Đăk Lăk hứng chịu lũ lịch sử 50 năm, nhưng hệ thống 5 hồ chứa điều tiết lũ dọc lưu vực sông Ba chỉ “giải cứu” được 26% lượng lũ cho hạ du khiến Phú Yên cũ chìm trong biển nước.
“Nước lên rất nhanh, nhiều lúc tôi lo chết tới nơi. Năm 1993, lũ lịch sử mà nước mới vô sân, nhưng lần này lũ nhà tôi lên tới giáp mái”, cụ Chín (70 tuổi, xã Hòa Thịnh) kể lại những ngày dầm mình trong lũ lịch sử tháng 11 tại Đăk Lăk. Nhiều lần, cụ nghĩ sẽ không kịp nhìn mặt con cháu lần cuối.
Đăk Lăk bắt đầu mưa từ ngày 15/11 và kéo dài, nhưng cụ Chín không thấy lũ lên. Khu vực này thường xuyên ngập nhưng mực nước thấp nên tối 19/11, cụ đi ngủ sớm như mọi hôm.
19h, nước lớn bất ngờ đổ về thôn Phú Hữu và lên nhanh. Hai tiếng trước đó, thuỷ điện Sông Ba Hạ xả lũ vượt mức lịch sử, kéo dài đến 19h, nước dồn dập đổ xuống hạ du. Tối nửa chừng thức giấc, cụ Chín giật mình thấy nước đã lên tới chân giường, vội vàng sang nhà hàng xóm chạy lũ.
“Không ai nghĩ nước sẽ cao như lần này, vượt mức tưởng tượng”, cụ Chín nói.
Theo Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hàng loạt sông ở Nam Trung Bộ cùng vượt đỉnh lũ lịch sử các ngày 15-21/11, nhiều nhất tại Đăk Lăk, gồm sông Kỳ Lộ vượt kỷ lục 2009 và sông Ba vượt 1993. Đỉnh lũ trên sông Ba tại trạm Phú Lâm có chu kỳ lặp lại ước tính 50 năm (tần suất hiếm).
Đăk Lăk là nơi mất mát lớn nhất với 63 người thiệt mạng, chiếm 70% cả nước (91 người), tính đến 23/11. Trong đợt lũ lịch sử năm 2009, Phú Yên cũ (nay thuộc Đăk Lăk) cũng là nơi hứng chịu thiệt hại nặng nề nhất với 72 người thiệt mạng, chiếm 67% toàn miền Trung.
Không có đê, hệ thống phòng lũ cơ bản của Đăk Lăk phụ thuộc vào các hồ chứa lũ dọc lưu vực sông Ba. Thế nhưng, lớp phòng thủ vốn mong manh gần như “bất lực” trước lũ lịch sử.
Cả đêm vật lộn với lũ, chị Nguyễn Thị Phương, 35 tuổi, thôn Mỹ Điền, xã Hòa Thịnh, một tay ôm đứa nhỏ, tay còn lại luồn qua mái ngói, kéo đứa lớn để không chìm trong nước.
“Có lúc tôi nghĩ chỉ giữ được đứa nhỏ”, người mẹ hai con nhớ lại đêm kinh hoàng từ tối 19/11 đến rạng sáng hôm sau. Chồng đi làm xa, ba mẹ con chị Phương sống trong căn nhà cấp 4 nằm dọc sông. Trước đó, chị nhận thông báo về mưa, lũ qua nhóm Zalo của khu dân cư. Chiều 19/11, điện mất, mạng Internet và sóng điện thoại chập chờn, khiến chị gần như không theo kịp các tin nhắn mới.
Cùng thời điểm, khu vực mưa rất lớn, thủy điện Sông Ba Hạ cách Hòa Thịnh gần 60 km xả lũ kỷ lục 16.100 m3/s. Lượng nước trong một giây đủ làm đầy khoảng 80 căn nhà rộng hơn 50 m2, cao tầm 4 m như của chị Phương. Tuy nhiên, chị không hình dung được mức độ nguy hiểm, chỉ kê đồ dễ hư lên cao hơn đầu gối và chuẩn bị thức ăn cho 1-2 ngày.
Chiều cùng ngày, nước bò vào phòng khách, ngập lút đồ đạc. Nghĩ nước sẽ rút như mọi năm, chị chưa quá lo. Nhưng càng về đêm, nước càng dâng nhanh. Gần nửa đêm, nước ngập qua bộ ghế phòng khách, chị vội bế hai con lên dầm nhà – phần khung sắt dưới mái ngói. Song đây vẫn chưa phải đỉnh lũ, dòng nước tiếp tục dâng, nhấn chìm cả phần khung.
Qua trận lũ lụt lịch sử tại các tỉnh miền Trung lại dấy lên câu chuyện thủy điện xả lũ. Thế giới đã giải bài toán này bằng những công cụ tài chính sòng phẳng và chế tài hình sự nghiêm khắc.
Hãy hình dung giả định phòng điều khiển của một nhà máy thủy điện với không khí căng như dây đàn. Mực nước trong hồ đang nhích dần lên từng centimet. Bên ngoài, mưa vẫn xối xả. Trên bàn điều khiển là văn bản chỉ đạo của Ban chỉ huy phòng chống thiên tai: “Vận hành xả lũ với lưu lượng từ 0 đến 5.000 m³/s”.
Đây chính là lúc tư duy “đánh đu” xuất hiện. Với chủ đầu tư, nước trong hồ là tiền. Mỗi mét khối nước xả qua đập tràn thay vì chạy qua tuabin là một khoản doanh thu bị dòng nước cuốn trôi vĩnh viễn. Nếu xả sớm để đón lũ theo kịch bản an toàn nhất, nhưng sau đó mưa dừng và lũ không về, nhà máy sẽ đối mặt với rủi ro kép: mất nước để phát điện cho mùa khô năm sau và tuabin bị mài mòn nhanh chóng do phải vận hành ở cột nước thấp.
Vì tiếc rẻ “vàng trắng” và vì mệnh lệnh hành chính cho phép một biên độ quá rộng (từ 0 đến 5.000), người vận hành thường chọn cách “câu giờ”. Họ xả cầm chừng, “nhỏ giọt” 200-300 m³/s vào buổi sáng với hy vọng cơn mưa sẽ ngớt. Đó là một ván cược với thiên nhiên.
Thủy điện xả lũ gây chết người phải bị truy tố hình sự, và phải bị phá bỏ.
Ở Mỹ, anh Hoành nói, có những vụ kiện mà đám đông kiện 1 hay vài công ty, gọi là Class Action. Trong những vụ kiện này, 1 công ty Luật sẽ đại diện cho đám đông kiện các công ty gây thiệt hại cho dân, những người dân bị thiệt hại chỉ cần đăng ký với công ty Luật mà không phải trả lệ phí gì cho công ty Luật, các luật sư bỏ công sức ra làm. Đến khi thắng, công ty Luật sẽ xin tòa bắt bên kia trả tiền luật phí cho mình, và trả tiền bồi thường lẫn tiền phạt cho đám đông. Và công ty Luật sẽ nhận được 1/3 số tiền mà tòa bắt bên kia bồi thường và bị phạt. Trong những vụ kiện này, các luật sư sẽ rất cố gắng làm việc để chiến thắng, vì nếu thua thì các luật sư không được đồng nào hết.
Đây là thời điểm rất tốt để các công ty Luật VN áp dụng mô hình này.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, thì kiện để đòi bồi thường và tiền phạt cũng không đủ. Chủ đập thủy điện xả lũ gây tai hại lớn, phải bị truy tố hình sự về tội, chẳng hạn, giết người và phá hoại nhà cửa và tài sản của người dân, và phải bị vô tù, và phải phá bỏ đập thủy điện đó.
PTH
Cập nhật ngày 24-11: Mưa lũ miền Trung làm 102 người chết và mất tích, thiệt hại hơn 13.000 tỉ đồng
Người dân Hòa Thịnh thất thần giữa ngôi nhà đổ nát
***
Cập nhật ngày 24-11: Mưa lũ miền Trung làm 102 người chết và mất tích, thiệt hại hơn 13.000 tỉ đồng
Chúng ta chỉ nghĩ đến vài hồ thủy điện vĩ đại khi xả đập, nhưng không biết rằng xả đập và tạo lũ chính là tội của hàng nghìn con đập tư nhân nhỏ mà không ai để ý và quản lý.
PTH
Âu, Mỹ rộ xu hướng phá bỏ đập thủy điện cứu môi trường
Đã đến lúc phải tính tới dừng phát triển thủy điện
***
Âu, Mỹ rộ xu hướng phá bỏ đập thủy điện cứu môi trường
Trong khi nhiều nước đang phát triển ở châu Á và châu Phi đầu tư xây dựng vô số đập thủy điện trên sông, các chính phủ ở châu Âu và Mỹ đã bắt đầu cho phá bỏ những công trình kiểu này.
Theo Viện Trái đất thuộc Đại học Columbia (Mỹ), động thái trái ngược của các quốc gia phát triển ở Âu, Mỹ diễn ra sau khi có nhiều nghiên cứu đánh giá về tác hại của các đập thủy điện với môi trường, hệ sinh thái và những cộng đồng dân cư xung quanh.
danviet.vn Tư Giang Thứ bảy, ngày 22/11/2025 08:03 GMT+7
Cần phân biệt rõ ràng: Thủy điện không tạo ra lũ, nhưng cách vận hành hồ chứa có thể khiến lũ nặng hơn hoặc nhẹ đi. Và mùa lũ năm nay ở miền Trung đã phơi bày những giới hạn rất nghiêm trọng của cách vận hành ấy.
Thủy điện trong tâm lũ miền Trung
Những ngày vừa qua, dải đất từ Quảng Trị đến Khánh Hòa trải qua một đợt lũ mà nhiều cán bộ phòng chống thiên tai phải gọi là “nghiệt ngã nhất trong nhiều năm”.
Mưa lớn trên diện rộng, nước dồn về nhanh, thủy triều dâng, hàng loạt con sông vượt báo động 3; riêng sông Ba tại trạm Củng Sơn đã vượt đỉnh lũ lịch sử năm 1993 tới 1,09 mét.
Hơn 52.000 ngôi nhà tại 128 xã, phường chìm sâu trong nước, nhiều khu dân cư bị chia cắt trong nhiều ngày, lực lượng cứu hộ không thể tiếp cận, nhiều nơi nguy cơ thiếu lương thực rất rõ rệt.
Trong lúc đó, người dân hạ du nhìn thấy những cửa xả trắng xóa mở hết công suất và đặt câu hỏi mà năm nào mùa mưa bão cũng lặp lại: “Nếu thủy điện không xả, có lũ lớn như thế này không?”.
Lực lượng tỉnh Đắk Lắk ưu tiên đưa người già, phụ nữ và trẻ em ra khỏi vùng nguy trước. Ảnh Công Nam
Câu hỏi ấy có thể hiểu được, nhưng nó chỉ là bề nổi của một câu chuyện phức tạp hơn nhiều. Những trận mưa năm nay không phải mưa lớn bình thường, chúng là một dạng mưa cực đoan, vượt qua mọi kịch bản lịch sử.
Và hệ thống thủy điện – vốn được kỳ vọng là tấm lá chắn của hạ du – đã bước vào trận chiến này với một chiếc khiên quá mỏng.
Ông Nguyễn Đức Phú, Tổng Giám đốc Công ty Thủy điện Sông Ba Hạ, khẳng định trên báo chí, việc xả hoàn toàn nằm trong quy trình và nếu không xả kịp thời thì “hồ sẽ mất an toàn, kéo theo thảm họa lớn hơn cho toàn bộ vùng hạ du”.
Về mặt kỹ thuật, điều đó đúng khi lưu lượng về quá lớn, hồ không có quyền lựa chọn giữa “xả” và “không xả”, mà chỉ có lựa chọn giữa “xả có kiểm soát” và “vỡ đập”.
Nhưng nói vậy không có nghĩa là trách nhiệm được phủi sạch. Bởi điểm then chốt không nằm ở thời điểm xả mà nằm ở tình trạng của hồ trước khi lũ đến. Nhiều hồ trong khu vực giữ mực nước cao suốt thời gian dài đầu mùa mưa. Riêng Sông Ba Hạ duy trì mức hơn 102–105m trước khi mưa lớn xuất hiện. Khi đó, dung tích phòng lũ gần như bằng không.
Hồ chứa không đón được lũ thì lũ sẽ đè hồ, và hồ bắt buộc phải đẩy nước xuống hạ du gần tương đương lượng nước về. Đó là lỗi vận hành mang tính hệ thống, không thể chỉ quy về kỹ thuật viên trực ca.
Một nghịch lý nữa là người dân luôn được nghe cụm từ “xả đúng quy trình”, nhưng thông tin cảnh báo lại không đến được với họ, hoặc có đến thì cũng muộn… Nhiều người chỉ kịp thấy nước lên đến bậc cửa, rồi đến chân giường, rồi đến nửa mái nhà mà không biết hồ đã bắt đầu xả từ bao giờ, xả bao nhiêu, nước còn lên bao nhiêu nữa.
Một quy trình đúng trên giấy nhưng không đến được tay người dân thì không thể coi là đúng trong thực tế. Trong thời đại mà dữ liệu có thể cập nhật theo phút, việc hạ du mù mờ thông tin đến mức không kịp trở tay là điều khó chấp nhận.
Đặt trong bối cảnh ấy, không thể chỉ trích thủy điện một chiều, nhưng cũng không thể bênh vực thủy điện bằng cách đổ hết lên trời, lên mưa và lên “tình huống bất khả kháng”.
Cần phân biệt rõ ràng: Thủy điện không tạo ra lũ, nhưng cách vận hành hồ chứa có thể khiến lũ nặng hơn hoặc nhẹ đi. Và mùa lũ năm nay đã phơi bày những giới hạn rất nghiêm trọng của cách vận hành ấy.
Tuy vậy, cũng phải nhìn nhận công bằng rằng các hồ vẫn thực hiện được một phần nhiệm vụ cắt lũ. Sông Ba Hạ báo cáo đã cắt được 93 triệu m³ trong 19 giờ đầu và thêm 53 triệu m³ trong ngày tiếp theo.
Nếu toàn bộ lượng nước khổng lồ ấy lao thẳng xuống hạ du theo địa hình dốc – đặc trưng của miền Trung – thì mức độ tàn phá sẽ còn lớn hơn nhiều.
Cần tư duy mới để vận hành hồ chứa
Không thể vì một trận xả lũ cực đại mà phủ nhận vai trò điều tiết của hồ chứa; càng không thể quên rằng hồ còn giữ nước cho mùa khô – điều tối quan trọng với Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, nơi hạn hán ngày càng khốc liệt.
Nhưng tất cả những điều đó chỉ đúng khi hồ được vận hành bằng một tư duy mới, phù hợp với một kiểu khí hậu đã bước sang giai đoạn bất định. Không thể giữ nước cao quanh năm chỉ để tối ưu hóa phát điện mà hy sinh dung tích phòng lũ; cũng không thể trông chờ vào các kịch bản lịch sử trong khi thực tế đang vượt ra khỏi mọi số liệu quá khứ.
Bối cảnh thiệt hại nặng nề buộc Chính phủ phải hành động khẩn cấp. Trong công điện ngày 21/11, Thủ tướng đã yêu cầu các tỉnh rà soát toàn bộ quy trình vận hành hồ chứa; đồng thời phân bổ ngay 700 tỷ đồng hỗ trợ bốn tỉnh bị thiệt hại nặng nhất: Khánh Hòa 200 tỷ, Lâm Đồng 200 tỷ, Gia Lai 150 tỷ, Đắk Lắk 150 tỷ.
Quy mô hỗ trợ lớn cho thấy mức độ phá hủy của lũvượt khỏi khả năng tự khắc phục của từng địa phương. Đây không chỉ là hỗ trợ tài chính trước mắt, mà là lời cảnh tỉnh rằng hệ thống ứng phó thiên tai hiện nay chưa đủ mạnh để chống đỡ trước các đợt mưa cực đoan.
Trận lũ này vì thế cần được xem như một dấu mốc quan trọng để nhìn lại toàn bộ hệ thống quản trị hồ chứa.
Phòng lũ phải là nhiệm vụ trung tâm, không thể đứng sau mục tiêu phát điện; mực nước hồ trước mùa mưa phải được hạ xuống theo một ngưỡng bắt buộc; dự báo khí tượng phải gắn chặt với vận hành hồ theo thời gian thực; cảnh báo xả lũ phải tới được từng thôn, từng buôn, từng hộ dân; và dung tích phòng lũ phải được tính toán lại theo mô hình khí hậu mới.
Thủy điện không phải “tội đồ” khi lũ lụt miền Trung năm nay quá khắc nghiệt và khó đoán định. Nhưng nếu cách vận hành, cách phối hợp và cách cảnh báo vẫn như cũ, mỗi trận lũ lớn sẽ lại biến thủy điện thành “nghi phạm quen mặt”, còn người dân hạ du vẫn là những người hứng chịu cuối cùng.
Và đó là điều một quốc gia hướng tới quản trị hiện đại, an toàn và phát triển bền vững có trách nhiệm không thể để lặp lại cho dân.
Từ tháng 3/2025, mực nước hồ thủy điện Hòa Bình liên tục xuống thấp đến mức kỷ lục, nhiều nơi trên lòng hồ cạn trơ đáy. Điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đối với đời sống và sản xuất của người dân tại các xã ven hồ thuộc huyện Đà Bắc.
Đặc biệt, các hộ nuôi cá lồng, các bến cảng, các điểm du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng ở các xã Vầy Nưa, Hiền Lương và Tiền Phong của huyện Đà Bắc đang bị ảnh hưởng nặng nề do môi trường nước thay đổi bất thường.
Hình ảnh lòng hồ Hòa Bình khi mực nước xuống thấp kỷ lục đã làm những dãy đảo đá trơ trọi xơ xác trên nền màu nước đục ngầu.Nhiều năm qua, hồ Hòa Bình đang đối mặt với nguy cơ sụt giảm lượng nước nghiêm trọng vào mùa khô điều này đang gây ra nhiều tác động tiêu cực đến đời sống và sản xuất của người dân.
Electricity of Vietnam (EVN) has signed 19 contracts with investors on importing electricity from 26 hydropower plants in Laos with a total capacity of 2,689MW.
On January 7, in Hanoi, Vietnamese Prime Minister Pham Minh Chinh and Lao Prime Minister Sonexay Siphandone co-chaired the 46th meeting of the Intergovernmental Committee on Bilateral Cooperation between Vietnam and Laos.
The meeting focused on assessing the implementation of tasks in 2023, including settled and outstanding issues, as well as new orientations for 2024.
The two sides agreed that trade and investment have been promoted. Vietnam now has 245 investment projects in Laos with investment capital of $5.5 billion in total.
Ba dự án thủy điện bậc thang Đắk R’lấp 1, Đắk R’lấp 2, Đắk R’lấp 3 trên sông Đồng Nai được Bộ Công Thương đưa vào Quy hoạch Điện VIII khiến nhiều người lo ngại hàng trăm hecta vùng lõi Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên và rừng phòng hộ Nam Cát Tiên sẽ biến mất.
Theo hồ sơ đề nghị bổ sung quy hoạch của Công ty CP Đầu tư – Phát triển năng lượng sạch Tây Nguyên (doanh nghiệp đề xuất), vị trí 3 dự án thủy điện Đắk R’lấp 1, 2, 3 nằm chủ yếu trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng VQG Cát Tiên (tả ngạn sông Đồng Nai, thuộc tỉnh Lâm Đồng) và rừng phòng hộ Nam Cát Tiên (hữu ngạn sông Đồng Nai, thuộc tỉnh Đắk Nông), chỉ một phần nhỏ ở tỉnh Bình Phước nhưng cũng là đất rừng.
Chưa có số liệu chính thức bao nhiêu hecta rừng sẽ bị ảnh hưởng nếu triển khai 3 dự án thủy điện này. Theo hồ sơ đề xuất của doanh nghiệp đề xuất, diện tích chiếm đất của 3 dự án là 197 ha, trong đó có đến 145 ha rừng. Song, cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng xác định diện tích chiếm đất của 3 dự án này còn lớn hơn nhiều, ít nhất phải 464 ha.
The Three Gorges Dam is a hydroelectric gravity dam that spans the Yangtze River, in Central China. It is the world’s largest hydroelectric power station, but all that power comes with great responsibility. According to NASA, the dam delays the rotation of the Earth by 0.06 microseconds. This happens when the dam raises trillions of pounds of water 574 feet (175 m) above sea level increasing the Earth’s moment of inertia and thus slowing its rotation. Will the dam cause major consequences in our future or will the very minor delay not be noticeable for thousands of years?
As China seeks to meet its targets of becoming carbon neutral by 2060, it is turning its sights to some of the wildest reaches of the Tibetan Plateau where it plans to build a hydropower plant so ambitious that it could produce three times as much power as Three Gorges.
Experts believe it could be the riskiest mega structure ever built. Not only is the location prone to massive landslides and some of the most powerful earthquakes ever recorded, it’s also precariously close to the disputed border between India and China. Meaning any major project could further escalate discontent in a tense territorial dispute between the world’s two most populous countries.
By Nadeen Ebrahim and Laura Paddison, CNN Updated 12:08 PM EDT, Fri September 15, 2023
A satellite image shows the town of Derna in the aftermath of the floods in eastern Libya on Wednesday.Maxar Technologies/ReutersCNN —
It started with a bang at 3 a.m. Monday as the residents of Derna were sleeping. One dam burst, then a second, sending a huge wave of water gushing down through the mountains towards the coastal Libyan city, killing thousands as entire neighborhoods were swept into the sea.
More than 5,000 people are believed to have been killed with thousands more missing, though estimates from different Libyan officials and aid groups have varied and the toll is expected to rise.
The eastern Libyan city of Derna, the epicenter of the disaster, had a population of around 100,000 before the tragedy. Authorities say that at least 10,000 remain missing. CNN could not independently verify the figures.
Buildings, homes and infrastructure were “wiped out” when a 7-meter (23-foot) wave hit the city, according to the International Committee of the Red Cross (ICRC), which said Thursday that dead bodies were now washing back up on shore.
But with thousands killed and many more still missing, there are questions as to why the storm that also hit Greece and other countries caused so much more devastation in Libya.
Experts say that apart from the strong storm itself, Libya’s catastrophe was greatly exacerbated by a lethal confluence of factors including aging, crumbling infrastructure, inadequate warnings and the impacts of the accelerating climate crisis.
Escalating construction costs, the rise of solar and wind power, and mounting public opposition have led to a precipitous decrease in massive new hydropower projects. Experts say the world has hit “peak dams,” which conservationists hail as good news for riverine ecosystems.
Numerous recently published reports reflect this planet-altering fact. One study, conducted by scholars at the United Nations University’s Institute for Water, Environment and Health, found that construction of large dams globally fell from a late-1970s peak of about 1,500 a year to around 50 a year in 2020. “There will not be another ‘dam revolution’ to match the scale of the high-intensity dam construction experienced in the early to middle 20th century,” the 2021 study concluded.
Data compiled by the International Renewable Energy Agency (IRENA), an intergovernmental organization that promotes renewable energy, including hydropower, show that in the 21st century, newly installed hydropower capacity peaked in 2013 at 45,000 megawatts a year and then dropped every year but one through 2021, when it reached only 18,900 megawatts. Similarly, investments in new hydropower dropped from a peak of $26 billion in 2017 to an estimated $8 billion in 2022, according to IRENA.
Dam building in China declined sharply around 2015 and has stagnated ever since.
Ngày 16/5, Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần – Viện Vật lý Địa cầu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát đi thông báo về các trận động đất xảy ra vào sáng cùng ngày tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum.
Vị trí tâm chấn trận động đất 3.7 độ ở Kon Tum trưa ngày 16/5.
Theo đó, trận động đất mới nhất xảy ra lúc 12 giờ 21 phút 21 giây, có độ lớn 2.6 độ richter, độ sâu chấn tiêu khoảng 8km.
Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần – Viện Vật lý Địa cầu vẫn đang tiếp tục theo dõi trận động đất này.
Cũng trong sáng ngày 16/5, vào hồi 00 giờ 52 phút 51 giây (giờ GMT) ngày 16 tháng 5 năm 2023 tức 07 giờ 52 phút 51 giây (giờ Hà Nội) ngày 16 tháng 5 năm 2023 một trận động đất có độ lớn 3.0 xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.902 độ vĩ Bắc, 108.303 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8 km. Động đất xảy ra tại khu vực huyện Kon plong, tỉnh Kon Tum. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0.
Như vậy trong 5 ngày qua, trên địa bàn huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) liên tiếp diễn ra 10 trận động đất. Trong đó, trận động đất lớn nhất có độ lớn 3.7 vừa xảy ra là trận có cường độ lớn nhất từ đầu năm đến nay. Trước đó, chỉ trong 4 ngày từ 12/5 – 15/5, trên địa bàn huyện này cũng liên tiếp xảy ra 9 trận động đất có độ lớn từ 2.6 đến 3.2 độ Richter. Trong đó riêng 2 ngày đã xảy ra 6 trận, tuy nhiên các trận động đất trên đều không gây thiệt hại về người.
Theo thống kê từ Viện Vật lý địa cầu, từ đầu năm đến nay trên địa bàn huyện Kon Plông đã xảy ra khoảng 100 trận động đất. Trận mạnh nhất có độ lớn 3,9 độ Richter. Các trận động đất thường xảy ra xung quanh khu vực Thuỷ điện Thượng Kon Tum và Thuỷ điện Đắk Đrinh. Trước tình trạng động đất xảy ra liên tục, UBND tỉnh Kon Tum đã yêu cầu chủ đầu tư các công trình thủy điện lắp đặt ngay thêm 5 trạm quan sát động đất theo kiến nghị của đoàn kiểm tra thuộc Viện vật lý địa cầu.
Động đất tại Kon Plông, Kon Tum được Viện Vật lý Địa cầu nhận định là động đất kích thích, xảy ra do hồ chứa thủy điện tích nước gây áp lực lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới, khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên.
Động đất kích thích ở Kon Plông, Kon Tum xảy ra từ tháng 4/2021, đến nay với ghi nhận hàng trăm trận. Trong đó, trận động đất mạnh nhất có độ lớn 4.7, gây rung chấn cho nhiều tỉnh miền Trung. Các chuyên gia nhận định, động đất tại khu vực này có thể tiếp diễn trong thời gian tới, liên quan chặt chẽ đến chu trình tích nước hồ chứa thủy điện. Tuy nhiên, động đất cực đại ở khu vực này ít khả năng vượt quá độ lớn 5.0.
File image of the aerial view of the Jinghong Hydropower Station on the Lancang River, the Chinese part of the Mekong River, in Jinghong city, Xishuangbanna Dai Autonomous Prefecture, southwest China’s Yunnan province. Imaginechina Limited / Alamy Stock Photo
The rainy season would usually start in May, but this was late June and it was still not raining much. Niwat Roykaew, who grew up on the bank of the Mekong River in Thailand’s northern Chiang Rai province, noticed.
Born and raised in the Chiang Khong district, Roykaew, 63, was taught to observe the Mekong River to tell the season. But, in the past two decades, the river has become unpredictable like it has “pulsated out of tune”.
Niwat Roykaew is a Thai activist who campaigns for China to share data about water restrictions by its dams upstream.
“The water would get high for two days, then on the third day it would suddenly drop, even during the rainy season,” said Roykaew.
Local residents like him knew that this delay could mean another year of drought. Since at least 2019, that’s what has happened: the monsoon rain is late, and when it comes, it departs early.
The Mekong River’s water levels in the lower basin, including in Thailand, are now very unstable, being heavily affected both by climate change and hydropower dams upstream that are mostly powered by China, according to local residents, activists, and experts.
CVD 