of the Fundao dam in Mariana, southeastern Brazil, which was owned and operated by BHP and Vale’s (VALE3.SA), opens new tab Samarco joint venture.

Brazil’s worst environmental disaster unleashed a wave of toxic sludge that killed 19 people, left thousands homeless, flooded forests and polluted the length of the Doce River.

A separate claim against Vale was filed in Dutch courts in 2024 on behalf of nearly 1,000 businesses and more than 77,000 individuals hit by the dam break.

Judge Finola O’Farrell said in her ruling that continuing to raise the height of the dam when it was not safe to do so was the “direct and immediate cause” of the dam’s collapse, meaning BHP was liable under Brazilian law.

BHP said it would appeal against the ruling and continue to fight the lawsuit.

BHP’s President Minerals Americas Brandon Craig said in a statement that 240,000 claimants in the London lawsuit “have already been paid compensation in Brazil”.

“We believe this will significantly reduce the size and value of claims in the UK group action,” he added.

RBC Capital Markets analyst Marina Calero said a final resolution was unlikely before 2030, with significant uncertainty around which claims would ultimately be considered valid.

The debris of the municipal school of Bento Rodrigues district, which was covered with mud after a dam owned by Vale SA and BHP Billiton Ltd burst, is pictured in Mariana

“Based on BHP’s estimates of overlap with Brazil’s compensation scheme, Vale and BHP could each face roughly $2.2 billion in additional payments,” Calero said in a note.

CLAIMANTS CELEBRATE MAJOR RULING

Gelvana Rodrigues da Silva, who lost her seven-year-old son Thiago in the flood, said in a statement: “Finally, justice has begun to be served, and those responsible have been held accountable for destroying our lives.”

“The judge’s decision shows what we have been saying for the last 10 years: it was not an accident, and BHP must take responsibility for its actions,” she added.

The claimants’ lawyers accused BHP, the world’s biggest miner by market value, of “cynically and doggedly” trying to avoid responsibility as the mammoth trial began in October.

BHP contested liability and said the London lawsuit duplicated legal proceedings and reparation and repair programmes in Brazil.

In the trial’s first week, Brazil signed a 170 billion reais ($31 billion) compensation agreement with BHP, Vale and Samarco, with BHP saying nearly $12 billion has been spent on reparation, compensation and payments to public authorities since 2015.

BHP said after Friday’s judgment that settlements in Brazil would reduce the size of the London lawsuit by about half.

A second trial to determine the damages BHP is liable to pay is due to begin in October 2026.

($1 = 0.7451 pounds)

($1 = 5.4039 reais)

Reporting by Sam Tobin. Additional reporting by Clara Denina. Editing by Kate Holton and Mark Potter

Our Standards: The Thomson Reuters Trust Principles.