Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Các bạn mình,

Thật lòng mà nói, không có hạnh phúc nào cho bằng hạnh phúc của mình và các bạn được sinh ra trên cỏi đời này và được mẹ, ông, bà, chị, ru ta từ thuở mới mở mắt chào đời cho đến khi chúng ta khôn lớn.

Tùy theo mỗi vùng miền, những lời ru đặc thù ngọt ngào, trìu mến, chan chứa thấm đẫm tình yêu vô bờ ấy đã ăn sâu vào tâm khảm mỗi người con Việt chúng ta một cách rất tự nhiên.

Hà ơi ơi ơi…
Bạn hàng trước ngõ.. cây hương bên tàu.. nhỏ nhụy thơm xa..
(Chớ) anh có đi mô lâu.. cũng nhớ ghé vô thăm.. chén ngọc ve ngà..
Dù gần cũng nghĩa.. dù xa cũng tình… Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hát Ru Con Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo Lý Xứ Huế, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn Hò Xứ Huế.  Trước hết mình có hai bài dẫn giải về các điệu hò của xứ Huế, (1) trích đoạn trong bài “Những Thể Điệu Dân Ca Xứ Huế” của Giáo sư Kiêm Thêm, (2) bài “Chữ Hiếu Qua Các Điệu Hò Miền Trung” của ông Nguyễn Đức Tăng để các bạn rộng đường tham khảo về một thể loại dân ca truyền thống VN, của kinh đô triều Nguyễn một thời, rất được người dân miền Trung ưa chuộng.

Sau đó là 5 video clips do các nghệ nhân xứ Huế biểu diễn một số các thể điệu Hò của xứ Huế. Duy chỉ clip thứ 6 là điệu Hò Tiếp Linh do một vị sư (và người phụ họa) hò trong lúc làm lễ tang cho một gia đình Phật tử.

Mời các bạn.

Túy Phượng

 

Hò Xứ Huế

(GS Kiêm Thêm)

Vùng đất Huế, Quảng Trị, Thừa Thiên cũ là vùng đồng bằng chật hẹp, có nhiều sông ngòi, đầm phá; nơi đây chính là chốn sản sinh hàng chục điệu hò hát, gợi lên những hương vị đặc sắc trong miền. Hò hát thể hiện trong bất cứ trường hợp nào. trên cạn thì có hò xay lúa, hò giã gạo, hò khoan, hò hụi, hò nện, hò giã vôi… trên sông, trên đầm phá thì có hò đẩy nôốc, hò mái đẩy, hò mái nhì, hò đua ghe… Nội dung những câu hò thể hiện tình cảm, động viên cổ vũ khích lệ, lại thường pha hài hước, trách móc, châm chọc. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hò Xứ Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Sau chuỗi bài Dân ca Dân nhạc miền Nam, hôm nay mình tiếp tục giới thiệu đến các bạn Dân ca Dân nhạc miền Trung. Đầu tiên mình giới thiệu đến các bạn điệu Lý Xứ Huế.

Miền Trung Việt Nam nằm ở phần giữa lãnh thổ và là một trong ba vùng chính gồm Miền Bắc, Miền Trung và Miền Nam của Việt Nam. Lịch sử Miền Trung được gọi bằng các tên khác nhau như Trung Kỳ (thời thuộc Pháp), An Nam (theo cách người Pháp gọi), và Trung Phần (thời Việt Nam Cộng Hoà). Danh xưng Trung Phần phát xuất từ việc vào năm 1949, Quốc trưởng Quốc gia Việt Nam Bảo Đại cho thành lập cơ quan hành chính cấp Phần, với chức năng tương đương cấp Bộ năm 1945. Về sau, chính phủ Việt Nam Cộng Hòa cũng thường dùng danh xưng này cho đến tận khi sụp đổ vào năm 1975. Sau 1975 thì Trung Phần được gọi là Trung Bộ, Bắc Phần được gọi là Bắc bộ, Nam Phần được gọi là Nam Bộ. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Lý Xứ Huế” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn một bộ môn độc đáo khác trong Dân ca Dân nhạc Miền Nam: “Nói Thơ Vân Tiên”.

“Nói Thơ Vân Tiên” là một giai điệu thấm sâu trong lòng người dân Lục tỉnh mỗi khi trà dư tửu hậu. Giai điệu này còn được các bà mẹ dùng trong thể loại Hát Ru Con (Hát Đưa Em).

Câu truyện Lục Vân Tiên, truyện thơ nổi tiếng nhất miền Nam do cụ Nguyễn Đình Chiểu viết những năm 50 của thế kỷ 19, và được xuất bản lần đầu năm 1874, có cốt truyện tóm tắt như sau: Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Nói Thơ Vân Tiên” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn “Vè 3 Miền” (Nam, Trung, Bắc) của Việt Nam chúng ta.

Vè là một trong những thể loại văn học dân gian Việt Nam. Theo Đại Nam quốc âm tự vị, vè là chuyện khen chê có ca vần và việc sáng tác vè là việc đặt chuyện khen chê có ca vần. Định nghĩa này còn đơn giản, nhưng đã nêu được những đặc trưng cơ bản của vè.

Vấn đề vè có từ bao giờ chưa thể khẳng định dứt khoát. Đại thể, vè đã nảy sinh chủ yếu trong thời kỳ phong kiến, phát triển nhất trong các thế kỷ 18-20 sự xuất hiện của vè là một bước tiến mới của văn tự sự dân gian. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Vè Ba Miền” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn Nhạc lễ của miền Nam.

Nhạc lễ là một loại nhạc nghi thức quan trọng được dùng trong các dịp hôn lễ, tang lễ, và cúng tế. Theo truyền thuyết thì nguồn gốc của Nhạc lễ miền Nam khởi nguồn từ Nhạc lễ cung đình xưa.

Hiện nay trong các Đình, Miếu và Lễ tang, Nhạc lễ là một phần âm nhạc không thể thiếu trong khi cúng tế. Tất cả các bài Nhạc lễ rất khó về ký âm. Cùng với nhiều nhạc cụ đi liền bài, phù hợp với nội dung cúng tế. Tính cách sáng tạo các bài và các nhạc cụ dòng nhạc này vẫn hiện đang tiếp tục phát huy.

Những ban nhạc lễ, tùy theo lớn hay nhỏ, sẽ có một số nhạc cụ truyền thống như: Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Nhạc Lễ Miền Nam” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Hôm nay chúng ta nói đến Hát Bộ, còn gọi là Hát Bội, có lẽ là bộ môn nghệ thuật sân khấu cổ nhất của Việt Nam mà chúng ta được biết.

Hát Bộ/Bội có lẽ phỏng theo kinh kịch của Thanh Triều tại Bắc Kinh. “Bộ” đây có nghĩa là Vũ Bộ, tức là các cách đi đứng và diễn xuất đều phải theo các bước chân như con nhà võ, và các màn biểu diễn võ thuật cũng thường có trong Kinh Kịch hay Hát Bộ.

Hát Bộ còn được gọi là Hát Bội, có lẽ đó là cách nói trại ra. Ngoài ra còn có giải thích rằng gọi là “Hát Bội” vì trong nghệ thuật hóa trang đào kép phải đeo, phải giắt (bội) những cờ phướn, lông công, lông trĩ… lên người. Theo nhà nghiên cứu Vũ Khắc Khoan, cả hai tên gọi ấy đều đúng. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Hát Bộ/Bội Miền Nam” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo trong bộ môn Cải lương, mình giới thiệu đến các bạn Cải lương Hồ Quảng, mà ngày nay người ta gọi là Cải lương tuồng cổ.

Nói đến Cải lương Hồ Quảng thì không thể không nói đến những nghệ nhân tiên phong của bộ môn này. Đó là gia đình cả 3 thế hệ của nghệ sĩ Thanh Tòng, được gọi là vị tướng soái của Cải lương Hồ Quảng.

Cải lương Hồ Quảng gồm các nhạc cải lương miền Nam, và một loại nhạc mới được mượn từ các bản nhạc mới du nhập từ Đài Loan vào Việt Nam thời đó, và các tuồng tích thường là các câu truyện lịch sử Trung Hoa thời cổ đại. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Cải lương Hồ Quảng” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Dưới đây là 3 bài báo về: (1) Các rạp cải lương xưa ở Sài Gòn và di tích còn lại ngày nay, (2) Tình trạng thiếu rạp cải lương hiện nay và dự án tái thiết rạp Hưng Đạo trên đường Trần Hưng Đạo và (3) Tình trạng suy yếu của cải lương ngày nay.

Ba bài này có thể cho chúng ta cái nhìn tổng quát về sự suy yếu của bộ môn nghệ thuật truyền thống này. Vấn đề có lẽ có nhiều lý do khác nhau. Một lý do rõ ràng nhất mà mình thấy là ngày nay mọi người đều quá bận rộn không còn thời giờ để vào rạp xem cải lương. Lý do thứ hai mà mình thấy là tuồng tích ngày nay thường có khuynh hướng tuyên truyền chính trị, trong khi đó ngày trước cải lương được hưng thịnh phần lớn là do các tuồng tích mang nhiều tình cảm cá nhân và gia đình. Tức là sự sáng tạo của cải lương hình như bị các đề tài chính trị làm cho nghẹt thở. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN: Các rạp cải lương xưa ở Sài Gòn – Tình trạng cải lương hiện nay” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo bộ môn Đờn Ca Tài Tử, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn Cải Lương trong Cổ Nhạc Việt Nam.

Lịch Sử Hình Thành Cải Lương Nam Bộ

Cải lương là một loại hình kịch hát có nguồn gốc từ miền Nam Việt Nam, hình thành trên cơ sở dân ca miền đồng bằng sông Cửu Long và nhạc tế lễ.

Giải thích chữ “cải lương” theo nghĩa Hán Việt, giáo sư Trần Văn Khê cho rằng: “cải lương là sửa đổi cho trở nên tốt hơn”, thể hiện qua sân khấu biểu diễn, đề tài kịch bản, nghệ thuật biểu diễn, dàn nhạc và bài bản. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Cải Lương” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo Hệ Thống Bài Bản Cổ Nhạc, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn bộ môn Đờn Ca Tài Tử Miền Nam.

Đờn Ca Tài Tử Miền Nam là một dòng nhạc dân tộc của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể và là một danh hiệu UNESCO ở Việt Nam có vùng ảnh hưởng lớn, với phạm vi 21 tỉnh thành phía Nam Việt Nam. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Đờn Ca Tài Tử Miền Nam” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp theo thể loại Vọng Cổ, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn thể loại Nói Lối, tức là nói một lúc rao dạo mở đường trước khi vô bài hát chính.

Là một phần không rời với bài Vọng Cổ, Nói Lối luôn được dùng để mở đầu bài Vọng Cổ, và đôi khi mở đầu các bài bản khác.

Nói Lối có hai giọng chính là Giọng Vui và Giọng Buồn, người trong nghề còn gọi là Giọng Xuân và Giọng Ai. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Nói lối” →

Đọc các bài cùng chuỗi, xin click vào đây.

Chào các bạn,

Tiếp nối theo chuỗi bài Dân ca Dân nhạc Miền Nam, hôm nay mình giới thiệu đến các bạn một thể loại dân nhạc phổ thông nhất của Miền Nam. Đó là Vọng Cổ. Giai điệu chính trong bộ môn Cải Lương.

Nhạc sĩ Giang Tuyền trong bài Nguồn Gốc Cổ Nhạc Việt Nam dưới đây sẽ cho chúng ta tìm hiểu tổng quát hơn về lịch sử của thể loại dân nhạc độc đáo này:

“Các nghệ sĩ cổ nhạc [miền nam] đã không ngừng sáng tác trong gần một thế kỷ qua, với mục đích ngày càng phát triển bộ môn cổ nhạc được phong phú hơn. Theo tài liệu ghi lại, thì vào khoảng năm 1915 – 1916 có một loại hát gọi là “ca salon”. Ðó là một lối hát rất đơn giản, không có cảnh trí gì hết. Chỉ có một bộ ván. Trước bộ ván để một cái bàn chưn cheo. Các tài tử đều ngồi trên bộ ván và mặc quốc phục xem rất nghiêm trang. Có lẽ do ảnh hưởng của loại nhạc triều đình từ xưa còn rớt lại. Thường thì ca bản tứ đại lớp đầu. Chuyện thì dựa trên chuyện Lục Vân Tiên hay Kiều… Sau đó mới đến “ca ra bộ” có tánh cách tài tử. Tiếp tục đọc “Dân ca dân nhạc VN – Vọng cổ” →