vtv.vn 08/10/2025 08:26 GMT+7

VTV.vn – Nghiên cứu mới do Đại học Leeds (Anh) cho biết hoạt động phá rừng ở Đông Nam Á đang gây ra số ca tử vong liên quan đến nắng nóng cao nhất trong các vùng nhiệt đới.

(Ảnh minh họa: The Nation)

Theo báo cáo được công bố trên tạp chí Nature Climate Change, mỗi năm có khoảng 15.680 người dân nông thôn ở Đông Nam Á tử vong do các biến chứng liên quan đến nắng nóng trầm trọng hơn bởi phá rừng, so với 9.890 người ở châu Phi nhiệt đới và 2.520 người ở châu Mỹ.

Trong giai đoạn 2001 – 2020, Đông Nam Á đã mất khoảng 490.000 km² thảm thực vật, trong khi khu vực Trung và Nam Mỹ mất tới 760.000 km² rừng nhiệt đới. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Carly Reddington, tác giả chính của nghiên cứu, mật độ dân số cao khiến số ca tử vong do nắng nóng ở Đông Nam Á lớn hơn đáng kể. Mặc dù ở Nam Mỹ, diện tích rừng bị mất nhiều hơn, nhưng ít người sinh sống tại các khu vực này.

Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng trong 20 năm qua, biến đổi khí hậu kết hợp với phá rừng đã làm nhiệt độ trung bình ở Đông Nam Á tăng thêm 0,72°C. Các khu rừng không chỉ hấp thụ khí CO₂ mà còn giúp làm mát tự nhiên – tán cây tạo bóng râm, còn lá cây bốc hơi nước, làm giảm nhiệt độ xung quanh. Khi rừng bị chặt hạ, hiệu ứng làm mát này biến mất, khiến mặt đất khô, tối màu và hấp thụ nhiệt mạnh hơn, dẫn tới “nhiệt độ địa phương tăng cao, đôi khi còn vượt cả mức nóng lên toàn cầu”, bà Reddington giải thích.

Nhóm nghiên cứu đã kết hợp dữ liệu vệ tinh với hồ sơ y tế để ước tính mối liên hệ giữa phá rừng, nhiệt độ và tử vong do nắng nóng. Họ nhận thấy các cộng đồng nghèo, dân tộc thiểu số và người lao động ngoài trời là những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, do hạn chế về cơ sở hạ tầng, dịch vụ y tế và khả năng tiếp cận các biện pháp làm mát.

Một nghiên cứu trước đó tại Berau (Đông Kalimantan, Indonesia) cho thấy phá rừng trong giai đoạn 2002 – 2018 đã gây ra hơn 100 ca tử vong do nắng nóng mỗi năm, đồng thời rút ngắn thời gian làm việc an toàn trong ngày tới 20 phút.

Tiến sĩ Reddington nhấn mạnh: “Phá rừng nhiệt đới không chỉ là vấn đề môi trường, nó đang trực tiếp đe dọa sức khỏe con người, đặc biệt ở những cộng đồng ít khả năng thích ứng. Bảo vệ rừng không chỉ cứu hành tinh mà còn cứu mạng sống”.

Các chuyên gia y tế và khí hậu trong khu vực, như Phó giáo sư Kimberly Fornace (Đại học Quốc gia Singapore) và Giáo sư Winston Chow (Đại học Quản lý Singapore), đều đồng tình rằng để giảm thiểu hậu quả do chặt, phá rừng, cần tăng cường nghiên cứu y tế địa phương, cảnh báo sớm nắng nóng và đầu tư vào tái trồng rừng.